Στην Ευρώπη του 17ου-18ου αιώνα, η ακμή των ιδανικών της ισότητας δημιούργησε την ανάγκη για μία επιστημονική καταγραφή του κατώτερου «στάτους» των γυναικών. Ετσι γεννήθηκε η βιολογική συμπληρωματικότητα των δύο φύλων, η αντίληψη ότι, όπως εξηγεί η ιστορικός της επιστήμης Λόντα Σιέμπινγκερ στο «Τhe Mind has no sex»: οι γυναίκες δεν εθεωρούντο απλά κατώτερες, αλλά ήταν και ριζικά διαφορετικές και έτσι μη συγκρίσιμες με τους άνδρες». Κι αυτή η αντίληψη κυριαρχεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ωθώντας την επιστήμη να εξηγήσει το «στάτους κβο» των δύο φύλων. Στον πυρήνα της βρίσκεται η μόνιμη πεποίθηση ότι η φύση των γυναικών και των ανδρών μπορεί να σχηματοποιηθεί σε δύο κατηγορίες ή «φυσικά είδη» που είναι διακριτά και βιολογικά συγκερασμένα.
Η θεωρία του Μπάρον Κόεν
Η σημερινή εκδοχή της ιδέας συνεχίζει την αναζήτηση αυτής της υποτιθέμενης διαφοράς στις ικανότητες και στη συμπεριφορά του εγκεφάλου. Μία εκδοχή αυτής της αντίληψης μπορεί να απαντηθεί και στην επιστημονική έρευνα. Για παράδειγμα, η θεωρία για την Ενσυναίσθηση και τη Συστηματικοποίηση των εγκεφάλων του ψυχολόγου του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, Σάιμον Μπάρον – Κόεν που συνοδεύει τη θεωρία του «ακραίως αρσενικού εγκεφάλου». Αυτή η θεωρία προϋποθέτει ότι υπάρχει ένας ειδικός τύπος εγκεφάλου, που περιγράφεται ως αρσενικός εγκέφαλος, ο οποίος καθοδηγεί τους τρόπους σκέψης, αισθήματος και συμπεριφοράς που διακρίνουν το τυπικό αγόρι ή άνδρα από την τυπική γυναίκα ή κορίτσι, που διαθέτουν ενσυναίσθηση. Λάβετε, επίσης, υπόψη τη μελέτη του Μαντχούρα Ινγκαλχαλικάρ –για την πληθώρα συνδέσεων ανάμεσα στις διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου– που συμπέρανε ότι «οι αρσενικοί εγκέφαλοι είναι δομημένοι κατά τρόπο ώστε να διευκολύνουν τις συνδέσεις ανάμεσα στην αντίληψη και στη συντονισμένη δράση, ενώ οι γυναικείοι είναι σχεδιασμένοι για να διευκολύνουν τις συνάψεις ανάμεσα στην αναλυτική και στην ενστικτώδη επεξεργασία των πληροφοριών». Το 2015, η Ντάφνα Τζόελ συντόνισε μία ανάλυση τεσσάρων μεγάλων ομάδων απεικονιστικών εξετάσεων εγκεφάλων και διαπίστωσε ότι οι διαφορές που βλέπει κανείς ανάμεσα στους ανδρικούς και στους γυναικείους εγκεφάλους δεν μπορούν να απαντηθούν τακτικά και μονίμως στους εγκεφάλους των ατόμων. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι δεν διαθέτουν εγκεφάλους με αποκλειστικά γυναικεία ή αποκλειστικά ανδρικά χαρακτηριστικά. Αντιθέτως, το πιο συχνό είναι ότι αμφότεροι οι γυναικείοι και ανδρικοί εγκέφαλοι είναι «μωσαϊκά» χαρακτηριστικών, κάποια από τα οποία είναι συχνότερα στους ανδρικούς εγκεφάλους και κάποια στους γυναικείους.
Οι ψυχολογικές μεταβλητές
Η Ντάφνα Τζόελ στη συνέχεια εφάρμοσε το ίδιο είδος ανάλυσης σε μεγάλες ομάδες ψυχολογικών μεταβλητών προκειμένου να ρωτήσει: άραγε αυτές οι διαφορές του φύλου στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, στις προτιμήσεις και στις συμπεριφορές δημιουργούν δύο διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, καθένας από τους οποίους διαθέτει τα δικά του ψυχολογικά χαρακτηριστικά;
Πάλι η απάντηση ήταν όχι. Οσον αφορά τη δομή του εγκεφάλου, οι διαφορές δημιουργούν «μωσαϊκά» γυναικείων και αρσενικών χαρακτηριστικών προσωπικότητας, νοοτροπιών, ενδιαφερόντων και συμπεριφορών. Για παράδειγμα, στην ομάδα δεδομένων για 4.860 εφήβους από την «Εθνική Μελέτη για την Εφηβική Υγεία», οι μεταβλητές στις οποίες οι γυναίκες και οι άνδρες διέφεραν περισσότερο περιελάμβαναν το άγχος για το σωματικό βάρος, την κατάθλιψη, την παραβατικότητα, τον αυθορμητισμό, την χαρτοπαιξία, την ενασχόληση με τα οικιακά και την ενασχόληση με τον αθλητισμό. Ωστόσο, ούτε ένα άτομο δεν διέθετε μόνο γυναικεία ή μόνο ανδρικά χαρακτηριστικά.
Αν και υπάρχουν διαφορές φύλου στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά, όταν απομακρύνεσαι από το επίπεδο του μεμονωμένου εγκεφάλου ή ατόμου διαπιστώνεις ότι οι διαφορές ασχέτως από την προέλευσή τους αναμειγνύονται. Η αιτία αυτής της ανάμειξης των χαρακτηριστικών είναι ότι η γενετική και ορμονική επίδραση του φύλου στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά εξαρτώνται και αλληλεπιδρούν με πολλούς άλλους παράγοντες. Αυτό φανερώνει πολλούς τύπους εγκεφάλου και συμπεριφοράς που δεν ανήκουν στον «ανδρικό» ή στον «γυναικείο» τύπο.
Η αντίληψη περί γυναικείων και ανδρικών εγκεφάλων είναι λανθασμένη. Ο εγκέφαλος και η συμπεριφορά είναι το προϊόν της συνδυαστικής και διαρκούς αλληλεπίδρασης αναρίθμητων αιτιολογικών επιρροών που περιλαμβάνουν αλλά και προχωρούν πέρα από τους παράγοντες που συνδέονται με το φύλο.