Υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή μια «απολύτως προσωπική υπόθεση αγάπης»: την τούμπα. Ο δεξιοτέχνης του χάλκινου πνευστού Γιάννης Ζουγανέλης ήθελε να είναι «αιώνιος μαθητής» στη ζωή. Το περασμένο Σάββατο, ο άνθρωπος που μας έμαθε τις δυνατότητες της τούμπας (του ογκωδέστερου πνευστού) ολοκλήρωσε τη «μαθητεία» στη ζωή και στη μουσική, σε ηλικία 68 ετών. Κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Ηλιούπολης, έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. «Μουσικός από κλίση και συγγραφέας από αγαθή τύχη» έζησε μια ζωή από αυτές που αξίζει να γίνουν βιβλίο. Οσοι δεν γνώριζαν τη μουσική του ιδιότητα τον ανακάλυψαν ως συγγραφέα στο αυτοβιογραφικό του κείμενο «Ο ήχος της σάλπιγγος» (εκδ. Καστανιώτης, 2000, Γαβριηλίδης).
Γεννήθηκε στον Κοκκινόβραχο του Πειραιά και είχε μυκονιάτικη καταγωγή. Τα πρώτα τριάντα χρόνια της ζωής του ήταν περιπετειώδη ανάμεσα στα χαμόσπιτα του Κοκκινόβραχου, στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, στα πανηγύρια της Πάτρας, στα ωδεία και στα αναμορφωτήρια, όπου τον έκλεισε η μάνα του! Εκεί, στο Αναμορφωτικό Κατάστημα Κορυδαλλού ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την τούμπα, θέλοντας και μη. Σιγά σιγά όμως συνδέθηκε μ’ αυτό το ογκώδες, παραγνωρισμένο όργανο. Στους δύο τόμους της αυτοβιογραφίας τους περιγράφει λιτά όλες αυτές τις περίεργες διαδρομές του, αφού γι’ αυτόν το γράψιμο δεν ήταν παρά μια «προσπάθεια να αποδοθεί η αλήθεια μιας ζωής που ήταν και παραμένει το μοναδικό μου καταφύγιο», έλεγε σε συνέντευξή του στη Σταυρούλα Παπασπύρου (Κυριακάτικη «Ελευθεροτυπία», 27/2/05).
Ζωή για τον ίδιο ήταν πολλά πράγματα, όχι μόνο η τούμπα. Ετσι, παρότι ήταν απόφοιτος Δημοτικού, από πολύ νωρίς ανακατεύτηκε με τα Γράμματα, εκδίδοντας μαζί με τον Γιάννη Πατίλη το περιοδικό «Κριτική και κείμενα». Τα αυτοβιογραφικά του βιβλία, πάντα το έλεγε, τα όφειλε στον Μιχάλη Γκανά και τον Κωστή Παπαγιώργη. Αυτοί ήταν που τον πίεσαν να γράψει. Ανάμεσα στους ανθρώπους που αναζητούσε τη συντροφιά τους ήταν ο ποιητής Νίκος Καρούζος. Οι συνομιλίες τους έχουν ήδη δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά.
Κορυφαίος τουμπίστας
Ο Γιάννης Ζουγανέλης σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο και στο Ωδείο Αθηνών. Το όνομά του ταυτίστηκε με την τούμπα και είναι ο μουσικός, ο οποίος μας αποκάλυψε τις τεχνικές και εκφραστικές δυνατότητές της. Σημαντικοί Ελληνες συνθέτες (ανάμεσά τους οι Θ. Αντωνίου, Γ. Σισιλιάνος, Γ. Παπαϊωάννου) έγραψαν ειδικά για τον Γιάννη Ζουγανέλη περισσότερα από 35 έργα. Ως σολίστ έπαιξε με τις κρατικές ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, τη Philarmonia Hungarica και τις Συμφωνικές Ορχήστρες Βελιγραδίου, Λουμπλιάνας και Βουλγαρίας. Η μουσική του σταδιοδρομία χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς εκπληκτική, καθώς σε όλες τις εμφανίσεις του -στην Ελλάδα και στο εξωτερικό- οι κριτικές αναγνώρισαν ένα φαινόμενο ερμηνευτικής δεινότητας και τον κατέταξαν στους κορυφαίους τουμπίστες της εποχής.
Ενας χαρισματικός μουσικός, που αφιερώθηκε στη μουσική και στη ζωή.
Ευγενής/ Ν. Γ. Ξυδακης
Ο Γιάννης Ζουγανέλης με συγκλόνισε όταν τον διάβασα, με γοήτευσε όταν τον γνώρισα. Στην αφήγησή του άκουσα τον Ελληνα που διασχίζει τον ύστερο 20ό αιώνα, αναγκεμένος αλλά μαχητής, με πάθος για τα γράμματα και την τέχνη· είδα τον ευγενή που μοιράζει γενναιόδωρα τέχνη, στοχασμό και αγάπη. Ετσι, αριστοκράτη, θα τον σκέφτονται πάντα όσοι έλαβαν τα δώρα του.