Είδαμε φωτογραφίες με δρόμους στο Νέο Δελχί να λιώνουν· εργάτες στο Κουβέιτ να ξαποσταίνουν «ψημένοι»· ψεκαστήρες νερού για τους προσκυνητές στη Μέκκα και Αιγυπτίους να προσπαθούν να βρουν νερό να δροσιστούν· τη Γαλλίδα τενίστρια Αλίζ Κορνέτ ξαπλωμένη στο τερέν του Australia Open από θερμοπληξία. Οι πόλεις του κόσμου καθίστανται όλο και πιο δύσκολες για να τις ζεις – κυρίως για όσους δεν μπορούν να κάνουν την καθημερινότητά τους πιο ανεκτή.
Το Νέο Δελχί, φέτος, έσπασε πολλά θερμοκρασιακά ρεκόρ.
Εχει σημασία να αναζητήσει κανείς περισσότερα στοιχεία πίσω από τα «νούμερα» των νεκρών από τον καύσωνα που μαστίζει τον πλανήτη. Ενα μεγάλο ρεπορτάζ του Guardian, που δημοσιεύθηκε στα μέσα Αυγούστου, καταδεικνύει τις… κολασμένες θερμοκρασίες ως το νέο πρόβλημα κοινωνικής ανισότητας που δεν θα αφήσει ανέγγιχτο κανένα σημείο της Γης. Ερευνες δείχνουν ότι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι μετανάστες εργάτες έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από τον καύσωνα απ’ ό,τι οι Αμερικανοί πολίτες. Στην Ινδία, όπου αναμένεται, μέχρι το 2050, σε 24 πόλεις ο υδράργυρος να σκαρφαλώσει, κατά μέσον όρο, τους 35 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, εκείνοι που θα υποφέρουν περισσότερο είναι όσοι ζουν στις παραγκουπόλεις.
Οι πόλεις του κόσμου, μεταξύ αυτών και η Αθήνα, κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα αντικατέστησαν την… ευάερη πολεοδομία για χάρη της μαζικής πολυκατοικίας. Ετσι, οι άνετες αυλές στις δροσερές μονοκατοικίες αντικαταστάθηκαν από μεγάλες οικοδομές, η μία πάνω στην άλλη, χωρίς να επιτρέπουν τον αέρα να τις διαπερνάει, χαρίζοντας ευεξία. Βέβαια, η λύση βρέθηκε όταν κάθε σπίτι, δημόσια υπηρεσία και τόπος συναναστροφής απέκτησαν κλιματισμό, δροσίζοντας το μέσα, αλλά επιβαρύνοντας το έξω.
Λύσεις υπάρχουν. Μία, οι πρασινάδες στα κτίρια των πόλεων.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε πόλεις έως το 2030 και, όσο πιο πυκνοκατοικημένες εκείνες θα είναι, τόσο πιο ζεστές θα καθίστανται. Οι πόλεις απορροφούν, δημιουργούν και εκπέμπουν θερμότητα. Η άσφαλτος, το τούβλο, το τσιμέντο και οι σκούρες στέγες λειτουργούν ως δέκτες και πηγές θερμότητας. Οπως λέγεται, «ο κλιματισμός σώζει εκείνους που μπορούν να τον αντέξουν οικονομικά, αλλά θερμαίνει ακόμη περισσότερο τους δρόμους για αυτούς που δεν μπορούν», πρόβλημα δυσχερέστερο για όσους ζουν στοιβαγμένοι σε στενόχωρες γειτονιές, πόσο μάλλον για τους αστέγους. Το πράσινο, εξάλλου, είναι προνόμιο ορισμένων σημείων μιας πόλης.
Η διεθνής πρακτική, πάντως, έχει δείξει ότι υπάρχουν άμεσες λύσεις. Σε αυτές εντάσσονται η τοποθέτηση πρασινάδας σε ταράτσες, μπαλκόνια και στον σκελετό των κτιρίων· το στρώσιμο ταρατσών και δρόμων με χρωστικές που αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία· ο αστικός εξοπλισμός με σιντριβάνια, βρύσες, ψεκαστήρες νερού· η υιοθέτηση «έξυπνων» σκιάστρων από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική. Το θέμα, όμως, δεν είναι αν υπάρχουν λύσεις, αλλά αν υπάρχουν νόες να τις υιοθετήσουν – και αν είμαστε διατεθειμένοι οι υπόλοιποι να τις απαιτήσουμε.