ΚΟΛΠΟΣ ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΡΑ, Μεξικό. Οι ψαράδες συγκεντρώθηκαν στο απαλό φως του σούρουπου, εκεί όπου η έρημος συναντά τον γαλάζιο κόλπο προκειμένου να συζητήσουν για την αλλαγή του τρόπου ζωής τους, μακριά από τη θάλασσα και τη μοίρα ενός μικρού δελφινιού, που ελάχιστοι από αυτούς είχαν συναντήσει και το οποίο απειλείται με εξαφάνιση. Περιβαλλοντολόγοι από τις ΗΠΑ και το Μεξικό παρακάλεσαν τους ψαράδες να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα δίχτυα, τα οποία προκαλούν τον θάνατο της Βακίτα ή της μικρής αγελάδας, ενός δελφινιού, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση υδρόβια θηλαστικά του κόσμου.
Μόλις 400 επιζούν στα νερά και στην άκρη του κόλπου της Καλιφόρνιας, όπου ο ποταμός Κολοράντο χυνόταν κάποτε στη θάλασσα, σύμφωνα με τους περιβαλλοντολόγους. Η μοναδική λύση για τη διάσωσή του είναι η απαγόρευση της εμπορικής αλιείας με δίχτυα σε μια επιφάνεια 2.480 τετραγωνικών χιλιόμετρων, 112 χιλιόμετρα νοτίως των εκβολών του ποταμού.
Οι περιβαλλοντολόγοι προωθούν πρόταση για την αποζημίωση των ψαράδων προκειμένου να μην ψαρεύουν και την ανάπτυξη του τουρισμού ως εναλλακτικής πηγής εσόδων. Ωστόσο, οι άνδρες με τα ροζιασμένα χέρια και τα σκαμμένα πρόσωπα εμφανίζονται σκεπτικοί.
Αμμόλοφοι και βράχοι
Η περιοχή αυτή της ερήμου είναι μια τεράστια έκταση αμμόλοφων και αιχμηρών βράχων, όπου φυτρώνουν μόνο θάμνοι. Η θάλασσα αποτελούσε ανέκαθεν την μοναδική πηγή τροφής και εσόδων για τους κατοίκους.
«Θέλουν να σταματήσουμε το ψάρεμα. Θέλουν να προστατέψουμε τα ζώα που ζουν εδώ, ενώ κανείς δεν προστατεύει εμάς τους ανθρώπους», δήλωσε ο 34χρονος ψαράς, Αντρές Γκονζάλες. Ο 51 ετών ψαράς Λουίς Καρίλο εμφανίστηκε πρόθυμος να δοκιμάσει την τύχη του στη λειτουργία ενός εστιατορίου ή ενός ξενοδοχείου, τονίζοντας ωστόσο ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Για τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες δεν γνώρισε τίποτε άλλο, εκτός από τη βιοπάλη του ψαρά.
«Δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις. Δεν υπάρχουν εργοστάσια», προσέθεσε λυπημένα.
Οι επιστήμονες που πασχίζουν να σώσουν τη Βακίτα υποστηρίζουν ότι ούτε κι εκείνοι έχουν άλλη εναλλακτική λύση. Η κυβέρνηση του Μεξικού δημιούργησε το 1993 ένα θαλάσσιο πάρκο για την προστασία των δελφινιών, τα οποία αιχμαλωτίζονται στα δίχτυα των ψαράδων και πνίγονται. Ηταν όμως πολύ μικρό, μόλις 1.025 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όπου απαγορευόταν το ψάρεμα.
Τα δελφίνια κυκλοφορούν και εκτός της προστατευμένης περιοχής και ο αριθμός τους ολοένα μειώνεται. Την πρώτη χρονιά λειτουργίας του θαλάσσιου πάρκου, 39 δελφίνια σκοτώθηκαν από τα δίχτυα των ψαράδων σε μόλις ένα από τα τρία βασικά λιμάνια του βόρειου τμήματος του Κόλπου. «Υπάρχει κίνδυνος ολοσχερούς εξαφάνισης του είδους στα επόμενα χρόνια. Πρέπει να δράσουμε άμεσα», τόνισε ο βιολόγος και διευθυντής του τοπικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF, Ομάρ Βιντάλ. Ορισμένοι επιστήμονες και σημαντικός αριθμός ψαράδων εκτιμούν ότι η μείωση του αριθμού των δελφινιών ενδεχομένως συνδέεται με εκτροπή του ποταμού Κολοράντο στις ΗΠΑ. Ο ποταμός μετέφερε κάποτε τόνους θρεπτικών ουσιών και φρέσκου νερού στην κατοικία των δελφινιών, παρέχοντας τροφή στη βάση της τροφικής αλυσίδας.
Οι ψαράδες υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των γαρίδων και των ψαριών που ψαρεύουν με την πάροδο των ετών μειώνεται, καθώς ο ποταμός μετατράπηκε από τη διαρκή ροή γάργαρου, καθαρού νερού σε μικρό ρυάκι, που μεταφέρει τα λύματα από τα αγροκτήματα που βρίσκονται στο υψίπεδο.
Ωστόσο, οι βιολόγοι απαντούν ότι η μελέτη των νεκρών δελφινιών δεν αποκαλύπτει στοιχεία κακής διατροφής, ενώ φέρουν πολλαπλές ουλές από τα δίχτυα των ψαράδων.
Οι θιασώτες της αποζημίωσης των ψαράδων υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των κατοίκων του Κόλπου είναι μικρός, περίπου 50.000 άνθρωποι σε τρεις πόλεις, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται 10.000 ψαράδες. Η λύση, υποστηρίζουν, είναι η απαγόρευση της αλιείας με δίχτυα στο βόρειο τμήμα του Κόλπου και η ίδρυση ενός ταμείου αποζημιώσεων με κεφάλαιο 50 εκατομμύρια δολάρια, μέσω του οποίου θα αποζημιώνονται οι ψαράδες με το ποσό των 4 εκατομμυρίων ετησίως, προκειμένου να επιδοθούν σε άλλες βιοποριστικές δραστηριότητες. Το πρόγραμμα θα πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον επτά χρόνια, προκειμένου να αυξηθεί ο συνολικός πληθυσμός των δελφινιών.
Ο κ. Βιντάλ του WWF ανέφερε ότι οι Μεξικανοί αξιωματούχοι, ειδικοί επί θεμάτων περιβάλλοντος και αλιείας, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την υλοποίηση της πρότασης. Επίσης, υπέρ της λύσης αυτής τίθεται και το Εθνικό Συμβούλιο για τη Διάσωση των Εθνικών Πόρων του Μεξικού.
Η αποζημίωση αποτελεί την ύστατη λύση. Ο βιολόγος του Εθνικού Ινστιτούτου Οικολογίας, Λορέντζο Ρόχας, ο οποίος μελετά τα δελφίνια Βακίτα, τονίζει ότι σύμφωνα με τις έρευνές του, ο πληθυσμός των δελφινιών είναι τόσο μικρός, που ακόμα κι αν κάθε χρόνο πέθαινε μόλις ένα δελφίνι στα δίχτυα των ψαράδων, αυτά θα οδηγηθούν σε εξαφάνιση. Το θηλυκό κυοφορεί μια φορά κάθε δύο χρόνια.
Ο τουρισμός
«Το πλεονέκτημα της εξαγοράς είναι ότι θα κερδίσουμε χρόνο. Δεν θέλουμε να σώσουμε τα δελφίνια οδηγώντας στην εξαθλίωση τις οικογένειες των ψαράδων», τόνισε ο κ. Ρόχας.
Στη Σάντα Κλάρα ορισμένοι έχουν ήδη στραφεί στον τουρισμό για τον βιοπορισμό τους. Η πόλη διαθέτει μερικά μικρά ξενοδοχεία και εστιατόρια και ένα παράκτιο μεγάλο πάρκο, όπου ενοικιάζονται οχήματα αναψυχής στους Αμερικανούς τουρίστες. Οι τουρίστες νοικιάζουν οχήματα παντός δρόμου και ανεβοκατεβαίνουν τους αμμόλοφους. Ενας συνεταιρισμός ψαράδων προσπαθεί να ξεκινήσει μια επιχείρηση ενοικίασης τζετ σκι και μοτοσικλετών.
Ωστόσο, η αλιεία παραμένει ο στυλοβάτης της οικονομίας της πόλης, η οποία όπως αναφέρουν οι περιβαλλοντολόγοι σε κάθε περίπτωση παρουσιάζει τεράστια κάμψη. Είτε εξαιτίας της υπεραλιείας, είτε εξαιτίας της εκτροπής του Κολοράντο, το γεγονός είναι, σύμφωνα με τους περιβαλλοντολόγους, ότι οι ψαράδες θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να αναζητήσουν άλλο τρόπο βιοπορισμού. Πράγματι αρκετοί ψαράδες αναφέρουν ότι δυσκολεύονται να βγάλουν τα προς το ζην και εμφανίζονται πρόθυμοι να αλλάξουν επάγγελμα. Ωστόσο, θα είναι δύσκολο να αλλάξουν ένα τρόπο ζωής, τον οποίο ακολούθησαν πολλές γενιές. Η ενοικίαση μικρών μηχανών στους Αμερικανούς τουρίστες δεν είναι στο αίμα μας, υποστηρίζουν πολλοί από αυτούς.
«Ποιο θα είναι το μέλλον;» αναρωτιέται ο Αντόνιο Βιγιέγκας, ο οποίος έχει έξι αδέλφια και τέσσερις γιους, που ζουν από το ψάρεμα. «Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι είμαστε όλοι ψαράδες και δεν ξέρουμε να κάνουμε καμία άλλη δουλειά. Θέλουμε μόνο να συνεχίζουμε να ψαρεύουμε», τόνισε ο Βιγιέγκας.