Ενώ κλιμακώνεται η θεσμική σύγκρουση ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας και στις τοπικές αρχές της Καταλωνίας, που έχουν προκηρύξει μονομερώς δημοψήφισμα με το ερώτημα της ανεξαρτησίας για την 1η Οκτωβρίου, η Μαδρίτη άφησε χθες πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει το «πυρηνικό» της όπλο: να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 του ισπανικού συντάγματος, που της δίνει τη δυνατότητα να άρει, μερικά ή ολικά, το καθεστώς αυτονομίας της περιοχής.
Σε δηλώσεις του στον Τύπο, ο Μένεθ ντε Βίγο, εκπρόσωπος Τύπου της κεντρικής κυβέρνησης υπό τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, εξέφρασε φόβους για αιματηρά επεισόδια στην Καταλωνία εάν οι τοπικές αρχές επιμείνουν στη διεξαγωγή του «παράνομου» δημοψηφίσματος. Αφού απηύθυνε έκκληση για ηρεμία και ομοψυχία στους Καταλανούς, τόνισε ότι η κυβέρνηση θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης του άρθρου 155 αν χρειαστεί, για να αποτρέψει τα χειρότερα.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας έκανε δεκτή, την Πέμπτη, την προσφυγή της κυβέρνησης και διέταξε την αναστολή του δημοψηφίσματος, ανοίγοντας παράλληλα διαδικασία δίωξης εναντίον του τοπικού πρωθυπουργού της Καταλωνίας Κάρλες Πουιτζντεμόντ και της κυβέρνησής του με τις κατηγορίες της ανυπακοής και της κατάχρησης εξουσίας. Ανάλογη δίωξη ασκήθηκε εναντίον των μελών του τοπικού Κοινοβουλίου που ψήφισαν το σχετικό διάταγμα.
Ωστόσο, οι Καταλανοί εθνικιστές αψήφησαν την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου. Με τις ψήφους των αυτονομιστικών, καταλανικών κομμάτων (τα πανεθνικά, ισπανικά κόμματα, από το δεξιό PP μέχρι το αριστερό Podemos είτε απείχαν είτε καταψήφισαν) το τοπικό Κοινοβούλιο ενέκρινε, μεσάνυχτα Πέμπτης προς Παρασκευή, ένα είδος «συντάγματος» που θα διέπει την Καταλωνία αν επικρατήσει στο δημοψήφισμα το «ναι». Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι εντός των προσεχών ωρών το Συνταγματικό Δικαστήριο θα κηρύξει άκυρο και αυτόν τον νόμο.
Στην προαναφερθείσα απόφασή του, το Συνταγματικό Δικαστήριο επέστησε την προσοχή των δημάρχων και της τοπικής αστυνομίας της Καταλωνίας να μη συμμετάσχουν στη διαδικασία του «παράνομου» δημοψηφίσματος, τονίζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα υποστούν όχι μόνο διοικητικές, αλλά και ποινικές κυρώσεις. Μέχρι χθες, 185 δήμοι, που εκπροσωπούν το 25% του καταλανικού πληθυσμού, είχαν δηλώσει ότι θα παραχωρήσουν χώρους και υπηρεσίες για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, ενώ τέσσερις δήμοι, που αντιστοιχούν στο 5% του πληθυσμού, δήλωσαν ότι θα το σαμποτάρουν.