Το 2017, ο αριθμός προσφύγων στον πλανήτη ξεπέρασε τα 69 εκατομμύρια, σημειώνοντας ρεκόρ πέμπτη συνεχή χρονιά, ενώ μόλις το 1% των προσφύγων μετεγκαθίσταται σε ασφαλείς χώρες με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας. Το ερώτημα στις νέες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι μόνο πώς θα αποκλείσει τους μετανάστες (αν υποτεθεί ότι πραγματικά αυτό επιθυμεί μια γηράσκουσα ήπειρος), αλλά και πώς θα προσφέρει προστασία σε όσους πρόσφυγες τη χρειάζονται.
Η κατεύθυνση που ακολουθούν μεμονωμένες χώρες αλλά και συνολικά η Ε.Ε. είναι αυτή της μετάθεσης του προβλήματος εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, με την υπό διαπραγμάτευση δημιουργία κέντρων υποδοχής σε χώρες όπως η Τυνησία ή η Αλβανία. Ενας ενισχυμένος FRONTEX, που θα αποκτήσει πλέον, διά νόμου, το δικαίωμα να μεταφέρει διασωθέντες ναυαγίων σε τρίτες χώρες, αποτελεί «κλειδί» για την υλοποίηση των σχεδίων αυτών. Ως εκ τούτου, στις συζητήσεις των Ευρωπαίων ηγετών περιλαμβάνεται η ενίσχυσή του με 10.000 επιπλέον προσωπικό. Το ερώτημα στις περιπτώσεις αυτές είναι πώς θα διασφαλίζεται ότι στα απομακρυσμένα αυτά κέντρα υποδοχής θα υπάρχουν πράγματι διαδικασίες ασύλου και όσοι το δικαιούνται άσυλο θα μεταφέρονται στην Ευρώπη.
Ενα ξεχωριστό ζήτημα, που δείχνει όμως να απασχολεί την ευρωπαϊκή πολιτική περισσότερο, είναι πώς θα σταματήσει η Ευρώπη να αποτελεί μαγνήτη ανθρώπων που απλώς επιθυμούν μια καλύτερη ζωή. Οι διακρίσεις είναι συχνά πολύ δύσκολες, ιδίως όταν πρόκειται για ανηλίκους και ιδίως όταν προέρχονται από χώρες τόσο βασανισμένες όσο το Αφγανιστάν.
Οι κυβερνήσεις της Δανίας και της Νορβηγίας ανακοίνωσαν χθες ότι εξετάζουν τη δημιουργία κέντρου που θα δίνει εκπαιδευτικές δυνατότητες στην Καμπούλ για Αφγανούς ανηλίκους που δεν δικαιούνται άσυλο στη Δανία ή τη Νορβηγία. Το μέτρο αφορά παιδιά άνω των 15 ετών. «Δεν έχουμε ακόμη συμφωνία, αλλά έχουμε καλό διάλογο με τις αφγανικές αρχές», είπε ο Νορβηγός υφυπουργός Δικαιοσύνης Τόρκιλ Ομλαντ. «Θέλουμε ένα ασφαλές, καλό κέντρο με εκπαιδευτικές δυνατότητες συμβατές με τα δικαιώματα του παιδιού», προσέθεσε. Πάντως, διπλωματική πηγή είπε στη δανέζικη εφημερίδα «Πολιτίκεν» ότι το σχέδιο είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. «Ενας ενήλικος μπορεί να συναντήσει μεγάλες δυσκολίες αν επιστραφεί στην Καμπούλ. Για ένα παιδί χωρίς οικογενειακό δίκτυο είναι τεράστιο». Η UNICEF υποστηρίζει ότι στην παρούσα φάση δεν ενδείκνυται η επιστροφή παιδιών στο Αφγανιστάν. «Η κατάσταση στο πεδίο της ασφάλειας έχει επιδεινωθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο», είπε αξιωματούχος της οργάνωσης στη Νορβηγία.
Τα σχέδια δεν εξαντλούνται στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με πηγές του γερμανικού Τύπου, στο πρόγραμμα του Γερμανού υπουργού Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ είναι να υπάρξουν τέτοια κέντρα και στη Λιβύη.