Οι σχέσεις της Γερμανίας και κατ’ επέκταση της Ε.Ε. με την Τουρκία δοκιμάζονται, απόρροια του προεκλογικού αγώνα στη Γερμανία: αν επί 90 λεπτά οι δύο μονομάχοι των γερμανικών εκλογών, Αγκελα Μέρκελ και Μάρτιν Σουλτς, φάνηκαν να συμφωνούν λίγο-πολύ στα περισσότερα ζητήματα κατά τη διάρκεια της προχθεσινής τηλεμαχίας τους, ένα σημείο ήταν αυτό που έδωσε για λίγα λεπτά την αίσθηση μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ τους: η ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας. Προκαλώντας ευθέως την καγκελάριο να κρατήσει σκληρή στάση έναντι της Αγκυρας, ο Σοσιαλδημοκράτης αντίπαλός της είπε: «Εχουμε φτάσει σε ένα σημείο στο οποίο πρέπει να τερματίσουμε την οικονομική σχέση μας, την τελωνειακή ένωση και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις».
Η Μέρκελ, σε μια προσπάθεια να διασκεδάσει τις καταγγελίες συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης για κατευνασμό της Τουρκίας στο όνομα της αναχαίτισης των προσφυγικών ροών, υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση, αν και αρνήθηκε να δεσμευθεί: «Αν κλείσουμε την πόρτα στα μούτρα της Τουρκίας, είναι κάτι που πρέπει να εξετάσουμε», απάντησε και προσέθεσε ότι οποιοδήποτε βήμα θα πρέπει να είναι σε σύμπνοια και συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους. «Δεν σκοπεύω να διακόψω τις διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία, επειδή θα πρέπει να πλειοδοτήσουμε σε σκληρότητα στο πλαίσιο του προεκλογικού αγώνα», διευκρίνισε. Ηταν μια παράδοξη αντιστροφή ρόλων, καθώς παραδοσιακά οι Χριστιανοδημοκράτες ήταν εκείνοι που απεύχονταν την ένταξη της Αγκυρας στην Ε.Ε. και οι Σοσιαλδημοκράτες που την επιζητούσαν. Μέχρι πρότινος, ο ίδιος ο Σουλτς είχε εκφραστεί κατά του «παγώματος», με το επιχείρημα ότι δεν πρέπει να αφεθεί στο έλεος του Ερντογάν η φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση στην Τουρκία. Αλλωστε, η χώρα έλαβε επισήμως στάτους υποψήφιας προς ένταξη χώρας το 2005, λίγους μήνες πριν από την άνοδο της Αγκελα Μέρκελ στην εξουσία.
Η απόπειρα της Μέρκελ να καταστήσει ευρωπαϊκό πρόβλημα το συγκεκριμένο διακύβευμα έσυρε και τις Βρυξέλλες στον χορό των χθεσινών δηλώσεων, ενώ προκάλεσε και την έντονη αντίδραση της Αγκυρας. Ο υπ. Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έκρινε ότι η Ευρώπη «στρέφεται σε αξίες μιας εποχής πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο… στη βαρβαρότητα, τον φασισμό, τη βία, τη μισαλλοδοξία».
Επιπλέον ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Ομέρ Τσελίκ είπε χθες ότι οποιαδήποτε υπόνοια για αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων συνιστά «επίθεση στις ιδρυτικές αρχές της Ευρώπης». Επίσης, κατηγόρησε τους δύο μονομάχους στη Γερμανία ότι κατασκευάζουν ένα τείχος του Βερολίνου με τούβλα λαϊκισμού. Η δήλωση του τουρκικού ΥΠΕΞ συνέδεσε, εξάλλου, ευθέως την κρίση στις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας με το προσφυγικό. «Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στους πολιτικούς που έτρεχαν πίσω μας για να σώσουν την Ε.Ε. από το χάος στη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης ότι είναι σημαντικό να μην αφεθούν οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία στα χέρια λαϊκιστών».
«Αυτήν τη στιγμή η Τουρκία δεν είναι σε θέση να ενταχθεί στην Ε.Ε. Για την ακρίβεια, οι διαπραγματεύσεις τελούν στην παρούσα φάση εν υπνώσει», επέμεινε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της Μέρκελ, Στέφεν Ζάιμπερτ, προσθέτοντας ότι οι ηγέτες της Ε.Ε. θα συζητήσουν το θέμα τον Οκτώβριο, όταν συναντηθούν εκ νέου. Η διατύπωσή του πάντως θεωρήθηκε ιδιαίτερα προσεκτική, καθώς το τελευταίο που χρειάζεται η Μέρκελ πριν από τις εκλογές είναι η αμφισβήτηση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας για το προσφυγικό, που θα ενίσχυε την ξενοφοβική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις προεξοφλούν ότι η AfD θα ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 5%, ενώ κάποιες εξ αυτών την εμφανίζουν να αναδεικνύεται τρίτη μεγαλύτερη δύναμη.
«Στένεμα οριζόντων»
«Οι επιθέσεις της Γερμανίας και της Ευρώπης κατά της Τουρκίας και του Ταγίπ Ερντογάν αντανακλούν το στένεμα των οριζόντων και παραβλέπουν επείγοντα προβλήματα», σχολίασε ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος χαρακτήρισε διόλου τυχαίο το γεγονός πως ο Ερντογάν αναδείχθηκε σε κεντρικό ζήτημα του ντιμπέιτ.
Στις Βρυξέλλες, εκπρόσωπος της Κομισιόν χαρακτήρισε αδύνατη την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., καθώς η Αγκυρα «κάνει τεράστια βήματα μακριά από την Ευρώπη». Πιο διστακτική, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι επανέλαβε πως η Τουρκία παραμένει υποψήφια προς ένταξη χώρα.