Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος «διαζυγίου» ολοκληρώθηκε χθες με την αποπομπή του Ρεξ Τίλερσον από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Την προσωπική του απόφαση ανακοίνωσε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος με την προσφιλή του μέθοδο, μια κατ’ ανάγκην λακωνική ανάρτηση στο Twitter. Νέος υπουργός Εξωτερικών αναλαμβάνει ο μέχρι χθες διευθυντής της CIA Μάικ Πομπέο, στέλεχος της σκληροπυρηνικής πτέρυγας των Ρεπουμπλικανών.
Σύμφωνα με τον βοηθό υπουργό Εξωτερικών για θέματα διεθνούς διπλωματίας Στιβ Γκολνστάιν, το διαζύγιο δεν ήταν συναινετικό: ο Τίλερσον είχε την πρόθεση να παραμείνει στο πόστο του και ο Τραμπ ποτέ δεν του εξήγησε τους λόγους της αποπομπής του. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι αποκάλυψαν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος γνωστοποίησε στον Τίλερσον την απόφασή του την περασμένη Παρασκευή, αλλά περίμενε την επιστροφή του υπουργού του από την Αφρική, όπου περιόδευε, για να τη δημοσιοποιήσει.
Οι σχέσεις ανάμεσα στον Τραμπ και στον 65χρονο Τίλερσον –έναν άνθρωπο που δεν είχε πολιτική προϋπηρεσία και άφησε τη διεύθυνση της πολυεθνικής εταιρείας πετρελαίου ExxonMobil για να αναλάβει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ– ήταν από καιρό τεταμένες, λόγω διαφορών ταμπεραμέντου, αλλά και πολιτικής ουσίας. Ρεπορτάζ του αμερικανικού Τύπου, το περασμένο φθινόπωρο, ανέφεραν ότι ο Τίλερσον αποκάλεσε σε ιδιωτική συζήτηση τον πρόεδρο «μωρό» και σκεφτόταν να παραιτηθεί.
Σε κοινό μέτωπο με τον υπουργό Αμυνας Τζιμ Μάτις, ο Τίλερσον πίεζε τον Τραμπ να αποδεχθεί τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που είχε συνομολογηθεί επί του προκατόχου του, Μπαράκ Ομπάμα, αλλά δεν είχε καταφέρει μέχρι χθες να τον μεταπείσει. Στο κορεατικό ζήτημα, ο Τίλερσον επιζητούσε από τον Δεκέμβριο διάλογο με την Πιονγιάνγκ, για να εισπράξει επιπλήξεις από τον Τραμπ, μέχρι την πολύ πρόσφατη στροφή 180 μοιρών του Αμερικανού προέδρου, που τον κατέλαβε εξαπίνης. Αντίθετα, στην αντιμετώπιση της Ρωσίας ο Τίλερσον υιοθετούσε πιο σκληρή γραμμή από τον Τραμπ. Τη Δευτέρα συντάχθηκε με τη Βρετανία στις κατηγορίες εναντίον της Μόσχας για τη μυστηριώδη δηλητηρίαση πρώην πράκτορα στο Λονδίνο, αλλά ο Λευκός Οίκος επέμενε μέχρι χθες να κρατάει αποστάσεις.
«Εξαιρετική απόφαση» χαρακτήρισε την επιλογή Πομπέο η πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, η οποία είχε κακή σχέση με τον Τίλερσον. Αντίθετα, ο υφυπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Μίχαελ Ροθ εμφανίστηκε παγερά επιφυλακτικός, αρκούμενος να δηλώσει ότι «η αποπομπή του Ρεξ Τίλερσον δεν θα βελτιώσει οτιδήποτε».
Γυναίκα στο τιμόνι της CIA
Τη θέση του Πομπέο στο τιμόνι της CIA ανέλαβε η μέχρι χθες αναπληρώτρια διευθύντρια της υπηρεσίας Τζίνα Χάσπελ. Με δήλωσή του στην εφημερίδα Washington Post, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο για «ιστορικό ορόσημο», καθώς είναι η πρώτη φορά που μια γυναίκα αναλαμβάνει το εξαιρετικά ευαίσθητο αξίωμα.
Με την αποπομπή Τίλερσον, η κυβέρνηση Τραμπ ενίσχυσε την εικόνα της ως περιστρεφόμενης πόρτας, όπου υπουργοί και άλλοι κορυφαίοι κρατικοί αξιωματούχοι μπαίνουν και βγαίνουν με εντυπωσιακή ταχύτητα. Είχαν προηγηθεί, στον δρόμο της εθελουσίας ή αναγκαστικής παραίτησης, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Μάικλ Φλιν, ο διευθυντής του FBI Τζέιμς Κόουμι, ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Ρέινς Πρίμπους, ο πολιτικός σύμβουλος του προέδρου Στιβ Μπάνον, οι διευθυντές επικοινωνίας Αντονι Σκαραμούτσι και Χόουπ Χικς, ο οικονομικός σύμβουλος Γκάρι Κον και ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Σον Σπάισερ.