Ανήμερα την επέτειο του ενός χρόνου από την εκλογή-έκπληξη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, οι ηγέτες του αντίπαλου Δημοκρατικού Κόμματος βρήκαν επιτέλους μια ευκαιρία για να χαμογελάσουν. Στις τοπικές εκλογές της Τρίτης, οι Δημοκρατικοί πέτυχαν σημαντικές νίκες, καθώς ανέδειξαν κυβερνήτες στις πολιτείες του Νιου Τζέρσεϊ και της Βιρτζίνια, εξέλεξαν δημάρχους σε μεγάλα αστικά κέντρα και ανέκτησαν σημαντικά εδάφη στα πολιτειακά Κοινοβούλια ανά τη χώρα. Επειτα από μήνες απογοήτευσης και πολιτικής αδράνειας, ο ενθουσιασμός στον προοδευτικό χώρο ήταν φανερά ασυγκράτητος. Οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» χαρακτήρισαν την εκλογική βραδιά «πρωτοποριακή νίκη» για το Δημοκρατικό Κόμμα, ενώ αρκετά στελέχη του έκαναν λόγο για την αρχή του τέλους της εποχής Τραμπ.
Πίσω από τα ελπιδοφόρα πρωτοσέλιδα, παρ’ όλα αυτά παραμένει μια παράταξη σε πρωτοφανή κρίση. Σε δημοσκόπηση του CNN που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, η δημοτικότητα των Δημοκρατικών έφτανε μόλις το 37%, το χαμηλότερο ποσοστό του κόμματος εδώ και 25 χρόνια. Οι πληγές από την ήττα της υποψηφιότητας Κλίντον όχι μόνο δεν έχουν επουλωθεί, αλλά εξακολουθούν να διχάζουν την παράταξη: στο πρόσφατο βιβλίο της, η πρώην πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών Ντόνα Μπραζίλ ισχυρίστηκε πως το κόμμα νόθευσε τη διαδικασία επιλογής υποψηφίου για την προεδρία ενάντια του αντίπαλου υποψηφίου Μπέρνι Σάντερς. Οταν η γερουσιαστής, και δημοφιλές στέλεχος της παράταξης, Ελίζαμπεθ Γουόρεν ρωτήθηκε –έξι μόλις μέρες πριν από τις τοπικές εκλογές– αν συμφωνεί με τους χαρακτηρισμούς, επικράτησε μια σύντομη, αμήχανη παύση, προτού απαντήσει με ένα στιβαρό «Ναι».
Αν, λοιπόν, μπροστά στην εθνική κρίση του Δημοκρατικού Κόμματος, η πρόσφατη εκλογική του επιτυχία φαντάζει παράδοξη, μια βαθύτερη ματιά στις λεπτομέρειες των αποτελεσμάτων ίσως διαλευκάνει το φαινόμενο της ανάκαμψης. Στις κυβερνητικές εκλογές στη Βιρτζίνια, για παράδειγμα, όπου ο Δημοκρατικός υποψήφιος Ραλφ Νόρθαμ κέρδισε τον Ρεπουμπλικανό Εντ Γκιλέσπι με την απροσδόκητη διαφορά των εννέα μονάδων, η στρατηγική του ηττημένου πρώην λομπίστα των Ρεπουμπλικανών ήταν αρκετά γνώριμη. Ο Γκιλέσπι βάσισε την καμπάνια του στην απέλαση των μεταναστών και στην υπεράσπιση των αμφιλεγόμενων μνημείων της Συνομοσπονδίας και χρησιμοποίησε έντονη και συχνά υποτιμητική ρητορική ενάντια στους αντιπάλους του. Η αναφορά στο δόγμα Τραμπ ήταν ξεκάθαρη – μάλιστα, την εβδομάδα πριν από την εκλογική αναμέτρηση ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ ηχογράφησε ένα τηλεφωνικό μήνυμα στο οποίο καλούσε τους ψηφοφόρους να τον υποστηρίξουν γιατί θα «κάνει την Αμερική ισχυρή ξανά».
Κοινωνικές μειονότητες
Ταυτόχρονα, στα πολιτειακά Κοινοβούλια της χώρας σημείωσαν πρωτοφανείς επιτυχίες οι κοινωνικές μειονότητες. Η Ντανίκα Ρόεμ έγραψε ιστορία ως η πρώτη τρανσέξουαλ πολιτικός που εξελέγη σε αμερικανικό πολιτειακό Κοινοβούλιο, ενώ στις πρωτεύουσες του Κάνσας και της Μοντάνα, παραδοσιακές ρεπουμπλικανικές πολιτείες, εξελέγησαν δήμαρχοι μια Λατίνα και ένας μετανάστης από τη Λιβερία. Το ότι τα αναπάντεχα αυτά αποτελέσματα συνέβησαν ύστερα από τρεις διαβόητες πολιτικές του Αμερικανού προέδρου –την απαγόρευση των τρανς ατόμων από τον στρατό, τη ρητορική περί τείχους στα σύνορα του Μεξικού και τη μουσουλμανική απαγόρευση– ίσως να μην είναι τυχαίο.
Τα εκλογικά αποτελέσματα της Τρίτης φανέρωσαν μια ξεκάθαρη συσπείρωση των μειονοτήτων, αλλά και τη φανερή απογοήτευση μεγάλης μερίδας του αμερικανικού πληθυσμού με τη διχαστική προεδρία του Τραμπ. Αυτοί οι δύο παράγοντες είναι αρκετοί για να δημιουργήσουν μια δυνατή εκλογική βάση για τους Δημοκρατικούς.
Ομως, παρά τα ευοίωνα σημάδια, η επιτυχία του Δημοκρατικού Κόμματος στις εκλογές της Τρίτης, ίσως να ερμηνεύεται περισσότερο ως αρνητική ψήφος κατά του δόγματος Τραμπ παρά ως ψήφος εμπιστοσύνης στην παράταξη των Δημοκρατικών. Σε τοπικό επίπεδο αυτό φαίνεται να είναι αρκετό, αλλά για να αποκτήσει δυναμική σε εθνικό επίπεδο και να εξασφαλίσει τη νίκη στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018, το Δημοκρατικό Κόμμα θα πρέπει να στραφεί και προς τα δικά του εσωτερικά προβλήματα. Η ανάκαμψή του είναι φανερή, αλλά δίχως ενωτική και δυνατή ηγεσία παραμένει αβέβαιη.
* Ο κ. Νίκος Ευσταθίου είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Columbia.