Δ έκα παραστάσεις από δέκα διαφορετικούς σκηνοθέτες με θέμα τις βιβλικές Δέκα Εντολές θα παρουσιαστούν από τον Οκτώβριο ώς τον Μάιο στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Η Πειραματική, στεγασμένη από πέρυσι στο «Από Μηχανής Θέατρο» του Μεταξουργείου λόγω των έργων στο κτίριο του Εθνικού, υπόσχεται έναν ακόμα ενδιαφέροντα χειμώνα – και πλούσιο επίσης, αφού εκτός από τις δέκα παραστάσεις των Εντολών, στην Πάνω Σκηνή του θεάτρου, θα ανεβούν κι άλλες τέσσερις στην Κάτω Σκηνή του.
Ο υπεύθυνος της Πειραματικής Στάθης Λιβαθινός κάλεσε ισάριθμους παλαιούς, νεώτερους αλλά και εντελώς νέους σκηνοθέτες να αναλάβουν από μία Εντολή και να «εφεύρει» καθένας το κείμενο της παράστασής του, μαζί με μία ομάδα δέκα, επίσης, ηθοποιών τους οποίους επέλεξαν από κοινού οι δέκα σκηνοθέτες. Αλλά η … εντεταλμένη αυτή ομάδα δεν είναι, όπως είπαμε, το μόνο ενδιαφέρον του ρεπερτορίου της Πειραματικής, το οποίο εκτός των άλλων περιλαμβάνει και παράσταση Ντοστογιέφσκι, επάνω στο μυθιστόρημά του «Ο ηλίθιος» -αυτή σκηνοθετημένη από τον ίδιο τον Λιβαθινό και παιγμένη από τη γνωστή, εξαίρετη ομάδα ηθοποιών που αποτελεί το μόνιμο πυρήνα της Πειραματικής.
Η φετινή περίοδος θα αρχίσει για την Πειραματική στις 13 Οκτωβρίου, και για τις δύο σκηνές της ταυτόχρονα. (Οι παραστάσεις της Πάνω Σκηνής, όπου και οι Δέκα Εντολές, θα αρχίζουν στις 10 μ.μ., αμέσως μετά το τέλος της παράστασης στην Κάτω Σκηνή).
Η Κάτω Σκηνή θα αρχίσει με επανάληψη δύο παραστάσεων της περασμένης περιόδου: «Ντιμπούκ» του Μάγιερς, σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη, με τη Δέσποινα Κούρτη και τον Δημήτρη Παπανικολάου και «Ταρτούφος» του Μολιέρου, στην πρώτη ελληνική του μετάφραση (1815) από τον Δ. Κοκκινάκη, σε σκηνοθεσία Λιλής Μελεμέ, με την ομάδα του σταθερού πυρήνα της Πειραματικής. Οι παραστάσεις αυτές θα παίζονται εναλλάξ ώς τα Χριστούγεννα.
Θα ακολουθήσει (6/1/07) η παράσταση «Θανάτω Θάνατον», σύνθεση κειμένων από έργα του Βασίλη Ζιώγα από τον Νίκο Μαστοράκη, που και σκηνοθετεί. Παίζουν: Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιάννος Περλέγκας, Δέσποινα Παπάζογλου, Νίκος Αλεξίου, Δημήτρης Κουτουβιδέας, Χρήστος Νάστος, Δημήτρης Λιόλιος, Τίνα Θλιβέρη και Νικολέτα Βλαβιανού.
«Ο ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι, σε σκηνοθεσία Λιβαθινού, ανεβαίνει στις 10/2, και θα παίζεται εναλλάξ με το «Θανάτω Θάνατον». Κι εδώ έχουμε τους ηθοποιούς του «σταθερού πυρήνα», εμπλουτισμένου με νέα μέλη: Δημήτρης Ημελλος, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Γράψας, Δημήτρης Παπανικολάου, Βασίλης Ανδρέου, Στράτος Σιωπύλης, Πέτρος Γεωρκάτζης, Δημήτρης Μυλωνάς, Στέλιος Ιακωβίδης, Δημήρης Μοθωναίος και Δέσποινα Κούρτη, Μαρία Σαββίδου, Ελένη Ρουσινού, Σοφία Τσινάρη, Μαρία Κίτσου, Κανελλίνα Μενούτη και Αλεξάνδρα Αϊδίνη.
«Είχα από καιρό στον νου μου το έργο αυτό του Ντοστογιέφσκι», λέει ο Στ. Λιβαθινός, επισημαίνοντας «το πολύπτυχο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η δουλειά πάνω σ’ έναν τόσο δύσκολο, τόσο πολύπλευρο συγγραφέα, ο οποίος, όπως έχει επισημανθεί, σκεφτόταν θεατρικά αλλά έγραφε μυθιστορήματα».
Δεν θα ανεβάσει τον «Ηλίθιο» σε κάποια από τις θεατρικές διασκευές του μυθιστορήματος που έχουν γίνει στην Ελλάδα και το εξωτερικό. «Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Εμείς ξεκινάμε από το ίδιο το μυθιστόρημα και σκοπεύουμε να μιλήσουμε μέσα από αυτό. Από εκεί θα προκύψει η δική μας «διασκευή», μια πρώτη σκηνική επεξεργασία δηλαδή, γιατί το πιθανότερο είναι να υπάρξει και άλλη, ένα δεύτερο μέρος. Κάνουμε ήδη πρόβες από τις αρχές Αυγούστου -μας έδωσε αυτήν την ευκαιρία ο διευθυντής του Εθνικού, ο Νίκος Κούρκουλος, να δουλέψουμε όλο αυτό το διάστημα ώς την πρεμιέρα του Φεβρουαρίου, πράγμα αναγκαίο σ’ αυτήν τη φάση της ζωής μου, αλλά και της ζωής της ομάδας της Πειραματικής. Που δεν είναι πια μια ομάδα πολύ νέων ηθοποιών, αλλά αρκετά δοκιμασμένων, και γι’ αυτό και το τίμημα που καταβάλλουν είναι μεγάλο».
Ο «Ηλίθιος» ανεβαίνει στη μετάφραση Αρη Αλεξάνδρου, δραματική επεξεργασία Σάββα Κυριακίδη, σκηνικά-κοστούμια Ελένης Μανωλοπούλου, μουσική Θοδωρή Αμπατζή και χορογραφία Σεσίλ Μικρούτσικου.
Συνύπαρξη γενεών
Στην Πάνω Σκηνή η σειρά των Δέκα Εντολών αρχίζει κι αυτή 13 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει ώς τον Ιούνιο. Κάθε παράσταση-Εντολή θα διαρκεί μία ώρα, έτσι που να μπορούν να παρουσιάζονται ανά δύο, σύμφωνα με το πρόγραμμα που δημοσιεύουμε στον πίνακα.
Οι σκηνοθέτες που ανέλαβαν το εγχείρημα είναι γνωστοί και δόκιμοι, όπως οι Μάγια Λυμπεροπούλου, Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, Βίκτωρ Αρδίττης, Βασίλης Νικολαΐδης, η πρωταγωνίστρια Μάνια Παπαδημητρίου και ο συνθέτης Θοδωρής Αμπατζής που τα τελευταία χρόνια σκηνοθετούν επίσης, αλλά και σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς, όπως Βίκη Γεωργιάδου, Στρατής Πανούριος, Λέα Μαλένη, ή και νεοεμφανιζόμενοι, όπως η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
«Είναι χαρά αυτή η συνύπαρξη και νομίζω ότι θα μας πλουτίσει όλους» λέει ο Στ. Λιβαθινός. «Η σκέψη ήταν να συνυπάρξουν διαφορετικές γενιές σκηνοθετών και να τους δοθεί η ευκαιρία να κάνουν έρευνα και να πειραματιστούν πάνω σε ένα θέμα -καθένας σε μία από τις Δέκα Εντολές. Δεν τους δώσαμε κανένα κείμενο ούτε τους δεσμεύσαμε, είναι απολύτως ελεύθεροι να τολμήσουν, να διαλέξουν ή και να δημιουργήσουν δικό τους κείμενο, να φέρουν αν θέλουν και συγγραφέα να τους γράψει στην πρόβα κείμενο. Ολα παίζουν. Το μόνο που δεν παίζει είναι να φέρουν έτοιμο έργο και να το βαφτίσουν – να φέρουν λ.χ. τον «Αμλετ» και να τον πουν «Ου φονεύσεις». Αυτό είναι έξω από το σχέδιο. Το ζητούμενο είναι να φτιάξουν το δικό τους «σενάριο» στην πρόβα, κι ας είναι όλο σιωπή, ας είναι παράσταση χωρίς κείμενο, ας είναι χοροθέατρο, ας είναι στα φινλανδικά, που λέει ο λόγος. Αυτό είναι ο μόνος όρος που τους έθεσα. Να δουλέψουν ελεύθερα με τους ηθοποιούς και να τολμήσουν ό,τι θα ήθελαν, με τον τρόπο που θα ήθελαν. Εχουν 40 πρόβες ο καθένας, δηλαδή θα απαιτηθεί εντατική και πυκνή δουλειά, αλλά έχουν και αρκετό καιρό πιο μπροστά για προετοιμασία».
Ηθοποιοί-κομάντος
Ενδιαφέρον είναι ότι και οι δέκα σκηνοθέτες θα δουλέψουν με την ίδια ομάδα – δέκα νέους ηθοποιούς ειδικά επιλεγμένους γι’ αυτές τις παραστάσεις. «Για την επιλογή τους μάλιστα», λέει ο κ. Λιβαθινός, «έγινε κάτι πολύ ωραίο που δεν έχει ξανασυμβεί στο θέατρό μας: Τους διαλέξαμε δηλαδή σε ακροάσεις που κάναμε όλοι μαζί, οι δέκα σκηνοθέτες κι εγώ. Γιατί αυτούς τους δέκα ηθοποιούς θα τους μοιραστούν όλοι. Κάθε φορά οι δύο σκηνοθέτες που οι παραστάσεις τους θα παίζονται ταυτόχρονα κι εν συνεχεία οι δύο επόμενοι. Μιλάμε για ηθοποιούς-κομάντος! Ολη τη σεζόν θα παίζουν και παράλληλα θα κάνουν πρόβες. Δύο μέρες μετά την κάθε πρεμιέρα, θα αρχίζουν πρόβες για το επόμενο έργο. Θα είναι ένας τρομερός χειμώνας, μεγάλη εμπειρία, αλλά και τεράστια κούραση. Γι’ αυτό και τους περάσαμε από σαράντα κύματα πριν τους διαλέξουμε».
Ιδού λοιπόν οι «κομάντος» των Δέκα Εντολών: Ναταλία Στυλιανού, Σοφιάνα Θεοφάνους, Λαμπρινή Αγγελίδου, Λένα Παπαληγούρα, Μαρία Παρασύρη, Σωτήρης Τσακομίδης, Λευτέρης Ταμπακάκης, Πάρις Λύκος, Ηλίας Κουνέλας και Παναγιώτης Λάρκου.
