Στενεύει ο κλοιός γύρω από τις χρηματιστηριακές εταιρείες και τα ασφαλιστικά Ταμεία που αποκόμισαν παράνομα κέρδη από συναλλαγές στην αγορά ομολόγων τα τελευταία χρόνια. Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ερευνά περισσότερες από τρεις περιπτώσεις εταιρειών που είχαν συναλλαγές με Ταμεία από το 2002 μέχρι σήμερα, ενώ καθοριστική για την αποκάλυψη των κρυφών διηπειρωτικών διαδρομών (από τον Ειρηνικό έως τη Μεσόγειο) που πραγματοποίησαν οι παράνομες προμήθειες, θα αποδειχτεί η έρευνα του επικεφαλής της Εθνικής Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης των εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, κ. Γ. Ζορμπά.
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, στον φακό του ελέγχου τίθενται και στελέχη υπουργείων και Ταμείων που φέρονται ότι είτε είχαν γνώση είτε διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην αγορά τίτλων σε τιμή πολύ πάνω από την πραγματική τους αξία. Την ίδια στιγμή και στο υπουργείο Απασχόλησης, που βρίσκεται στο επίκεντρο της κριτικής, ολοκληρώθηκε η συλλογή των στοιχείων για τις συναλλαγές των Ταμείων από το 1996 μέχρι σήμερα. Χθες, η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με αιχμή τις τοποθετήσεις σε ομόλογα από θυγατρικές τραπεζών, ζήτησε από την Τράπεζα της Ελλάδος να ενημερωθεί για το παράτυπο ή το νόμιμο των ενεργειών.
Προς νέο θεσμικό πλαίσιο
Πάντως, τα αποτελέσματα αυτής της πολυπλόκαμης υπόθεσης δεν αναμένονται γρήγορα. Το τοπίο παραμένει θολό, οι έρευνες γίνονται με εξαιρετική προσοχή και δεν αποκλείεται να μείνει ανοικτό το θέμα μέχρι και τις εθνικές εκλογές. Αλλωστε, η διερεύνηση των σχέσεων «Ακρόπολις» – ΤΕΑΔΥ ξεκίνησε τρεις μήνες πριν επιβεβαιωθεί, επισήμως, το σκάνδαλο στις 28 Φεβρουαρίου.
Θεωρείται βέβαιο ότι ενδιαμέσως θα υπάρξουν πολιτικές πρωτοβουλίες καθώς και ψήφιση από τη Βουλή, αμέσως μετά το Πάσχα, ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα θέτει υπό έλεγχο και τις συναλλαγές των Ταμείων σε τίτλους του Δημοσίου.
Την Παρασκευή επιχειρήθηκε αλλαγή του κλίματος με την αποδοχή της πρότασης που υπέβαλε η ΑΔΕΔΥ για τοποθέτηση του υπερκομματικού πανεπιστημιακού κ. Αν. Κιντή, πρώην προέδρου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, στη θέση του προέδρου του ΤΕΑΔΥ. Ωστόσο, η πίεση των αποκαλύψεων για το αθόρυβο ρεύμα των τοποθετήσεων που έκαναν 24 ασφαλιστικά Ταμεία σε σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα είναι καθημερινή και οι εξελίξεις παραμένουν απρόβλεπτες.
Χθες, για πρώτη φορά αντέδρασε η φερόμενη ως ενδιάμεσος σταθμός στην κίνηση του ομολόγου των 280 εκατ. ευρώ, North Asset Management, συνιδρυτής της οποίας είναι ο κ. Γ. Παπαμαρκάκης και γενικός διευθυντής ο κ. Αλ. Χαϊδάς. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η εταιρεία χαρακτηρίζει «απολύτως ανακριβή τη δήθεν πληροφορία περί έρευνας των βρετανικών εποπτικών αρχών στη North» και προσθέτει ότι και «στην υπό έρευνα περίπτωση έχει ενεργήσει σύμφωνα με τη νομοθεσία που τη διέπει και τις ρυθμίσεις που ισχύουν σε κάθε διεθνή αγορά ομολόγων στην οποία δραστηριοποιείται». Σε ανεπίσημη διάψευση, αναφορικά με οποιαδήποτε ανάμιξή της στην περιφορά του ομολόγου των 280 εκατομμυρίων ευρώ, προχώρησαν συνεργάτες της HSBC στην Αθήνα.
Ενημέρωση καρμπόν
Σε ενημέρωση καρμπόν προς τα Ταμεία για την έκδοση του περίφημου σύνθετου 12ετούς ομολόγου των 280 εκατομμυρίων ευρώ, που επρόκειτο να εκδοθεί από την ειδική υπηρεσία του Γενικού Λογιστηρίου τρεις μήνες αργότερα, προχώρησε η χρηματιστηριακή «Ακρόπολις», ήδη από τις αρχές Νομεμβρίου του 2006. «H εν λόγω επένδυση θα αποβεί ωφέλιμη στη στρατηγική διασποράς του κινδύνου και θα αυξήσει την αναμενόμενη απόδοση του χαρτοφυλακίου ομολόγων, ενώ συγχρόνως θα μειώσει τον επιτοκιακό κίνδυνο αυτών», επιχειρηματολογούσε ο αντιπρόεδρος της χρηματιστηριακής κ. Θ. Πρινιωτάκης στις ενημερωτικές επιστολές προς τον πρόεδρο του Ταμείου Συντάξεων Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων, κ. Δημ. Μυρογιάννη, και τον κ. K. Χριστίδη, πρόεδρο του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης του Προσωπικού στα Ασφαλιστικά Ταμεία (ΤΕΑΠΟΚΑ).
Τα δύο Ταμεία πείσθηκαν για την επιτυχή διασπορά κινδύνου και τοποθέτησαν 45 και 80 εκατομμύρια ευρώ έκαστο, ενώ στην ίδια ορθολογική διαχείριση προχώρησαν, όπως είναι ήδη γνωστό, το ΤΕΑΔΥ (Επικουρικό Δημοσίου) με το ποσό των 100 εκατομμυρίων ευρώ και το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (ΤΕΑΥΦΕ) με ποσό 55 εκατομμυρίων ευρώ. Στο δεύτερο, ο πρόεδρός του κ. Παν. Δεμέστιχας διαδέχθηκε τον κ. Γερ. Κονιδάρη, ο οποίος κρατούσε το τιμόνι του Ταμείου από το 1998 μέχρι το 2005 και σήμερα παραμένει αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. Πρόκειται για έναν από τους ικανότερους συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ, αφού εκλέγεται συνεχώς μετά το 1992 στο Γενικό Συμβούλιο της ΓΣΕΕ, ενώ είναι στέλεχος (διευθυντής Ανάπτυξης) μιας εκ των πιο γνωστών πολυεθνικών στον χώρο του φαρμάκου.
Και άλλο ομόλογο
Αυτά, λοιπόν, τα εξαιρετικά στελέχη του Ταμείου, 10 ημέρες πριν από την τοποθέτηση των 55 εκατ. ευρώ στο «κρυφό» ομόλογο, είχαν εγκρίνει την τοποθέτηση άλλων 130 εκατ. ευρώ σε προγενέστερης έκδοσης δομημένο ομόλογο. Πρόκειται για τίτλο με κωδικό XSO286484646, το οποίο εκδόθηκε από θυγατρική της ALPHA Bank και πωλήθηκε από τη χρηματιστηριακή «Τρωίλος».
Το ενδιαφέρον στην επενδυτική συμπεριφορά του ΤΕΑΥΦΕ δεν σταματά εδώ. Σύμφωνα με την αποτίμηση του χαρτοφυλακίου (στις 31.12. 2006) που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Ιατρικός Επισκέπτης» και φέρει την υπογραφή του κ. Γ. Κονιδάρη, το ποσό που επένδυσε το ταμείο μέσα σε 10 ημέρες (!) σε δομημένα ομόλογα αντιστοιχεί στο 60% της περιουσίας του.
Πράγματι, κάτι ήξερε ο κ. Πρινιωτάκης όταν επιχειρούσε να πείσει τα διοικητικά συμβούλια για διασπορά του επενδυτικού κινδύνου.
Ομως η ιστορία των Ταμείων που σπεύδουν (ακόμη και το ΤΑΠΕΡΤ, του οποίου πρόεδρος είναι ο κ. Μπουκουβάλας, επένδυσε 8 εκατ. ευρώ μέσω της BNP, λίγες ώρες πριν εκδηλωθεί το σκάνδαλο με το κρυφό ομόλογο κι ενώ είχε ήδη επιληφθεί η δικαιοσύνη για το ομόλογο των 75 εκατ. ευρώ του ΤΕΑΔΥ) να τοποθετήσουν χρήματα σε σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα έχει κι άλλες εκπλήξεις.
Εάν στην περίπτωση του «κρυφού ομολόγου» των 280 εκατ. ευρώ τα στελέχη της διαμεσολαβήτριας «Ακρόπολις» είναι πρώην στελέχη ή τέκνα στελεχών επί κυβερνήσεως κ. K. Μητσοτάκη, στη δεύτερη περίπτωση της επένδυσης του ΤΕΑΥΦΕ, πρόεδρος της χρηματιστηριακής που διαμεσολαβεί για την πώληση είναι πρώην στέλεχος των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ο κ. N. Μπερετάνος, συγκαταλεγόμενος στους προεδρικούς του Κινήματος και πρώην γενικός διευθυντής στη Γενική Τράπεζα.
Ενδεχομένως, το πολιτικό παρελθόν να μην έπαιζε κανένα απολύτως ρόλο πέρα από την απόδειξη της μεγάλης έλξης που προκαλεί η ανεκμετάλλευτη περουσία των Ταμείων σε χρηματιστές όλων των πολιτικών προτιμήσεων. Ομως το ενδιαφέρον για την «Τρωίλος», δυστυχώς, δεν σταματά εδώ.
Το ομόλογο του ΤΣΠΕΑΘ
Η ίδια εταιρεία εμφανίζεται ως διαμεσολαβούσα και στην πώληση δομημένου ομολόγου ύψους 130 εκατ. ευρώ στο Ταμείο Κύριας Σύνταξης Προσωπικού Εφημερίδων Αθήνας και Πειραιά, το ΤΣΠΕΑΘ. Με εξαίρεση, το Ταμείο Υγειονομικών (ΤΣΑΥ) που επένδυσε 15 εκατ. ευρώ σε δομημένα ομόλογα μέσω κοινοπραξίας τραπεζών (Εθνική, BNP Pariba και Eurobank) και 10 εκατ. ευρώ σε ομόλογο του οποίου την αναδοχή ανέλαβε η ALPHA, το ΤΣΠΕΑΘ είναι το μοναδικό ταμείο κύριας σύνταξης το οποίο επένδυσε το υπερβολικό πόσο των 130 εκατομμυρίων ευρώ (αντιστοιχεί στο 20% των αποθεματικών του) σε δομημένο ομόλογο μέσω της χρηματιστηριακής «Τρωίλος».
Ο συγκεκριμένος τίτλος εκδόθηκε από το Δημόσιο με ανάδοχο την Credit Agricole. Είναι εικοσαετούς διάρκειας (εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2006 και λήγει τον Ιούλιο του 2026) και σύμφωνα με την ταυτότητα του ομολόγου που απέστειλε στην «K» η γενική διευθύντρια της εταιρείας, κ. Ζωή Μπασμπανέλου, έχει σταθερή απόδοση 6% τα πρώτα 5 χρόνια. Για τα επόμενα 15 έτη το επιτόκιο μπορεί να είναι από 0 έως 4,31% ανάλογα με την επαλήθευση των υποθέσεων που θέτει για το εάν το βρετανικό επιτόκιο θα είναι υψηλότερο από το ευρωπαϊκό. Το ομόλογο έχει εγγυημένο κεφάλαιο, αλλά μόνο στη λήξη του. Εάν ρευστοποιηθεί άμεσα θα έχει απώλειες, ενώ η πιθανότητα να μην εισπραχθούν καθόλου τόκοι μετά το 5ο έτος θα εξαρτηθεί από όρους και συνθήκες χρηματοοικονομικής αβεβαιότητας.
Τα παράδοξα σε αυτήν την υπόθεση είναι δύο. Συνήθως ένα Ταμείο -μπροστά και στο φάσμα της κρίσης του ασφαλιστικού- φροντίζει να εξασφαλίζει βέβαιες αποδόσεις μακροπρόθεσμα και δεν ρισκάρει με συντελεστές, παραγώγους και συναρτήσεις που κρύβουν πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Τι είναι αυτό που οδήγησε το διοικητικό συμβούλιο του ΤΣΠΕΑΘ σε μία τέτοια απόφαση; Πώς κατέληξε στη συγκεκριμένη εταιρεία και γιατί;
Η πραγματική αξία
Οσο για την πραγματική αξία του ομολόγου, ελπίζουμε τα νέα από τους διεθνείς οίκους του Λονδίνου που ερωτήθηκαν για την αξιολόγηση του τίτλου να διαψευστούν. Ειδικότερα, σύμφωνα με την εκτίμηση της πραγματικής αξίας του ομολόγου, πωλήθηκε κατά 13 μονάδες ακριβότερα από την πραγματική του αξία. Στις 7 Ιουλίου 2007, η αξία του ήταν στα 87 και αυτό πωλήθηκε στο άρτιο, δηλαδή στα 100. H προμήθεια που ενδεχομένως προκύπτει υπολογίζεται γύρω στα 14,5 με 15 εκατομμύρια.
Το ομόλογο του ΤΣΠΕΑΘ ορθώς χαρακτηρίστηκε από την «K» στις 29/3 ως ένα πολύπλοκο στοίχημα πάνω στη συγκριτική πορεία του ευρώ και της στερλίνας. O εισαγγελέας και οι επικεφαλής για τον έλεγχο του βρόμικου χρήματος, κ. Γ. Ζορμπάς, θα είναι αυτοί που ίσως μπορέσουν να απαντήσουν εάν αυτό το στοίχημα προεξοφλήθηκε για κάποιους και πόσο.
Ωστόσο, ήδη σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών από τα ομόλογα των ταμείων ΤΣΠΕΑΘ, ΤΕΑΥΦΕ, ΤΕΑΠΟΚΑ, ΤΣΕΥΠ και ΤΕΑΔΥ προκύπτει μια προμήθεια τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ευρώ.
Και όλα αυτά δεν είναι παρά μόνο η αρχή. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στα στοιχεία που συλλέγει το υπουργείο Απασχόλησης και Προστασίας εμφανίζονται σοβαρά προβλήματα και στο Ταμείο της Ολυμπιακής Αεροπορίας και στο Ταμείο Ασφάλισης Ξενοδοχοϋπαλλήλων. Το τελευταίο φαίνεται να αγόρασε 2 έως 3 μονάδες πάνω από το άρτιο.