ΣΑΡΑΓΕΒΟ – Ο Αριγιάν Κούρμπασιτς, πρώην τουριστικός ξεναγός κατάλαβε γρήγορα τη «δίψα» αρκετών τουριστών να ζήσουν από «πρώτο χέρι» τις στιγμές του εμφυλίου πολέμου.
«Αποφάσισα να δώσω στους ανθρώπους αυτό που θέλουν», δήλωσε χαρακτηριστικά στους New York Times ο Κούρμπασιτς, αναφερόμενος στη δημιουργία του «War Hostel Sarajevo», ενός διαφορετικού ξενοδοχείου, το οποίο βρίσκεται στη πρωτεύουσα της Βοσνίας και προσφέρει μία αναπαράσταση της ζωής στη πόλη, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Το ξενοδοχείο έχει ένα δωμάτιο, το οποίο μπορούν να κοιμηθούν έξι επισκέπτες, αλλά και τα υπόγεια καταφύγια, τα οποία απευθύνονται σε αυτόυς «που θέλουν να ζήσουν μία πιο έντονη εμπερία», όπως αναφέρει ο Κούρμπασιτς.
Τα υπόγεια αυτά «καταφύγια» δεν έχουν παράθυρα και οι επισκέπτες κοιμούνται πάνω σε στρώματα χωρίς μαξιλάρια ή σεντόνια υπό τους αδιάκοπους ήχους πυροβολισμών και εκρήξεων. «Είναι τρελό να θέλει κάποιος να κοιμηθεί εδώ μέσα», δήλωσε στους New York Times ο Κούρμπασιτς.
Για να αποδώσει με πιο πιστό τρόπο το ζοφερό κλίμα που επικρατούσε στα σπίτια των κατοίκων της πόλης, ο Κούρμπασιτς έχει απαγορεύσει τα κινητά, τα χρυσαφικά και τα ρολόγια εντός των δωματίων, ώστε οι επισκέπτες να «ξεφεύγουν» από την άνετη ζωή τους και να βιώνουν την πραγματική εμπειρία.
Αρχικά, είχε σκεφτεί να «κόψει» και το νερό, αναγκάζοντας τους επισκέπτες να ζήσουν όπως ακριβώς ζούσαν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά αποφάσισε ότι αυτό θα ήταν κάπως υπερβολικό.
Η μοναδική παραχώρηση που έκανε ήταν να βάλει wi-fi στο ξενοδοχείο, καθώς ήταν η μόνη απαίτηση των νεαρών επισκεπτών του. «Ενας Αμερικάνος επισκέπτης δεν είχε κανένα πρόβλημα να μένει στο υπόγειο, αλλά μόλις του είπα ότι δεν έχουμε ίντερνετ είπε ότι θα φύγει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Κούρμπασιτς.
Νεαροί τουρίστες στο Σαράγιεβο.
Ο όρος που χρησιμοποιεί η τουριστική βιομηχανία, για αυτού του είδους τις διακοπές, είναι «σκοτεινός τουρισμός» και απευθύνεται σε μία μικρή μερίδα ανθρώπων, που επισκέπτονται πόλεις με έντονη ιστορία. Τέτοια μέρη είναι το Dealey Plaza στο Ντάλας, στο οποίο σκοτώθηκε ο Τζον Κένεντι, το Αουσβιτς και οι φυλακές του καθεστώτος των Ερυθρών Χμέρ στην Phom Penh της Καμπότζης.
Το Σεράγεβο είναι γεμάτο με τέτοια «σκοτεινά» μέρη, όπως το σημείο όπου Σέρβοι εθνικιστές δολοφόνησαν τον Φραγκίσκο Φερδινάνδο της Αυστρίας το 1914 ή την αγορά στην οποία έκρηξη βόμβας σκότωσε 70 ανθρώπους το 1994.
Βέβαια, το Σεράγεβο ήταν από τις πρώτες πόλεις στις οποίες ξεκίνησε αυτό το «είδος» τουρισμού, όπως αναφέρει το άρθρο των New York Times, με αρκετούς Ελληνες και Ρώσους να το επισκέπτονται, με σκοπό να ρίξουν με ένα σνάιπερ ή εκτοξεύσουν μία ρουκέτα από ένα από τα αντιπυραυλικά συστήματα, που χρησιμοποιούσαν οι Σέρβοι για να βομβαρδίσουν την πόλη.
Ο Κούρμπασιτς λέει ότι στόχος του δεν είναι να δημιουργήσει ένα κλίμα νοσταλγίας, χρησιμοποιώντας τη μεγαλύτερη πολεμική κρίση της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο με σκοπό το προσωπικό του όφελος, αλλά να δώσει μια ιδέα στους επισκέπτες, κυρίως στους νεότερους, για την φριχτή πραγματικότητα του πολέμου.
Οι μιλένιαλς βρίσκουν πολύ «κουλ» το ξενοδοχείο του Κούρμπασιτς, όπως ο ίδιος αναφέρει στους New York Times. «Δεν είναι όμως κουλ. Δεν είναι παιχνίδι. Αν μεγαλώσεις πιστεύοντας ότι ο πόλεμος είναι παιχνίδι τότε θα πάρεις πολύ κακές αποφάσεις στη ζωή σου», πρόσθεσε ο Κούμπασιτς.
Το Σαράγιεβο απο το γνωστό εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο που χρησιμοποιούσαν οι Σέρβοι στρατιώτες για να βομβαρδίσουν την πόλη.
Οι περισσότεροι επισκέπτες είναι νέοι και προέρχονται από την Ευρώπη, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. «Οι ντόπιοι δεν ενδιαφέρονται. Ζούσαν σε αυτή την κατάσταση κάθε μέρα και θέλουν να την ξεχάσουν», τόνισε ο Κούρμπασιτς.
Ο Ζιγιάντ Γιουσουφόβιτς, τουριστικός ξεναγός στη πόλη, είπε ότι οι Βόσνιοι ξεκίνησαν να είναι πιο ανοικτοί σε αυτό το είδος τουρισμού όταν κατάλαβαν ότι θα μπορούσαν να έχουν κέρδος.
Το «μάρκετινγκ του πολέμου», όπως αναφέρουν οι New York Times,είναι μία λεπτή διαδικασία, καθώς αναμνήσεις του πολέμου είναι ακόμα νωπές σε αρκετούς πολίτες, οδηγώντας πολλές φορές σε συγκρούσεις. Οι αρχές όπως αναφέρει ο Γιουσουφόβιτς, «θέλουν να περάσουν κυρίως ένα μήνυμα: εμείς είμαστε τα θύματα και εσείς είστε οι ένοχοι».
Ο Κούρμπασιτς, προσπαθεί να αποφεύγει τέτοιους είδους πολιτικές διαμάχες, λέγοντας ότι έχει «κουραστεί με όλη τη διάσπαση στη χώρα» και ότι θέλει οι επισκέπτες να δει το Σαράγεβο να γίνεται μία κοσμοπολίτικη και ζωντανή πόλη, υποστηρίζοντας πώς «ότι έγινε εδώ θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε».