«Πρόκειται για μία πολύ λυπηρή απόφαση. Το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα έλαβε αυτή την απόφαση και στη συνέχεια την εφάρμοσε, μας στεναχωρεί». Με αυτά τα λόγια, από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε τον προβληματισμό του για τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ώρες στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, επιλέγοντας με προσοχή τα λόγια του και στέλνοντας μηνύματα συνεργασίας στην Ουάσιγκτον.
Ο Τούρκος πρόεδρος έσπευσε να αιτιολογήσει τα αντίποινα της κυβέρνησής του στο ζήτημα των θεωρήσεων, ενώ τα προσεκτικά του λόγια προσελκύουν το ενδιαφέρον του τουρκικού τύπου, ο οποίος τονίζει ότι η Άγκυρα επιθυμεί τον άμεσο έλεγχο της κρίσης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Λίγο πριν τη δήλωση του κ. Ερντογάν, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου φρόντισε επίσης να στείλει με έμμεσο τρόπο μήνυμα συνεργασίας και φιλίας στην Ουάσιγκτον. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η χώρα του θέτει συγκεκριμένους όρους στο επίμαχο ζήτημα της αγοράς του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S400, οι οποίοι εάν δεν ικανοποιηθούν, δύναται να οδηγήσουν την Άγκυρα στην αποφυγή της αγοράς του. Επίσης, ο κ. Τσαβούσογλου άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα του είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί την αγορά παρόμοιου πυραυλικού συστήματος και από μια νατοϊκή χώρα.
Το βράδυ της Δευτέρας, με εξαίρεση κάποια υπερσυντηρητικά και εθνικιστικά μέσα ενημέρωσης, μηνύματα ψυχραιμίας και φιλίας έστειλαν και τα φιλοκυβερνητικά μέσα της Τουρκίας. Στην πλειοψηφία τους, οι τουρκικές αναλύσεις εστιάζουν στον στόχο του άμεσου ελέγχου της νέας κρίσης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ένα σημείο στο οποίο η Άγκυρα αναμένει βήματα καλής θελήσεως από την Ουάσιγκτον, αλλά και περισσότερη κατανόηση για τις δικές της ευαισθησίες στην ευρύτερη περιοχή και στο Κουρδικό Ζήτημα.
Συνεχίζεται ο αναβρασμός
Ωστόσο, παρά τα ψύχραιμα μηνύματα της Άγκυρας, ο νέος αναβρασμός στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις συνεχίζεται αμείωτος. Λίγες ώρες μετά την επιβολή εμπάργκο για τις τουριστικές θεωρήσεις σε κατοίκους της Τουρκίας, οι ΗΠΑ τηρούν σιγή ιχθύος.
Την ίδια ώρα, οι τουρκικές αρχές επιχείρησαν να συλλάβουν έναν δεύτερο εργαζόμενο του προξενείου των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη. Συγκεκριμένα, οι διωκτικές αρχές ισχυρίζονται ότι ο εν λόγω εργαζόμενος και η οικογένειά του διατηρούν σχέσεις συνεργασίας με το Κίνημα Γκιουλέν. Η σύζυγος και ο υιός του εργαζόμενου έχουν τεθεί σε καθεστώς κράτησης στην Αμάσεια, όπου ανακρίνονται από τις διωκτικές αρχές, ενώ ο προξενικός υπάλληλος έχει βρει καταφύγιο στο συγκρότημα του αμερικανικού προξενείου της Κωνσταντινούπολης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Άγκυρα κυκλοφορεί η πληροφορία ότι σε περίπτωση που η Ουάσιγκτον δεν ανταποκριθεί θετικά στα «ψύχραιμα» μηνύματα της Τουρκίας, το νέο κύμα συλλήψεων που στρέφεται κατά των διπλωματικών αντιπροσωπειών της Τουρκίας ενδέχεται να συνεχιστεί κατά το επόμενο διάστημα.
Επιπλέον, σε αντίθεση με τα πιο ψύχραιμα μηνύματα των Ερντογάν και Τσαβούσογλου, ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ εξέφρασε μία πιο «σκληρή» στάση απέναντι στις ΗΠΑ, καλώντας τες να φανούν πιο «λογικές» και χαρακτηρίζοντας τη συμπεριφορά «ανάρμοστη».
Σύμφωνα με τον Γιλντιρίμ, η απόφαση των ΗΠΑ για αναστολή των υπηρεσιών έκδοση βίζας πλήττει τόσο τους Τούρκους όσο και τους Αμερικανούς πολίτες και το ζήτημα που προέκυψε από αυτή πρέπει να επιλυθεί άμεσα. Μιλώντας ενώπιον των επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, Τούρκος πρωθυπουργός υπερασπίστηκε τη σύλληψη του Αμερικανού εργαζομένου στο προξενείο, καθώς και τα αντίποινα του τουρκικού κράτους στον τομέα της έκδοσης βίζας, τονίζοντας ότι η απόφαση των ΗΠΑ έγινε με συναισθηματικά κριτήρια.
Το νέο μήνυμα των ΗΠΑ
Εν τω μεταξύ, την Δευτέρα, η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα έδωσε στη δημοσιότητα ένα επεξηγηματικό ανακοινωθέν σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στις σχέσεις των δύο χωρών και το εμπάργκο των θεωρήσεων. Με το μήνυμα, το οποίο φέρει την υπογραφή του απερχόμενου πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα, η αμερικανική πλευρά ξεκαθαρίζει ότι στόχος της είναι η μείωση του αριθμού των επισκεπτών στις διπλωματικές αντιπροσωπείες της χώρας στην Τουρκία. Παράλληλα με τη μείωση του αριθμού των επισκεπτών, η αμερικανική πλευρά στρέφει την προσοχή της στην προσκόλληση της τουρκικής πλευράς στον στόχο της διαφύλαξης της ασφάλειας της πρεσβείας και των προξενείων στην Τουρκία.
Η αμερικανική πλευρά υπενθυμίζει ότι την προηγούμενη εβδομάδα οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν έναν εργαζόμενο της αμερικανικής διπλωματικής αντιπροσωπείας. Παρά τις προσπάθειες που κατέβαλλε, η αμερικανική δεν κατόρθωσε να εξακριβώσει τους λόγους της σύλληψης του εργαζομένου και δεν είχε πρόσβαση σε πειστικά τεκμήρια. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο εργαζόμενος του αμερικανικού προξενείου δεν είχε επαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες δικηγόρου και κάποιοι εκπρόσωποι του τουρκικού κράτους έσπευσαν να διαρρεύσουν πληροφορίες σχετικά με την όλη υπόθεση.
Εντούτοις, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι η διακοπή των προξενικών υπηρεσιών δεν σημαίνει εμπάργκο θεωρήσεων, καθώς πρόκειται για ένα μέτρο που αφορά τις νέες αιτήσεις και όχι τις υφιστάμενες, ενώ οι Τούρκοι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να αποταθούν σε αμερικανικά προξενεία στο εξωτερικό.
Το αμερικανικό ανακοινωθέν λήγει τονίζοντας ότι η νέα απόφαση δεν λήφθηκε με εύκολο τρόπο. Επιπλέον, η αμερικανική πλευρά ελπίζει ότι το νέο μέτρο δεν θα έχει μεγάλη διάρκεια, η οποία θα εξαρτηθεί από την εξακρίβωση των αιτιών της κράτησης του εργαζόμενου του προξενείου και την εξασφάλιση της ασφάλειας του προσωπικού των αμερικανικών διπλωματικών αντιπροσωπειών στην Τουρκία.