Ανατροπές στρατηγικού χαρακτήρα με επιπτώσεις στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων σηματοδότησε το ταξίδι του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, στην Ινδία την περασμένη εβδομάδα. O ένοικος του Λευκού Οίκου, υπογράφοντας επίσημη συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας με το Νέο Δελχί που κατέχει πυρηνικά όπλα και δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών, κατέστησε σαφή και αδιαμφισβήτητη την απόφαση της Ουάσιγκτον να παίξει το χαρτί της Ινδίας εναντίον της Κίνας.
Την τελευταία ημέρα της επίσκεψής του στη χώρα του ενός και πλέον δισεκατομμυρίου κατοίκων, ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε την Ινδία «παγκόσμια ηγετική δύναμη», η οποία στο πλευρό των ΗΠΑ «θα αλλάξει τον κόσμο».
Εντυπωσιασμένη και εμφανώς ανήσυχη η συντηρητική γερμανική εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε» υπογράμμισε σε πρωτοσέλιδο άρθρο της αυτή την πτυχή, γράφοντας μεταξύ άλλων: «Με το ταξίδι του στην υποήπειρο ο πρόεδρος Μπους δεν εκπλήρωσε κανένα δυσάρεστο καθήκον, αλλά μια στρατηγική αποστολή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν το μήνυμά του, βλέπουν στην Ινδία έναν απαραίτητο -μακροπρόθεσμα πιθανόν τον σημαντικότερο- εταίρο για τη διαμόρφωση της μελλοντικής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων».
Και η σοβαρή γερμανική εφημερίδα συνεχίζει τη βαρυσήμαντη ανάλυσή της: «Στο κέντρο της νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων αναπτύσσεται η Κίνα, η άνοδος της οποίας ανησυχεί όχι μόνο τους γείτονές της, αλλά και τις ΗΠΑ. Οι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον των τελευταίων δεκαετιών -η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία- δεν είναι πλέον σε θέση να κατευθύνουν τις εξελίξεις στην περιοχή κατά τους σκοπούς της Αμερικής. Ταλαντευόμενη ανάμεσα στις ευκαιρίες και τους κινδύνους που εκπροσωπεί η Κίνα, η Αμερική ποντάρει στην προφυλακτική περιχαράκωση. Για τον σκοπό αυτόν επέλεξε τον μοναδικό εταίρο, ο οποίος μπορεί να προσφέρει επαρκές βάρος στη ζυγαριά: την Ινδία», υπογραμμίζει.
Το τίμημα
Αυτή η επιλογή συνιστά την έναρξη υλοποίησης μιας πολιτικής που είχε ήδη προ έτους εξαγγείλει ο γνωστός μας υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Νίκολας Μπερνς, όταν είχε δηλώσει ότι η μεγαλύτερη αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική έγκειται «σε μια νέα εστίαση στη Νότια Ασία».
Περιττό να τονισθεί ότι η ινδική πλευρά αισθάνθηκε κάτι παραπάνω από κολακευμένη από την αμερικανική αλλαγή πολιτικής. Για «ινδο-αμερικανικό πολιτισμό» έκαναν λόγο σε χαρακτηριστικό τίτλο τους οι συντηρητικοί «Τάιμς οβ Ιντια».
Η αλήθεια είναι πως το πολιτικό τίμημα που κατέβαλαν οι Αμερικανοί προς το Νέο Δελχί, κάθε άλλο παρά αμελητέο μπορεί να θεωρηθεί.
Εν πρώτοις, αναγνωρίζοντας την Ινδία ως πυρηνική δύναμη, όχι μόνο την έβγαλαν από τη μέχρι τώρα τριαντάχρονη κατάσταση διεθνούς «παρανομίας» που είχε επισύρει και εμπάργκο εναντίον της στον πυρηνικό τομέα, αλλά επιπλέον η Ουάσιγκτον κατέλυσε εμπράκτως τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Οπλων, για παραβιάσεις της οποίας απειλεί το Ιράν! H αμερικανική νομιμοποίηση επιτρέπει στην Ινδία να κατασκευάσει όσες πυρηνικές βόμβες θέλει και επιθυμεί, χωρίς ούτε καν μια τυπική έστω δέσμευση μέσω της υπογραφής της εν λόγω συνθήκης.
Δεύτερον, υπογράφοντας πυρηνική συμφωνία με την Ινδία και αρνούμενος να υπογράψει αντίστοιχη με το Πακιστάν, εχθρό της Ινδίας και σύμμαχο από δεκαετιών των ΗΠΑ που είναι επίσης εξίσου παράνομος κάτοχος πυρηνικών όπλων όσο και το Νέο Δελχί, η Ουάσιγκτον τίναξε στον αέρα τις συμμαχίες της στην περιοχή, μεταβάλλοντας τον τοπικό συσχετισμό δυνάμεων.
«Πραγματικό χαστούκι» προς το Πακιστάν χαρακτηρίζει αυτή τη στάση του Τζορτζ Μπους η «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», η οποία υπογραμμίζει πως με τον τρόπο αυτό ο Αμερικανός πρόεδρος κατέστησε σαφές ότι ο (Πακιστανός δικτάτορας) Μουσάραφ θα παραμείνει ο βοηθός στον βρώμικο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, ενώ ο (Ινδός πρωθυπουργός) Σινγκ θα γίνει εταίρος για τη διαμόρφωση της μελλοντικής παγκόσμιας τάξης».
Οι συνέπειες
Αυτές οι επιλογές έχουν σοβαρές επιπτώσεις. Για «καταστροφικές συνέπειες» στις παγκόσμιες προσπάθειες μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων κάνει λόγο ο βρετανικός «Γκάρντιαν» σε κύριο άρθρο του. «Τρομερή συμφωνία, καταστροφή» τη χαρακτήρισε ο Αμερικανός Τζόζεφ Σιρινσιόνι, διευθυντής του τμήματος κατά της διάδοσης των πυρηνικών όπλων του Ιδρύματος Κάρνεγκι.
«Δεν μπορούμε να παραβιάζουμε τους κανόνες για την Ινδία και κατόπιν να περιμένουμε από άλλες χώρες να τους σεβαστούν», δήλωσε ο Δημοκρατικός βουλευτής της Μασαχουσέτης Εντουαρντ Μάρκεϊ.
Πανευτυχείς αισθάνονται με την εξέλιξη αυτή το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, αφού τώρα πλέον είναι κραυγαλέο πως η αντίθεση των ΗΠΑ στη δική τους επιδίωξη να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα δεν οφείλεται σε λόγους αρχής, αλλά απλώς μόνο στο ότι η πολιτική τους δεν αρέσει στην Ουάσιγκτον.
Το γράφει άλλωστε πολύ καθαρά στην «Ουάσιγκτον Ποστ» ο Ρίτσαρντ Κοέν, υπερασπιζόμενος την πολιτική αυτή: «E, λοιπόν, ναι, ο Τζορτζ Μπους χρησιμοποιεί δύο μέτρα και δύο σταθμά. H Ινδία είναι φίλη της Αμερικής και το Ιράν, για παράδειγμα, εχθρός της… Χρησιμοποιούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά, όπως κατηγορούν οι επικριτές, αλλά η εφαρμογή ενιαίου μέτρου τόσο προς τον φίλο όσο και προς τον εχθρό μπορεί να είναι δίκαιη, αλλά είναι εξαιρετικά ηλίθια». H συντριπτική πλειοψηφία όμως των αρθρογράφων έγκυρων εφημερίδων των ΗΠΑ και της Ευρώπης ανησυχούν σοβαρότατα για τις συνέπειες αυτής της καιροσκοπικής και ιδιοτελούς κατάλυσης της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών, σε αντίθεση με τον Κοέν.
Το μήνυμα προς το Ισλάμ
Εντονότατος είναι ο προβληματισμός και για τις επιπτώσεις που ενδέχεται να έχει η αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής τόσο στον προσανατολισμό και στην εσωτερική κατάσταση του Πακιστάν όσο και στις αντιδράσεις που θα προκαλέσει στον μουσουλμανικό κόσμο γενικότερα.
«Η αμερικανοϊνδική συμφωνία στέλνει πραγματικά επικίνδυνο σήμα», υποστηρίζουν με άρθρο τους στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» οι Ράτζαν Μένον και Ανατόλι Λίβεν του Ιδρύματος Νέα Αμερική και προσθέτουν ότι η άρνηση υπογραφής ανάλογης συμφωνίας με το Ισλαμαμπάντ «θα ταπεινώσει την πακιστανική κυβέρνηση, θα προκαλέσει ζημιά σε μια ακόμη ζωτική συμμαχία των ΗΠΑ και θα ενισχύσει τις εξτρεμιστικές δυνάμεις στην πακιστανική κοινωνία».
Ανάλογη είναι η γνώμη που έχει και ο επίσης Αμερικανός Φίλιπ Μπάουρινγκ, στην ίδια εφημερίδα: «H απότομη κλίση προς την Ινδία δεν θα κάνει τίποτε για να ενισχύσει τα φιλοαμερικανικά αισθήματα στον παλαιό σύμμαχο των ΗΠΑ, το Πακιστάν, και δεν θα διευκολύνει τον Μουσάραφ να παραμείνει στην εξουσία, καθώς αντιμετωπίζει φιλοταλιμπανικά και ισλαμιστικά αισθήματα. Στον ευρύτερο ισλαμικό κόσμο εν τω μεταξύ η στροφή προς την Ινδία θα θεωρηθεί ένα ακόμη παράδειγμα της αντιισλαμικής στάσης της Ουάσιγκτον», τονίζει.
Ζωηρή είναι επίσης η ανησυχία ότι η νέα γραμμή Μπους θα σπρώξει το Πακιστάν σε σύσφιγξη των σχέσεών του με την Κίνα, οι οποίες είναι παραδοσιακά θερμές και μόνο τελευταία έχουν ψυχρανθεί κάπως, λόγω της σκληρής στάσης του Πεκίνου απέναντι στους Κινέζους μουσουλμάνους του Ξιντζιάνγκ, στις δυτικές εσχατιές της Κίνας.
«Είναι πιθανό ότι το Ισλαμαμπάντ θα στραφεί τώρα εντονότερα προς το Πεκίνο, το οποίο είναι έτοιμο να υποστηρίξει την πυρηνική βιομηχανία του Πακιστάν χωρίς απαιτήσεις για εκδημοκρατισμό. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποιες συνέπειες θα έχει αυτό για την ύφεση που έχει αρχίσει ανάμεσα στο Δελχί και το Ισλαμαμπάντ και από εκεί για το ασιατικό παιχνίδι ισχύος», γράφει σε κύριο άρθρο της και η «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε».
Ισχυρές αμφιβολίες εκφράζονται ακόμη και ως προς το αν η Ινδία θα δεχθεί να παίξει το παιχνίδι της κυβέρνησης Μπους εναντίον της Κίνας και του ισλαμικού κόσμου -πράγμα κάθε άλλο παρά βέβαιον- ή αν θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει το αμερικανικό άνοιγμα προς όφελός της.
Το βέβαιο είναι ότι η Ουάσιγκτον ανέτρεψε το μέχρι τώρα υφιστάμενο στάτους κβο σε μια περιοχή όπου ζουν 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Τα πάντα είναι πλέον ανοιχτά – προς το χειρότερο, φοβούνται οι περισσότεροι.