Σε αντίθεση με το αποτυχημένο δόγμα της “στρατηγικής υπομονής” του Μπαράκ Ομπάμα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει με αποφασιστικότητα την απειλή του πυρηνικού προγράμματος της Βορείου Κορέας. Ωστόσο, η επιθετική ρητορική των ΗΠΑ αυξάνει τις πιθανότητες “ατυχήματος” και υποσκάπτει τις στρατηγικές επιδιώξεις της Ουάσινγκτον στην Ανατολική Ασία. Προκειμένου να σταματήσει το επικίνδυνο “παιχνίδι του δειλού” είναι απαραίτητη η διπλωματική πρωτοβουλία της Κίνας για την οριστική διευθέτηση της κρίσης. Προς αυτή την κατεύθυνση, μία πιθανή συμφωνία που θα περιλαμβάνει την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας και την ένταξή της στην πυρηνική ομπρέλα της Κίνας αποτελεί ενδεδειγμένη λύση.
Από τις αρχές του 2017, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει κινητοποιήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά και την Κίνα, τον σημαντικότερο σύμμαχο της Πιονγιάνγκ, η οποία έχει εντείνει τις πιέσεις της προς το καθεστώς Κιμ. Στον αντίποδα, οι απειλές Τραμπ και η επαναλαμβανόμενη επίδειξη ισχύος από τις ΗΠΑ όπως η πρόσφατη πτήση βομβαρδιστικών πάνω από την Κορεατική Χερσόνησο ενισχύουν την ανασφάλεια της Βορειοκορεατικής ηγεσίας. Ο πρόεδρος Τραμπ αγνοεί επιδεικτικά την σημαντική παραδοχή ότι η πολιτική και φυσική επιβίωση του Κιμ Γιονγκ Ουν εξαρτάται από την ισχύ του πυρηνικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας και από την διατήρηση του αφηγήματος του περί αξιόπιστης στρατιωτικής απάντησης στις υποτιθέμενες ιμπεριαλιστικές απειλές της Δύσης.
Αντίθετα με το κυρίαρχο Δυτικό αφήγημα περί “τρελού δικτάτορα”, οι προκλητικές ενέργειες της Πιονγιάνγκ αποτελούν προϊόν στρατηγικού υπολογισμού καθώς το τυρρανικό καθεστώς Κιμ έχει επιδείξει ορθολογισμό στην διαχείριση του πυρηνικού προγράμματος και δεν είναι διατεθειμένο να διασχίσει πρώτο το “πυρηνικό κατώφλι”. Ιστορικά, και οι τρεις ηγέτες της Βόρειας Κορέας έχουν χρησιμοποιήσει το πυρηνικό τους πρόγραμμα με μεγάλη προσοχή ως μοχλό πίεσης προς τη Δύση και την Κίνα. Παράλληλα, γνωρίζουν ότι μια επίθεση με πυρηνικά όπλα θα μηδενίσει την διαπραγματευτική ισχύ της και θα οδηγήσει στον αφανισμό της χώρας από τις ΗΠΑ. Επιπλέον, σχεδόν έξι χρόνια μετά την άνοδο του στην εξουσία, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει ισχυροποιήσει την εξουσία του και έχει πετύχει τους στόχους που έχει θέσει για την ενίσχυση του πυρηνικού προγράμματος και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Πρόσφατα, η Τράπεζα της Νότιας Κορέας υπολόγισε τον ρυθμό ανάπτυξης της Βορειοκορεατικής οικονομίας σε 3.9% για το 2016, το υψηλότερο ποσοστό από το 1999.
Επιπρόσθετα, η στρατηγική των ΗΠΑ προς τη Βόρεια Κορέα στοχεύει στην άσκηση πίεσης προς το Τόκιο για την ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών της χώρας και την ανάληψη πιο ενεργού ρόλου στην περιφερειακή ασφάλεια της Ανατολικής Ασίας. Μια τέτοια εξέλιξη ωστόσο θα οδηγήσει σε περαιτέρω ασφαλειοποίηση των σχέσεων μεταξύ Κίνας, ΗΠΑ, και Ιαπωνίας, θα εκτρέψει την Κίνα από την στρατηγική της ειρηνικής ανάδυσης, και θα ανεβάσει το κόστος της στρατιωτικής δέσμευσης των ΗΠΑ στην Ανατολική Ασία. Ενώ οι ισχυρισμοί για ανάδυση του Ιαπωνικού εθνικισμού είναι αβάσιμοι, το Πεκίνο θα ερμηνεύσει τις ιαπωνικές επιλογές ως ευθεία απειλή προς την εθνική της ασφάλεια εξαιτίας του ιστορικού πλαισίου των Σινο-Ιαπωνικών σχέσεων αλλά και των επιδιώξεων της Κινεζικής προπαγάνδας.
Παράλληλα το Πεκίνο γνωρίζει ότι μια σύγκρουση στην Κορεατική Χερσόνησο συνεπάγεται την κατάρρευση του καθεστώτος Κιμ, θα οδηγήσει σε σοβαρή ανθρωπιστική κρίση στα σύνορά της, και θα φέρει τις αμερικανικές δυνάμεις στο μαλακό υπογάστριο της. Ταυτόχρονα όμως, η Κινεζική ηγεσία βρίσκεται αντιμέτωπο με την πίεση της διεθνούς κοινότητας για να εντείνει τη πίεση της προς τη Βόρεια Κορέα.
Αντιμέτωπο με πολλαπλές προκλήσεις, το Πεκίνο μπορεί να προωθήσει μια συμφωνία που θα προβλέπει την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας με αντάλλαγμα την ένταξή της στην Κινεζική πυρηνική ομπρέλα. H πιθανότητα συναίνεσης της Βόρειας Κορέας σε μια τέτοια συμφωνία είναι υψηλή καθώς θα κατευνάσει τις φοβίες της Πιονγιάνγκ και δεν θα αποσταθεροποιήσει την εσωτερική πολιτική ζωή της χώρας. Επιπλέον, είναι πολιτικά διαχειρίσιμη στο εσωτερικό της Κίνας, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό εν όψει του 19ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας τον προσεχή Οκτώβριο όπου ο Πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ θα επιχειρήσει να εδραιώσει την εξουσία του μια πιθανή συμφωνία. Καθώς η διπλωματία αποτελεί την μοναδική βιώσιμη λύση για όλες τις πλευρές, η Κίνα καλείται να αντιμετωπίσει μια ιστορική πρόκληση και να αξιοποιήσει μια πολύτιμη ευκαιρία ώστε να ενισχύσει τον ρόλο της ως ειρηνικής και υπεύθυνης ηγέτιδας δύναμης.
*Ο κ. Στράτος Πουρζιτάκης είναι διδάκτωρ στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Hong Kong Baptist University ως υπότροφος του EU Academic Program Hong Kong και συνεργαζόμενος ερευνητής στο Konrad-Adenauer-Stiftung Hong Kong, Regional Project Energy Security and Climate Change – Asia Pacific.