Η απάντηση στις φερόμενες ως αναφορές του Ντόναλντ Τραμπ, την περασμένη Πέμπτη, σε «κ…χώρες» της Κεντρικής Αμερικής και της Αφρικής ήρθε από μια μεγάλη και δραστήρια μη κερδοσκοπική οργάνωση, την αμέσως επόμενη ημέρα. Το College Board, μη κερδοσκοπική οργάνωση που ήδη από το 1900 εργάζεται για την προσβασιμότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αποφάσισε να δωρίσει 100.000 δολάρια στην African Leadership Academy, που δραστηριοποιείται στην Αφρική, ενώ αναζητεί ανάλογες πρωτοβουλίες στην Κεντρική Αμερική και στην Αϊτή. Το μήνυμα, κοινό προς όλους: «Παρακαλούμε, ελάτε να συνεχίσετε την εκπαίδευσή σας στις ΗΠΑ», με το hashtag #WeNeedYourLight να γεμίζει το Twitter.
Δεν είναι η πρώτη φορά που εκπαιδευτικοί φορείς αντιδρούν είτε στις αποφάσεις είτε στην «ορολογία» του Ντόναλντ Τραμπ. Ηδη από τον Ιανουάριο του 2017, οπότε και ορκίστηκε ο νέος πρόεδρος, η αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα βρίσκεται σε διαρκή κινητικότητα, όπως είχαμε δείξει σε παλαιότερα ρεπορτάζ (βλ. «Ας του δείξουμε από τι είναι καμωμένα τα “παλιοθήλυκα”», 24/1/2017, «Ο πλουραλισμός είναι εγγεγραμμένος στο DNA μας», 4/2/2017). Ορισμένοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι υποστηρίζουν ότι η ιδεολογική και πολιτική μάχη κατά του φαινομένου «Ντόναλντ Τραμπ» πρέπει ανυπερθέτως να δοθεί στα πανεπιστήμια, όπως έκαναν οι Ομάρ Σβαρτς και Λούσι Γουέαρ Μακ Γκάφρι από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, στο Ντένβερ. Αλλοι έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο ακαδημαϊκών από διάφορα ιδρύματα, όπου κουβεντιάζονται ανοιχτά και, συχνά, συναποφασίζονται δράσεις εντός των πανεπιστημίων προκειμένου να εμπεδωθούν έτι περαιτέρω «οι θεμελιώδεις αμερικανικές αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ανεκτικότητας».
Γι’ αυτό το δίκτυο μίλησε στην «Κ» η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, Κάρεν βαν Ντάικ. «Γίνονται πολλά στον ακαδημαϊκό χώρο των ΗΠΑ. Κυρίως σε σχέση με το μεταναστευτικό και τους ασυνόδευτους ανηλίκους, το Παλαιστινιακό, αλλά και την κατάσταση των συναδέλφων μας στην Τουρκία. Ταυτόχρονα, προσπαθούμε να ορίσουμε κοινές δράσεις για τις φορές που προσκαλούνται μέλη της Alt-Right να μιλήσουν στα πανεπιστήμια. Το δίκτυο “Concerned Faculty” οργανώνεται…» λέει η ίδια.
Ο Ρότζερ Σέλεστιν, καθηγητής Γαλλικής Γλώσσας και Συγκριτικών Λογοτεχνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ, συνεπιμελείται, με τη συνάδελφό του Eliane DalMolin, το 21ο τεύχος της επιθεώρησης Contemporary French & Francophone Studies, το οποίο έχει ως κεντρικό του θέμα «Μεταφράζοντας τον Τραμπ». Το τεύχος, που θα κυκλοφορήσει εντός μηνός, όπως λέει στην «Κ» ο Ρότζερ Σέλεστιν, κάνει ακαδημαϊκά και θεωρητικά… φύλλο και φτερό τον Τραμπ του Twitter, των διαγγελμάτων, του «ειρήσθω εν παρόδω». Το αφιέρωμα –με τίτλους άρθρων όπως «Στο μυαλό του Τραμπ και πάλι πίσω», «Απο-μεταφράζοντας τον Τραμπ», «Με τα δικά του λόγια: Γιατί και πώς οι δημοσιογράφοι πρέπει να πουν την αλήθεια για τον Ντόναλντ Τραμπ»– συνοδεύεται από ένα ερωτηματολόγιο για τη «γλώσσα» του Αμερικανού προέδρου.
Αυτό που, ωστόσο, τάραξε λίγο περισσότερο τα διόλου λιμνάζοντα ακαδημαϊκά νερά των ΗΠΑ ήταν η σχεδόν ομόφωνη παραδοχή από έγκριτους ιστορικούς ότι η προεδρία Τραμπ, αν δεν τους αφήνει… συγχυσμένους, οπωσδήποτε τους αναγκάζει να δίνουν νέες ερμηνείες στον όρο «συντηρητισμός». Στις 4 Ιανουαρίου, στην 132η ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ιστορικής Εταιρείας (AHA), στην Ουάσιγκτον, ιστορικοί και ακαδημαϊκοί, της μεγαλύτερης και παλαιότερης (1884) ένωσης στο πεδίο της Ιστορίας, άνοιξαν και έκλεισαν πολλές φορές τα όρια του συντηρητισμού, του λαϊκισμού, του λευκού εθνικισμού, του ρατσισμού και του σεξισμού, σε μια προσπάθεια να περιγράψουν τον συντηρητισμό την εποχή του Τραμπ, αλλά και τι αυτή η εποχή προσθέτει στη μακραίωνη ιστορία των Ρεπουμπλικανών προέδρων. Χαρακτηριστική ήταν η αποστροφή του Σιθ Κότλαρ, καθηγητή Ιστορίας στο Willamette University, που έκανε λόγο για έναν «καφεϊνομανή και υπερκινητικό» πρόεδρο, που στερείται της «αργής και σταθερής χειρός» της συντηρητικής παράδοσης. Αυτό που επίσης σχεδόν ομόφωνα παραδέχονται, με μια κάποια έκπληξη αλλά και χαρά, είναι ότι το φαινόμενο «Ντόναλντ Τραμπ» αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον των φοιτητών για την πολιτική και την Ιστορία και πολλοί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι είτε εισήγαγαν νέα μαθήματα είτε αναπροσάρμοσαν το corpus των παραδόσεών τους επί το… τραμπικότερον.
Η δύσκολη μάχη
Αυτό που μοιάζει, εν γένει, να απασχολεί μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής αλλά και δημοσιογραφικής κοινότητας είναι ο κίνδυνος, όπως λέγεται, να αποκρυσταλλωθούν σε κανονικότητα τα χαρακτηριστικά της προεδρίας Τραμπ: μετα-αλήθεια, μάτσο σεξισμός, ρατσισμός, εθνικισμός, λαϊκισμός. Η όποια μάχη θελήσουν να δώσουν, πάντως, θα χρειαστεί να περάσει τους κάβους της «καθημερινής οικονομικής ψυχολογίας» των Αμερικανών, που δείχνει, σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις, να ανεβαίνει…