Κρίσιμη για το μέλλον της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής είναι η ερχόμενη εβδομάδα, καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναμένεται να λάβει καθοριστικές αποφάσεις σχετικά με την ηγεσία της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.
Οι κληρικοί και λαϊκοί της Αρχιεπισκοπής Αμερικής αναμένουν με αγωνία τις αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου της Κωνσταντινούπολης, η οποία συγκαλείται στις 9-11 Οκτωβρίου, καθώς η αίσθηση που επικρατεί σε ηγετικούς κύκλους της ελληνοαμερικανικής κοινότητας είναι ότι θα υπάρξει αλλαγή ηγεσίας, μετά και τις διαρροές ότι ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος πρόσφατα παρότρυνε τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο να παραιτηθεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιθανότερο σενάριο είναι να αντικατασταθεί ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, στη θέση του να διορισθεί τοποτηρητής (locums tenens), και σε εύλογο χρονικό διάστημα να αναλάβει νέος αρχιεπίσκοπος Αμερικής. Ορισμένοι θεωρούν τόσο σοβαρά τα εκκρεμή προβλήματα που έχουν αποδυναμώσει την υποστήριξη στο πρόσωπο του κ. Δημητρίου, που πρέπει να δοθεί χρόνος για την επίλυσή τους πριν αναλάβει ένας νέος αρχιεπίσκοπος, ειδικά αν, όπως αναμένεται, αυτός προέρχεται από χώρα εκτός Αμερικής.
Ενημερωμένοι κύκλοι αναφέρουν ως βασικότερους υποψήφιους τους μητροπολίτες Γαλλίας, Εμμανουήλ, και Προύσης, Ελπιδοφόρο. Οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν ότι δεν υπάρχει κανένας από τους μητροπολίτες που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στην Αμερική μεταξύ των σοβαρών υποψηφίων για τη θέση.
Παραμένει ως σενάριο να μην προχωρήσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε αντικατάσταση του αρχιεπισκόπου, όπως δεν έχει πράξει μέχρι τώρα.
Σοβαρά προβλήματα
Ενώ τα ελληνοαμερικανικά μέσα ενημέρωσης είναι γεμάτα εικασίες για το τι συνέβη, τα μέχρι στιγμής στοιχεία καταδεικνύουν τα σοβαρά ζητήματα που προϋπήρχαν της θητείας του Αρχιεπισκόπου Δημητρίου αλλά δεν αντιμετωπίστηκαν, όπως το γεγονός ότι το προσωπικό της Αρχιεπισκοπής υπόκειται σε περιορισμένης έκτασης οικονομικούς και διοικητικούς ελέγχους, και η εξάρτηση από μικρό αριθμό σημαντικών ευεργετών που απεβίωσαν.
Το 1999 ο κ. Δημήτριος διορίστηκε Αρχιεπίσκοπος Αμερικής με σκοπό να ξεπεραστούν οι διαιρέσεις που προκάλεσε η θορυβώδης τριετής θητεία του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος. Στην αρχή κέρδισε τα εύσημα για την επούλωση πληγών, αλλά από νωρίς επισημάνθηκε ότι ήταν ακαδημαϊκός –ένας εξαιρετικός και πολύ αγαπητός καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, αλλά και του Χάρβαρντ– ο οποίος, όμως, δεν διέθετε διοικητική εμπειρία. «Ο Δημήτριος είναι ιερέας, όχι επιχειρηματίας», σημειώνουν φιλικοί προς αυτόν παρατηρητές οι οποίοι προσθέτουν ότι οι περιστάσεις απαιτούσαν μεγαλύτερη προσοχή και ενεργοποίηση από τους ιεράρχες και τους λαϊκούς στο Αρχιεπισκοπικό Συμβούλιο, ενώ σπεύδουν επίσης να επισημάνουν ότι ο κ. Δημήτριος κινήθηκε προς την προώθηση μεταρρυθμίσεων πριν προκύψουν τα προβλήματα.
Το καλοκαίρι του 2017, διέρρευσαν πληροφορίες ότι η Αρχιεπισκοπή αντιμετώπιζε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα και έπειτα από πολυάριθμες καταγγελίες εφημερίδων και επίσημες αρνήσεις, τέσσερις εξελίξεις επιβεβαίωσαν το εύρος των προβλημάτων: 1) Το 30% του προσωπικού απολύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017, 2) διεκόπη η ανέγερση του Ναού του Αγίου Νικολάου, 3) υποθηκεύθηκε η έδρα της Αρχιεπισκοπής κοντά στο Μητροπολιτικό Μουσείο προκειμένου να εξασφαλιστεί δάνειο 7,5 εκατ. δολαρίων από την υπό ελληνοαμερικανική ιδιοκτησία τράπεζα Alma Bank, 4) ήρθαν στο φως προβλήματα στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού. Αυτά τα γεγονότα, το ένα πιο συγκλονιστικό από το άλλο, συνετέλεσαν στην υποχώρηση της στήριξης προς τον σημερινό 90χρονο Αρχιεπίσκοπο.