Η συνεδρίαση της περασμένης Δευτέρας ήταν ίσως η πρώτη στη μακρά ιστορία του βρετανικού κοινοβουλευτισμού, στην οποία οι γυναίκες βουλευτές ήταν περισσότερες από τους άνδρες. Το θέμα της έντονης συζήτησης, για το οποίο οι άνδρες συνάδελφοί τους δεν θέλησαν να τοποθετηθούν, ήταν η σεξουαλική παρενόχληση. Δύο ημέρες αργότερα, ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Μάικλ Φάλον παραιτήθηκε, παραδεχόμενος ότι κάποιες κατηγορίες που διατύπωσαν γυναίκες εις βάρος του είναι ακριβείς.
Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, οι αποκαλύψεις περί σεξουαλικής παρενόχλησης και σεξουαλικών επιθέσεων είναι καταιγιστικές και συμπαρασύρουν όλο και περισσότερους διάσημους και ισχυρούς. Το κύμα, που ξεκίνησε τον περασμένο μήνα με επίκεντρο το Χόλιγουντ και τις κατηγορίες δεκάδων γυναικών για τη συμπεριφορά του μεγαλοπαραγωγού Χάρβι Ουάινσταϊν, εξαπλώνεται. Το πέπλο της σιωπής φαίνεται ότι σηκώθηκε και τα θύματα βρήκαν το κουράγιο που δίνει η δύναμη των αριθμών.
Είναι μια λυτρωτική στιγμή για τις γυναίκες (και κάποιους άνδρες) που ζούσαν με το βάρος των τραυματικών εμπειριών, ενώ για την υπόλοιπη κοινωνία είναι μια στιγμή οδυνηρής συνειδητοποίησης του μεγέθους του προβλήματος. Μετά την τεράστια διάδοση της ετικέτας #metoo («κι εγώ επίσης»), κάτω από την οποία άνθρωποι σε όλο τον κόσμο περιγράφουν τις εμπειρίες τους, οι γυναίκες μοιάζουν να χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Πρώτον, σε αυτές που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση ή σεξουαλική βία από άτομο που βρίσκεται σε θέση εξουσίας (οικονομικής, επαγγελματικής, θεσμικής), επίθεση που συχνά συνδυάζεται με εκβιασμό για τη σταδιοδρομία τους και δεύτερον, σε αυτές που «απλώς» πέφτουν θύματα κάποιου τυχαίου ατόμου γνωστού ή αγνώστου. Η τρίτη κατηγορία γυναικών που δεν τους έχει συμβεί ποτέ τίποτα, αναζητείται.
Δεν το αρνούνται
Στη Γαλλία, δεκάδες νέες καταγγελίες προστίθενται καθημερινά στην ιστοσελίδα BalanceTonPorc.com, της οποίας το σλόγκαν είναι «Αποκάλυψε το γουρούνι σου, ίσως είναι το ίδιο με το δικό μου», ενώ στο Ευρωκοινοβούλιο, η συζήτηση περί σεξουαλικής βίας ήταν φορτισμένη από προσωπικές διηγήσεις γυναικών βουλευτών. «Είναι ώρα να πούμε ξεκάθαρα ότι δεν πρέπει να ντρεπόμαστε εμείς, αλλά οι δράστες» είπε η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Τέρι Ράιντκε.
Το εντυπωσιακό στο κύμα των αποκαλύψεων είναι πόσο λίγοι απ’ όσους κατηγορούνται τελικά αρνούνται τις πράξεις τους. Ως δράστες επιθέσεων κατά συρροήν, ίσως ξέρουν ότι αν αρνηθούν τις πρώτες δύο-τρεις κατηγορίες, θα παρακινήσουν ακόμη και όσα θύματα ακόμη σιωπούν. Η τόλμη και η μαζικότητα των καταγγελιών μετατοπίζουν στιγμιαία τις σχέσεις εξουσίας, περνώντας από τη μηχανή του κιμά τις καριέρες ανθρώπων που είχαν προηγουμένως αντιμετωπίσει τις γυναίκες του περιβάλλοντός τους σαν κομμάτια κρέατος.
Τα βλέμματα τώρα στρέφονται όχι μόνο στους δράστες αλλά και στο περιβάλλον που γνώριζε και μετείχε στη συνωμοσία της σιωπής: στο γραφείο του προέδρου της βρετανικής Βουλής, που θεωρείται ότι είχε γνώση των καταγγελιών, στους συναδέλφους των αρπακτικών, όπως ο σκηνοθέτης Κουέντιν Ταραντίνο, ο οποίος παραδέχθηκε ότι γνώριζε το ποιόν του Ουάινσταϊν και αδιαφόρησε. «Ο Ουάινσταϊν μου πρότεινε να συνεχίσουμε το δείπνο σε ένα πριβέ δωμάτιο πάνω από το εστιατόριο. Μου είπε μην είσαι αφελής, η Τάδε και η Τάδε κοιμήθηκαν μαζί μου και κοίτα πόσο ψηλά έφθασαν» διηγείται η μαύρη ηθοποιός Λουπίτα Νιόνγκο, η οποία βρέθηκε στον δρόμο του μεγάλου παραγωγού στην αρχή της καριέρας της. Η Νιόνγκο δεν ενέδωσε και παρ’ όλ’ αυτά κατόρθωσε να αναδειχθεί, παίρνοντας Οσκαρ το 2014 για την ερμηνεία της στην ταινία «12 χρόνια σκλάβος». Ομως, δεν είχε μιλήσει για την εμπειρία αυτή, ούτε για το απόγευμα που ο Ουάινσταϊν την έκλεισε στο δωμάτιό του και ξεκίνησε να βγάζει το παντελόνι του. «Δεν μιλάμε γιατί φοβόμαστε ότι θα υποφέρουμε διπλά» έγραψε η Νιόνγκο στους New York Times. «Τώρα που ξεκινήσαμε, ας μη σιωπήσουμε ποτέ ξανά. Ελπίζω να βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο, στο οποίο μπορεί να σχηματιστεί μια αδελφότητα συμμάχων».