Τα καλά πρέπει να τα λέμε. Οταν μάλιστα πρόκειται για σπάνια βραβεία, ένας λόγος παραπάνω. Οπως αυτό που δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Europa Nostra (απονεμήθηκε από την επίτροπο της EEV Rending και τον πρίγκιπα Henri της Δανίας), για την υποδειγματική ανασκαφή, αναστήλωση και ανάδειξη δυο σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Νάξου. Μια διάκριση για τα καλύτερα έργα ανάδειξης (ύστερα από πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς), που κέρδισαν οι αρχαιολογικοί χώροι Σαγκρίου και Υρίων. Οι υπεύθυνοι των έργων είναι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής των εργασιών Βασίλης Λαμπρινουδάκης, η αρχαιολόγος καθηγήτρια Ευαγγελία Μπουρνιά, ο αείμνηστος καθηγητής G. Gruden, ο καθηγητής Μανώλης Κορρές και οι αρχιτέκτονες Θεμιστοκλής Μπιλής και Μαρία Μαγνήσαλη.
Μεταξύ των 171 υποψηφιοτήτων, βραβεύτηκαν 41 έργα, 35 με μετάλλιο και δίπλωμα και έξι με την ανώτερη τιμή του βραβείου. Μεταξύ αυτών των έξι είναι και τα έργα των Υρίων και του Σαγκρίου, τα οποία επιλέχθηκαν να κοσμήσουν το εξώφυλλο της ειδικής έκδοσης της Europa Nostra για τη βράβευση.
Γι αυτό το σκοπό μεθαύριο το πρωί πραγματοποιείται ξενάγηση στους αρχαιολογικούς χώρους και το απόγευμα στο θέατρο Ιάκωβος Καμπανέλλης στο Δημαρχείου του νησιού, θα γίνει ειδική εκδήλωση, προβολή της ταινίας της Λυδίας Καρρά «Φωνή Αιγαίου» καθώς και ομιλία του πρύτανη Γ. Μπαμπινιώτη.
Χωρίς συρματόπλεγμα
«Είναι πραγματικά ένα στοίχημα αυτό που έγινε», λέει στην «K» ο καθηγητής κ. Λαμπρινουδάκης. «Πετύχαμε να κάνουμε μια πρότυπη ανάδειξη σε δυο χώρους που είχαμε ερευνήσει και καταλάβει πολύ καλά. Είχαμε την τύχη να έχουμε μια καλή επιστημονική ομάδα και έρευνα με σίγουρα συμπεράσματα. Θελήσαμε λοιπόν όλη αυτή τη γνώση να την περάσουμε στο κοινό, μέσα από τα ίδια τα σωζόμενα λείψανα των ιερών. Αυτό είχε πολλές παραμέτρους. Μια καλή μελέτη για την αναστήλωση. Εκτός όμως, από την αναστήλωση των ακινήτων μνημείων έπρεπε να φτιάξουμε ένα μουσείο στον τόπο, που να συμπληρώνει την εικόνα της ζωής του ιερού. Κάτι που πετύχαμε στο Σαγκρί με πολλά μικρά κομμάτια που σώθηκαν, από τα οποία δημιουργήσαμε ολοκληρωμένες εικόνες. Π. χ. σε ένα κούρο, με πλεξιγκλάς σκιαγραφήσαμε το υπόλοιπο τμήμα του σώματος. Εχουμε φτιάξει επίσης πλήρη αντίγραφα στις τράπεζες προσφορών, ώστε να καταλαβαίνει το κοινό την αρχική μορφή των ευρημάτων, ενώ μέσα στο μουσείο αποκαταστήσαμε το αέτωμα του ναού».
Παντού υπάρχουν ευκολίες για το κοινό. Πλούσιο και εύληπτο υλικό σε ενημερωτικές πινακίδες για τη συγκρότηση εικόνων της ζωής των ιερών, εκδοτήρια, χώροι στάθμευσης και διαμορφώσεις ώστε όλα μαζί να συμβάλουν στην άνετη και κυρίως κατανοητή επίσκεψη σε αυτόν τον οργανωμένο χώρο, «ο οποίος προσφέρει τουριστικά και οικονομικά οφέλη στο νησί».
Είναι ενδιαφέρον επίσης ότι όλη αυτή η περιοχή είναι ελεύθερη. Πουθενά δεν υπάρχει συρμάτινη περίφραξη αλλά μόνο οι γνωστές πεζούλες που οριοθετούν τον χώρο. Επικίνδυνο; «Καθόλου. Δεν έχει παρουσιαστεί κανένας βανδαλισμός ως σήμερα, λέει ο κ. Λαμπρινουδάκης.
Το κοινό που θα επισκεφθεί στη Νάξο το μεγάλο ιερό του προστάτη της, Διονύσου στη θέση Υρια (με συνεχή ιστορία από τον 13ο αι. π.Χ. ώς τον 12ο αι. μ.Χ.) και το ιερό της Δήμητρας στο Σαγκρί (κύριο εύρημα ο ναός του 6ου αι. στον τύπο «τελεστηρίου»), θα καταλάβει την αξία αυτού του βραβείου. Οχι μόνο αντικρίζοντας τον αρχαιολογικό χώρο αλλά ρίχνοντας και μια ματιά στο βιβλίο των επισκεπτών με τις συγκινητικές παρατηρήσεις των Ελλήνων και κυρίως των ξένων.