Εάν το πνεύμα και το σώμα του ανθρώπου διαμορφώνονται από συγκεκριμένο συνδυασμό γονιδίων, οι ειδικοί της βιοτεχνολογίας θα μπορούν κάποια ημέρα να αλλάζουν και τα δύο αυτά στοιχεία, πετυχαίνοντας ίσως την τροποποίηση της ανθρώπινης φύσης.
Η προοπτική αυτή θα πρέπει να προκαλεί μεγάλες ανησυχίες σύμφωνα με τον ιστορικό Φράνσις Φουκουγιάμα, καθώς κεντρικό ερώτημα της μέχρι στιγμής ανθρώπινης ιστορικής εξέλιξης υπήρξε η αναζήτηση της ιδανικής κοινωνίας, για τις ανάγκες της ανθρώπινης φύσης όπως τη γνωρίζουμε.
Ο καθηγητής Φουκουγιάμα του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Ουάσιγκτον έγινε γνωστός το 1992 από αμφιλεγόμενο δοκίμιό του με τίτλο «Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος». Σε αυτό υποστήριζε ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία θα επικρατούσε στον κόσμο, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, καθώς οι πολίτες του κόσμου θα επέλεγαν αυτοβούλως το δυτικό μοντέλο διακυβέρνησης. Μεταξύ των επικριτών του, ο καθηγητής του Χάρβαρντ, Σάμιουελ Χάντιγκτον, υποστήριξε ότι οι συγκρούσεις πολιτισμών θα υποκαθιστούσαν την ιδεολογική αντιπαράθεση του Ψυχρού Πολέμου.
Στο νέο του βιβλίο, ο Φουκουγιάμα ερευνά τους τρόπους, με τους οποίους η βιοτεχνολογία θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την ανθρώπινη φύση. Παρά τον τίτλο του βιβλίου, ο συγγραφέας απεύχεται το μετα-ανθρώπινο μέλλον. Τους μεγαλύτερους κινδύνους παρουσιάζει, σύμφωνα με τον Φουκουγιάμα, η άρνηση του επιστημονικού κόσμου να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. H θέση του Φουκουγιάμα στο Συμβούλιο Βιοηθικής του Λευκού Οίκου δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις απόψεις του.
Ο δρ Φουκουγιάμα αναρωτιέται εάν τα ψυχοτρόπα φάρμακα θα οδηγήσουν στη μεταλλαγή της ανθρώπινης φύσης, αναφέροντας ότι ο Καίσαρας ή ο Ναπολέοντας μπορεί να μην αισθάνονταν την ανάγκη να κατακτήσουν την Ευρώπη, εάν είχαν πρόσβαση σε αγχολυτικά φάρμακα όπως το Προζάκ. H σημαντική επέκταση του προσδόκιμου ζωής του ανθρώπου αποτελεί και αυτή απειλή, καθώς θα οδηγήσει σε διαταραχή της κοινωνικής ιεραρχίας, αναβάλλοντας ακόμη και την κοινωνική εξέλιξη με τη διατήρηση υπέργηρων δικτατόρων στην εξουσία.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Χέγκελ πίστευε ότι η ιστορία θα κορυφωνόταν με ένα συνταγματικό πολίτευμα, όπως σήμερα εννοούμε τη φιλελεύθερη δημοκρατία, ενώ ο Μαρξ υποστήριξε ότι το κομμουνιστικό κράτος θα αποτελούσε το απώγειο της ιστορικής εξέλιξης. Ακούγοντας τον Γκορμπατσόφ να δηλώνει σε επίσημο λόγο του ότι ο ανταγωνισμός αποτελεί την ουσία του σοσιαλισμού, ο Φουκουγιάμα τηλεφώνησε σε έναν φίλο του και του είπε: «Εάν το λέει αυτό ο Γκορμπατσόφ, αυτό είναι το τέλος της ιστορίας», εννοώντας ότι ο Χέγκελ θριάμβευσε πάνω στον Μαρξ.
Η αισιοδοξία σχετικά με την επιστήμη που χαρακτήριζε το «Τέλος της ιστορίας» απουσιάζει από το νέο πόνημα του Φουκουγιάμα. Αν και χαιρετίζει τις προσπάθειες του επιστημονικού κόσμου για αυτορρύθμιση, εκτιμά ότι οι οικονομικοί δεσμοί της επιστημονικής κοινότητας με τις εταιρείες βιοτεχνολογίας θα οδηγήσουν σε παραβίαση του άτυπου αυτού μορατόριουμ. Παρόλο που θεωρεί την επιστήμη κινητήριο δύναμη της ανθρώπινης ιστορίας τα τελευταία 500 χρόνια, αναφέρει ότι φοβάται για τις ανεύθυνες κερδοσκοπικές χρήσεις των γονιδιακών μελετών.
Μελέτη του νομικού πλαισίου
Ο δρ Φουκουγιάμα πιστεύει ότι ορισμένες πρακτικές πρέπει να απαγορευθούν εξ ολοκλήρου, όπως η ανθρώπινη κλωνοποίηση, την οποία θεωρεί ανήθικη. Παρά τη συμμετοχή του στο Συμβούλιο Βιοηθικής, αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα τέτοιων κρατικών επιτροπών, ζητώντας αντίθετα νομοθετικές ρυθμίσεις και «θεσμούς με κατασταλτικές δικαιοδοσίες». Ο δρ Φουκουγιάμα σκοπεύει να αφιερώσει τα ερχόμενα χρόνια στη μελέτη νομικού πλαισίου για τη βιοτεχνολογία, καθώς θεωρεί ανεπαρκές το υπάρχον σύστημα ελέγχου υπό την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων. Η ιστορία μπορεί να τελείωσε, αλλά φαίνεται πως χρειάζονται ειδικά μέτρα για να διατηρηθεί σε αυτήν την κατάσταση.