Τα μεγάλα σχέδια των βραζιλιάνικων ναυτιλιακών απέτυχαν, καθώς ο τομέας πλήττεται από πολιτική διαφθορά, αδύναμες αγορές και έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων.
Eμβλημα των φιλόδοξων μα τελικά αποτυχημένων προσπαθειών του κράτους της Βραζιλίας να εισέλθει στον ανταγωνιστικό χώρο της παγκόσμιας ναυτιλίας αποτελούν τα δύο ημιτελή τάνκερ της κρατικής Petrobras. Αγκυροβολημένα και ακίνητα για τα τελευταία δύο χρόνια στο λιμάνι της Μάουα, κοντά στο Ρίο, αποτελούν υπενθύμιση των οικονομικών δυσκολιών αλλά και των λανθασμένων πολιτικών αποφάσεων των περασμένων χρόνων.
Τρεις σημαντικοί παράγοντες κατέστειλαν την αρχικά δυναμική προσπάθεια των Βραζιλιάνων: η πολιτική διαφθορά, η πτώση των τιμών σε εξαγόμενα προϊόντα, και η αισιοδοξία-αφέλειά τους όσον αφορά την επιβίωση σε μια παγκόσμια αγορά που είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική.
Η ιστορία αυτή ξεκίνησε το 2003, όταν οι αυξανόμενες τιμές πηγών ενέργειας ώθησαν το βραζιλιάνικο κράτος να επενδύσει στον τομέα της ναυτιλίας, δημιουργώντας έτσι δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας μέσα από την κατασκευή βυτιοφόρων και λιμενικών εγκαταστάσεων.
Παρ’ όλα αυτά, η δυνατότητα της Βραζιλίας να συνεχίσει με επιτυχία τα σχέδιά της δεν ευνοήθηκε από την οικονομική στρατηγική που ακολουθήθηκε.
Η εκλογή του αριστερού Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα στη θέση του προέδρου το 2003 συνοδεύθηκε από προσπάθεια επανεκκίνησης του ναυτιλιακού τομέα, που βρισκόταν ακόμη σε αδιέξοδο ύστερα από τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε η χώρα μετά το 1980. Η εύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου σε βραζιλιάνικα ύδατα λίγα χρόνια μετά την εκλογή του τον οδήγησε να ανακοινώσει πως «ο Θεός είναι πράγματι Βραζιλιάνος».
Παρ’ όλα αυτά, η τύχη της Βραζιλίας δεν ήταν μακροχρόνια, καθώς η απότομη επέκταση του ναυτιλιακού τομέα γρήγορα ήρθε αντιμέτωπη με τους περιορισμούς της οικονομικής της στρατηγικής.
Ο περιφερειακός διευθυντής της εταιρείας Aqualis Ανδρέας Θεοφανάτος ισχυρίζεται πως η βραζιλιάνικη κυβέρνηση κινήθηκε πιο γρήγορα από ό,τι έπρεπε, τοποθετώντας τον πήχυ πολύ ψηλά και δίνοντας υποσχέσεις που δεν μπορούσαν να εκπληρωθούν.
Σημαντικό ρόλο στην ταχύτατη μα απρόσεκτη προσέγγιση του Λούλα διαδραμάτισε και το πολιτικό κεφάλαιο που εκείνος και η διάδοχός του Ντίλμα Ρούσεφ εισέπραξαν μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι συνεχείς παραγγελίες για ναυτιλιακές κατασκευές ξεπέρασαν την πραγματική παραγωγή μέχρις ότου η Petrobras έφτασε να έχει επενδυτικό σχέδιο ύψους 221 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να απασχολεί 82.000 εργαζομένους το 2014. Η αδυναμία των κατασκευαστών να φέρουν εις πέρας τα σχέδια αυτά έδειξε στη βραζιλιάνικη κυβέρνηση πως βρίσκεται σε μειονεκτική θέση απέναντι σε λιμάνια ασιατικών χωρών όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Κίνα. Ευνοημένες από την προηγμένη μηχανική τεχνολογία και τις σύνθετες γραμμές παραγωγής, οι ασιατικές οικονομίες έθεσαν ισχυρή ανταγωνιστική πίεση στη Βραζιλία.
Επιπλέον, η πολιτική καριέρα των δύο πολιτικών ηγετών τέθηκε σε κίνδυνο με ένα σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε από την αστυνομία τον Μάρτιο του 2014, η οποία αποκάλυψε ότι χρησιμοποιούσαν την κρατική Petrobras ως εργαλείο για τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Επιπλέον πλήγμα στην πορεία της βραζιλιάνικης ναυτιλίας αποτέλεσε η πτώση της τιμής του πετρελαίου, με τις τιμές να πέφτουν από 100 δολάρια το βαρέλι στα 30. Μετά το σκάνδαλο και την πτώση στην τιμή του πετρελαίου, η κατάσταση στη Βραζιλία επιδεινώθηκε. Το 2015 η Petrobras έπαψε να πληρώνει κάποιους από τους προμηθευτές της και υπολογίζεται πως μέχρι σήμερα 52.000 λιμενικοί έχουν χάσει τη θέση εργασίας τους.
Αντιμέτωπος με μια δίκη που μπορεί να τον αναγκάσει να περάσει 10 χρόνια στη φυλακή, ο Λούλα φαίνεται να έχει σημαντική ευθύνη για τη δύσκολη θέση της βραζιλιάνικης ναυτιλίας. Από την άλλη, αν αθωωθεί, είναι πιθανό να επιστρέψει στον προεδρικό θώκο και να ηγηθεί της χώρας για άλλη μία φορά. Το μέλλον των βραζιλιάνικων λιμανιών φαντάζει αβέβαιο και στις δύο περιπτώσεις.