ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η Βρετανία κατάφερε να συμφωνήσει με την Ε.Ε. τους πρώτους όρους αποχώρησής της από την Ενωση στα τρία πιο βασικά θέματα: Πρώτον, τα ειδικά δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία, τον τελικό λογαριασμό που θα κληθεί θα πληρώσει (40-60 δισ.) και τα σύνορά της με την Ιρλανδία. Ετσι ανοίγει και ο δρόμος για την επόμενη φάση της διαπραγμάτευσης, που θα αφορά τις εμπορικές σχέσεις.
Χθες νωρίς, μετά το πρωινό που μοιράστηκαν, η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι και ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κατέληξαν σε 15 σελίδες που περιέχουν τις προδιαγραφές της συμφωνίας έπειτα από εννιά μήνες διαπραγματεύσεων.
Η κ. Μέι τόνισε ότι η Βρετανία θα τιμήσει τις χρηματοδοτικές δεσμεύσεις που έχει στην Ε.Ε. και θα εγγυηθεί τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών για «να συνεχίσουν τη ζωή τους όπως πριν», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η χθεσινή συμφωνία κλείνει τρεις εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων, που θα οριστικοποιήσουν το πιο δύσκολο διαζύγιο που έχει γίνει στην ιστορία, ενώ καλεί τους Ευρωπαίους ηγέτες να αποφασίσουν στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης κατά πόσον έχει γίνει αρκετή πρόοδος για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις του δεύτερου γύρου.
«Ολοι γνωρίζουμε ότι ο χωρισμός είναι δύσκολος, αλλά ο χωρισμός και το χτίσιμο μιας νέας σχέσης μαζί είναι σίγουρα δυσκολότερα», δήλωσε ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, τονίζοντας ότι τα δυσκολότερα βρίσκονται ακόμη μπροστά μας.
Τα βασικότερα σημεία της χθεσινής συμφωνίας, τα οποία είναι πολύ πιο κοντά στις αρχικές θέσεις της Ε.Ε. απ’ ό,τι της Βρετανίας, είναι τα ακόλουθα:
• Ο λογαριασμός: Η Βρετανία θα συνεισφέρει στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για 2019 και 2020 κανονικά σαν να ήταν μέλος. Ο λογαριασμός εξόδου της υπολογίζεται από 40 έως 60 δισ., που θα αποπληρωθεί σταδιακά.
• Δικαιώματα πολιτών: Οι πολίτες της Ε.Ε. που ζουν στη Βρετανία θα μπορούν να διεκδικήσουν καθεστώς μόνιμης διαμονής μέσω «διαφανών, ομαλών και βελτιωμένων διαδικασιών», όπως λέει η συμφωνία. Τα δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε παροχές, θα παραμείνουν ουσιαστικά αμετάβλητα. Το έγγραφο, ωστόσο, θέτει αυστηρότερους περιορισμούς στα δικαιώματα «επανένωσης» των υπηκόων της Ε.Ε. σε περίπτωση που θέλουν να φέρουν τα μέλη της οικογένειας που ζουν μαζί τους στη Βρετανία.
• Ευρωπαϊκό Δικαστήριο: Ενα από τα βασικά «αγκάθια» της συμφωνίας και το σημείο που μπορεί να πει η Βρετανία ότι κατάφερε να κερδίσει, είναι στον ρόλο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Οι πολίτες της Ε.Ε. πλέον, αν έχουν κάποιο πρόβλημα με τη συμφωνία, θα το λύνουν στα βρετανικά δικαστήρια και όχι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το τελευταίο θα χρησιμοποιείται μόνον αν επιλέξουν οι Βρετανοί δικαστές να παραπέμψουν κάποια υπόθεση και αυτό θα ισχύει μόνο για μια περίοδο οκτώ ετών.
• Βόρεια Ιρλανδία: Το τελικό κείμενο είναι ισορροπημένος συμβιβασμός, που αποσκοπεί να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες των εταίρων της κ. Mέι στο βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP. Η συμφωνία σκιαγραφεί ένα εφεδρικό σχέδιο για το τι θα συμβεί αν η Βρετανία και η Ε.Ε. αποτύχουν στις διαπραγματεύσεις. Ενα ιδιαίτερο καθεστώς στη Β. Ιρλανδία, της οποίας τα σύνορα με την Ιρλανδία θα είναι «ήπια, ώστε να διακινούνται ελεύθερα πρόσωπα αγαθά και υπηρεσίες», λέει η συμφωνία.
Toν Οκτώβριο του 2018 η παραπάνω συμφωνία θα πρέπει να έχει επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια και την Ευρωβουλή.
Ο βρετανικός Τύπος σχολίασε πως ελάχιστες από τις κόκκινες γραμμές της Μέι έχουν παραμείνει στο συμβιβαστικό κείμενο. Ολες οι δεσμεύσεις στις οποίες είχαν προχωρήσει η πρωθυπουργός της χώρας και τα μέλη του υπουργικού της συμβουλίου αποδεικνύονται ανεφάρμοστες και προσκρούουν στις νομικές και οικονομικές συνέπειες αποχώρησης από την Ε.Ε., από το ποσό που θα κληθεί να καταβάλει το Λονδίνο στις Βρυξέλλες μέχρι τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που θα συνεχίσει να υφίσταται για τους Ευρωπαίους πολίτες που ζουν στη χώρα.
Εργατικοί υπέρ στενών δεσμών
Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα θέλει μια στενή σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη μετά το Brexit, δήλωσε ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, μιλώντας ενώπιον ακροατηρίου στα Ηνωμένα Εθνη στη Γενεύη. «Θέλουμε να δούμε μια στενή και συνεργατική σχέση με τους Ευρωπαίους γείτονές μας έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση, βασισμένη στην αλληλεγγύη, καθώς και στο αμοιβαίο όφελος και το δίκαιο εμπόριο, παράλληλα με μια ευρύτερη διεθνιστική δράση σε όλον τον πλανήτη», τόνισε. «Η χώρα μου, η Βρετανία, βρίσκεται σ’ ένα σταυροδρόμι», είπε. Η περυσινή ψήφος υπέρ της αποχώρησης από την Ε.Ε. σήμαινε ότι πολλή σκέψη έπρεπε να γίνει για τον ρόλο της Βρετανίας στον κόσμο, πρόσθεσε. «Υπάρχουν μερικοί που θέλουν να χρησιμοποιήσουν το Brexit για να στρέψουν τη Βρετανία στον εαυτό της, απορρίπτοντας τον έξω κόσμο, βλέποντας τους πάντες σαν επίφοβους ανταγωνιστές», επισήμανε.