Ηταν ένας καλός, καγαθός άνθρωπος, ένας σεμνός καλλιτέχνης, γενναιόδωρος προς τους νέους, ένας από τους τελευταίους εκφραστές της περίφημης γενιάς του ’30. O Γιώργος Μανουσάκης, ο ταξιδευτής, ο ζωγράφος που αγάπησε τα απλά καθημερινά πράγματα τα οποία απέδωσε ρεαλιστικά, αφουγκραζόμενος πάντα την ιστορία τους, όπως και την ελληνική φύση και τα αγριολούλουδά της, έφυγε χθες το πρωί, σχεδόν ξαφνικά, σε ηλικία 79 χρόνων. Εκτός από ζωγράφος ήταν χαράκτης, ερασιτέχνης κινηματογραφιστής, φωτογράφος, ανεμοπλανιστής, στοχαστής. Αναζητούσε συνεχώς, πειραματιζόταν, έστω κι αν επανερχόταν πάντα στη ρεαλιστική ζωγραφική, της οποίας ήταν άριστος γνώστης.
Ο Γιώργος Μανουσάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, το 1914. Από τα μαθητικά του χρόνια παρακολουθούσε μαθήματα αγιογραφίας και ζωγραφικής, στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίσει στο τοπικό περιβάλλον. Το 1934 μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου είχε δασκάλους τούς O. Αργυρό και K. Παρθένη, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούσε μαθήματα χαρακτικής με δάσκαλο τον Γ. Κεφαλληνό.
Στη δεκαετία του ’60 ταξίδεψε στη Γαλλία και την Ιταλία, ήρθε σ’ επαφή με τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης, επηρεάστηκε προσωρινά, χωρίς, όμως, αυτό να επηρεάσει το έργο του, το οποίο χαρακτηρίζεται από την αναπαράσταση απλών πραγμάτων, όσων υπήρχαν στο μαγαζί του πατέρα του. Επιδόθηκε επίσης στην υδατογραφία, ζωγραφίζοντας έργα μικρών κυρίως διαστάσεων, σε έντονα φωτεινούς τόνους με τα προσφιλή του θέματα: καφενεία, σπίτια, ταβέρνες, στρογγυλά σιδερένια τραπέζια και μπουφέδες, υπαίθρια μανάβικα, παλιά αντικείμενα, θέματα που τον απασχόλησαν και στο λάδι. Ενδιαφέρον έχουν και τα έργα του που απεικονίζουν προσφυγικές γειτονιές, κυρίως την Καισαριανή, όπου με λιτότητα και εκφραστικότητα στη γραμμή μεταφέρει στο τελάρο την καθημερινότητα των προσφύγων.
Ο Μανουσάκης ήταν φίλος του Γ. N. Πεντζίκη, ο οποίος φαίνεται να τον μύησε στην ομορφιά της ελληνικής Ορθοδοξίας. Συνειδητοποίησε, όπως ο ίδιος έχει πει, ότι «η ουσία της τέχνης είναι στο βάθος θρησκευτική και δραματική». Παρ’ όλα αυτά, δεν φαίνεται να επηρεάστηκε άμεσα από τη βυζαντινή τέχνη. Αν και χρησιμοποίησε την τεχνική της αυγοτέμπερας, η ζωγραφική του παρέμεινε τρισδιάστατη. Τελικά, πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που η δουλειά του εντάσσεται στην προσπάθεια δημιουργίας μιας αυθεντικής ελληνικής έκφρασης, της οποίας κύριο χαρακτηριστικό ήταν το απλό, λιτό και χαμηλόφωνο ύφος.
Μια άλλη δραστηριότητα του Μανουσάκη που διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια ήταν η καλλιτεχνική επιμέλεια των Εκδόσεων της Εμπορικής Τράπεζας. Ακόμη, πολλά χρόνια της ζωής του τα πέρασε ταξιδεύοντας, ζωγραφίζοντας τρίπτυχα και αφίσες του EOT. Το 1995 τον βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στη ζωγραφική.
Στο πλαίσιο της πολύπλευρης δραστηριότητάς του ο καλλιτέχνης είχε εικονογραφήσει και δύο αναγνωστικά του δημοτικού σχολείου, το ένα το 1949 και το δεύτερο προς τα τέλη της δεκαετίας του ’50.
Στο βιβλίο του «Λίθοι και Πλίνθοι» (Εκδόσεις Καστανιώτη, Δεκέμβριος 2000), επιχειρεί μιαν αυτοβιογραφία, η οποία διανθίζεται με κεφάλαια όπου παραθέτει τις απόψεις του για την ζωγραφική του Γ. Τσαρούχη, του Τηλέμαχου Κάνθου, τα «Θεόκτιστα» του Αρη Κωνσταντινίδη κ.ά. H τελευταία εικαστική παρουσία του ήταν το 2001, στην Γκαλερί 24, με τις εξαιρετικής ποιότητας «Ασπρόμαυρες φωτογραφίες» του.
Η κηδεία του Γιώργου Μανουσάκη θα γίνει αύριο Πέμπτη, στις 11.30 π.μ. στο A’ Νεκροταφείο της Αθήνας.