«Το εκπαιδευτικό μας σύστημα απεχθάνεται όσους επιχειρούν να κάνουν κάτι παραπάνω από το μέσον όρο, από τη μετριότητα. Και τους το δείχνει σε κάθε ευκαιρία. Αυτό αισθάνθηκα εγώ». Η 53χρονη μαθηματικός κ. Αριάδνη Γιαννίκου με 25 χρόνια υπηρεσίας σε δημόσια σχολεία, με μεταπτυχιακό στη Διδακτική των Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με άριστη γνώση δύο ξένων γλωσσών (αγγλικά, γαλλικά), με πιστοποιημένες γνώσεις πληροφορικής έθεσε, κατά την πρόσφατη διαδικασία επιλογής, υποψηφιότητα για μια θέση διευθυντή σε σχολείο. Τα μόριά της από τα αντικειμενικά κριτήρια ήταν 24,25, με το ανώτερο να κυμαίνεται περί το 28. Στη συνέντευξη πήρε 15,6 στα 20 μόρια! Αντίθετα, κάποιοι με κομματικές περγαμηνές πήραν άριστα στη συνέντευξη και την προσπέρασαν.
Στη διαδικασία επιλογής διευθυντών για τα ελληνικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια, η συνέντευξη έγινε, για μία ακόμη φορά στο ελληνικό Δημόσιο, το μέσο για να προαχθούν οι «ημέτεροι» έναντι των «ουδέτερων» που ελπίζουν στην αξιοκρατική επιλογή. Μάλιστα, όπως φαίνεται, οι ενδιαφερόμενοι διασφάλισαν «ομερτά» μεταξύ των ισχυρών. Ασφαλείς πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι οι συνδικαλιστές εκπαιδευτικοί των δύο μεγαλύτερων παρατάξεων του κλάδου, της ΔΑΚΕ (Ν.Δ.) και της ΠΑΣΚ (ΠΑΣΟΚ), είχαν αγαστή συνεργασία, ώστε να πριμοδοτηθούν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης οι ευνοούμενοι υποψήφιοι της κάθε πλευράς, χωρίς να υπάρξει κατόπιν γκρίνια. Είναι ενδεικτικό, ότι με βάση τα στοιχεία που διαθέτει η «Κ», η συντριπτική πλειονότητα των αιρετών εκπροσώπων των συνδικαλιστών στα υπηρεσιακά συμβούλια που ήταν υποψήφιοι για θέσεις διευθυντών βαθμολογήθηκαν στη συνέντευξη με άριστα (20). Μάλιστα, στην Αθήνα, ο αιρετός εκπρόσωπος του κλάδου, ο οποίος όμως ήταν επίσης υποψήφιος διευθυντής, μετείχε σε συμβούλιο (ΠΥΣΔΕ) που έκανε τις συνεντεύξεις και βαθμολογούσε καθηγητές! Αφού βαθμολόγησε όλους τους υποψηφίους, προσήλθε τελευταίος (λόγω αλφαβητικής σειράς – τα στοιχεία του είναι γνωστά στην «Κ»), εξετάστηκε από το συμβούλιο στο οποίο συμμετείχε, βαθμολογήθηκε με άριστα και ανέβηκε ταχύτατα την αξιολογική κλίμακα. Να σημειωθεί ότι υπάρχει απόφαση Διοικητικού Δικαστηρίου (759/2005), η οποία ακυρώνει κρίσεις διευθυντών γι’ αυτόν το λόγο.
Πειθήνιο όργανο
Τι απαντά σε όλα αυτά το υπουργείο Παιδείας; Τι είδους διευθυντή θέλουμε; Διεκπεραιωτικό, πειθήνιο εκτελεστικό όργανο με μόνο στόχο την επανεκλογή του ή μήπως έναν δυναμικό διευθυντή, που να εμπνέει, να βάζει στόχους, να προστατεύει, να αξιολογεί; Πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Εκπαιδευτικής Ερευνας (ΚΕΕ) κατέδειξε ότι οι περισσότεροι διευθυντές των σχολείων μετατρέπονται σε γρανάζια του γραφειοκρατικού συστήματος και δεν έχουν ουσιαστικό διοικητικό ή παιδαγωγικό έργο.
«Οταν βγήκα από τη συνέντευξη ένιωθα ότι ψάχνουν ένα γρανάζι της γραφειοκρατίας και όχι κάποιον που να βελτιώσει την εκπαιδευτική διαδικασία, να εμπνέει τους καθηγητές να δημιουργήσουν ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον ανοιχτό σε νέα πράγματα» λέει στην «Κ» η κ. Γιαννίκου.
Η επιλογή των διευθυντών και των στελεχών εκπαίδευσης στηρίζεται στα αντικειμενικά μόρια, όπου προσμετρώνται η προϋπηρεσία (12 μόρια), η διδακτική υπηρεσία (8 μόρια), το διδακτορικό, το μεταπτυχιακό, οι ξένες γλώσσες, η συμμετοχή σε επιμορφώσεις, η θητεία σε θέσεις στελεχών. Το ανώτερο που μπορεί να συγκεντρώσει κάποιος υπολογίζεται στα 30 μόρια. Το άριστα της συνέντευξης είναι 20 και εκεί ο υποψήφιος δείχνει την προσωπικότητά του, τις ιδέες του. Ποιες, λοιπόν, είναι οι ερωτήσεις των συνεντεύξεων στις οποίες κάποιος μπορεί να αριστεύσει για τη θέση του διευθυντή;
– Ποιες είναι οι δικαιολογημένες απουσίες;
– Τι σημαίνει ΕΣΥΠ (Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας);
– Τι σημαίνει ΠΥΣΠΕ (Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης);
– Πώς αποφασίζει ο σύλλογος διδασκόντων για τους φυσικώς αδυνάτους μαθητές (είναι κυρίως τα δυσλεκτικά παιδιά);
– Με τι πλειοψηφίες αποφασίζει ο σύλλογος;
– Τι είδους άδεια μητρότητας δίνεται;
– Οταν τρεις προτάσεις ισοψηφήσουν στον σύλλογο διδασκόντων, ποια επικρατεί;
Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που υπεβλήθησαν σε υποψηφίους και καταδεικνύουν απολύτως τον γραφειοκρατικό και ανέμπνευστο χαρακτήρα που δίνουν οι κριτές στον ρόλο του διευθυντή σχολείου…
«Δεν ενδιαφέρει το συμβούλιο επιλογής να ρωτήσει πώς βλέπει ο υποψήφιος το παιδαγωγικό έργο και την επαφή με τους συναδέλφους και τους μαθητές; Δεν θέλει να διαγνώσει εάν ο υποψήφιος διευθυντής μπορεί να εμπνεύσει τους συναδέλφους του εκπαιδευτικούς;» αναρωτιέται η κ. Γιαννίκου.
Ενα όνειρο
«Είχα και έχω ένα όνειρο: μαζί με τις συνδικαλιστικές διεκδικήσεις, να οργανώσω ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, όπως ορίζει ο νόμος» λέει στην «Κ» η πρόεδρος της Β΄ ΕΛΜΕ Αθήνας, κ. Δήμητρα Παυλάκου.
Και μας εξηγεί την περιπέτειά της: «Κατέθεσα φάκελο υποψηφιότητας για θέση διευθύντριας σε σχολεία της Αθήνας. Σταθερά, αντικειμενικά κριτήρια πήρα 24,5 μόρια, με διδακτορικό στην Κοινωνιολογία από το Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών του Στρασβούργου και μεταπτυχιακό στην ψυχολογία του Πανεπιστημίου Louis Pasteur του Στρασβούργου. Εχω διδάξει σε σχολεία, διαθέτω συγγραφικό έργο, έχω κάνει έρευνες πεδίου και θέματα περιβάλλοντος. Ισως όμως αυτά να μην αρκούν και να είναι απαραίτητη η συνέντευξη ώστε να νομιμοποποιηθούν οι διακρίσεις, ο κομματισμός, η αναξιοκρατία. Μελέτησα πάνω από 20 πίνακες με αποτελέσματα συνεντεύξεων. Τους υποψηφίους τους γνώριζα ως παλιά και εν ενεργεία καθηγήτρια και συνδικαλίστρια. Ολοι τους με σταθερά αντικειμενικά κριτήρια από 23,5 έως 28,5 μόρια. Η συνέντευξη τους κατέβασε στην κατάταξη, και πάνω από το 75% των ανθρώπων αυτών βρέθηκαν κάτω από υποψηφίους με ένα βασικό (ή έστω με δεύτερο) πτυχίο και χωρίς άλλα προσόντα».
Η κ. Παυλάκου καταλήγει: «Είναι άδικο να προκρίνονται για διευθυντές εκπαιδευτικοί χωρίς τυπικά προσόντα, μέσω των πελατειακών σχέσεων και των κομματικών συνδέσεων. Τα σχολεία δεν θα ωφεληθούν με τέτοιες επιλογές, που θα διεκπεραιώνουν εγκυκλίους αλλά στερούνται και παιδαγωγικής και πολιτισμού και φαντασίας, τα οποία έχουν ανάγκη η εκπαίδευση. Θα ακούσουμε τα παιδιά και τους δασκάλους που μπορούν να πάνε το σχολείο ένα σκαλί πιο πάνω;»
Αλλους τους ανεβάζει…
Δεν λείπουν οι περιπτώσεις υποψηφίων που με πολύ καλή βαθμολογία από τα αντικειμενικά κριτήρια κατάφεραν να αριστεύσουν και στη συνέντευξη. Ομως είναι εντυπωσιακό πώς η πλειονότητα των συνδικαλιστών υποψηφίων -κατά κύριο λόγο από τις παρατάξεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ- κατάφεραν να αριστεύσουν στη συνέντευξη. Και όχι μόνο αυτοί, αλλά και πολλοί άλλοι με κομματικές περγαμηνές. Αποτέλεσμα ήταν να… εκτιναχθούν στην κατάταξη. Ενδεικτικά:
– Σε περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας αιρετός εκπαιδευτικός της ΠΑΣΚ με 22,25 αντικειμενικά μόρια (δηλαδή στηρίχθηκε στην αρχαιότητα που βαθμολογείται με 20 μ.) στη συνέντεξη πήρε 20 μ. και κέρδισε έξι θέσεις.
– Αιρετός της ΔΑΚΕ είχε 21,50 αντικειμενικά μόρια, τα οποία τον κατέταξαν 42ο. Με το 20 στη συνέντευξη βρέθηκε στην 27η θέση.
– Πρόεδρος τοπικής ένωσης καθηγητών με 21,25 μόρια πήρε 20 στη συνέντευξη.
– Κομματικό στέλεχος με 15,35 μ. από τα αντικειμενικά κριτήρια εκτινάχθηκε μετά το 20 της συνέντευξης.
– Αλλο κομματικό στέλεχος σε αθηναϊκή Εκπαιδευτική Διεύθυνση είχε 12,75 «αντικειμενικά» μόρια, όμως πήρε 20 στη συνέντευξη…
…και άλλους τους κατεβάζει
Κραυγαλέες είναι οι περιπτώσεις υποψηφίων με μεταπτυχιακά, διδακτορικά, δημοσιεύσεις, γνώση ξένων γλωσσών, που τους έδωσαν πάνω από 25 μόρια (δηλαδή «αρίστευσαν» αφού το ανώτερο υπολογίζεται στο 30), οι οποίοι απέτυχαν στη συνέντευξη. Αποτέλεσμα ήταν να… κατρακυλήσουν στην κατάταξη της οικείας Διεύθυνσης. Ενδεικτικά:
– Στην Πάτρα εκπαιδευτικός μουσικού σχολείου με 26 αντικειμενικά μόρια πήρε 12,30 στη συνέντευξη. Ετσι, έχασε από υποψήφιο που πήρε 20 στη συνέντευξη και μόλις 20 αντικειμενικά μόρια (δηλαδή είχε απλώς την αρχαιότητα).
– Μαθηματικός 4ος στην αξιολόγηση με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια (μεταπτυχιακό, διδακτορικό, ξένες γλώσσες κ.λπ.) βαθμολογήθηκε με 13,5 στη συνέντευξη και έπεσε στην 93η θέση.
– Μαθηματικός (26 αντικειμενικά μόρια) πήρε στη συνέντευξη 14,9 και έπεσε στην 50ή θέση.
– Φιλόλογος με διδακτορικό, δύο γλώσσες και 27 συνολικά μόρια στα αντικειμενικά κριτήρια πήρε 16,3.
– Φιλόλογος, ήδη διευθύντρια με διδακτορικό και 27 μόρια πήρε 15,8.
– Καθηγητής Μαθηματικών (με 24,25 μόρια από τους τίτλους σπουδών κ.λπ. ) πήρε 15,6 και από τη 15η θέση βρέθηκε στην 68η.
– Καθηγητής Κοινωνιολογίας με διδακτορικό πήρε 13,5 και έπεσε στη 112η θέση.
Σχολεία – όμηροι των μειοψηφιών
Καταλήψεις ώς τις 17 Νοέμβρη
Οι καταλήψεις μειώνονται, ο προβληματισμός μένει για τις ευθύνες της πολιτείας αλλά και της κοινωνίας απέναντι στις μειοψηφίες που κρατούν κλειστά τα σχολεία. Χαρακτηριστικά, στο Παγκράτι σε μεγάλο συστεγαζόμενο σχολικό συγκρότημα (ένα από τα μεγαλύτερα της Αθήνας σε αριθμό μαθητών) οι μαθητές του εσπερινού λυκείου (με λιγοστούς μαθητές) ψήφισαν υπέρ της κατάληψης και έβαλαν λουκέτο στο σχολείο, εμποδίζοντας τους πολυπληθείς μαθητές του γυμνασίου και του ημερήσιου λυκείου να κάνουν μάθημα, παρότι οι τελευταίοι δεν είχαν ψηφίσει υπέρ της κατάληψης. Η κατάληψη έληξε στο τέλος της εβδομάδας και οι διευθυντές των συστεγαζόμενων σχολείων βρήκαν σπασμένα γραφεία, υπολογιστές, παράθυρα, θρανία, παραβιασμένες βιβλιοθήκες, κατεστραμμένο τεχνικό εξοπλισμό…
Αναστάτωση στην εκπαίδευση
Μέσα στην επομένη εβδομάδα συμπληρώνεται ένας μήνας από την ημέρα που ξεκίνησαν οι πρώτες καταλήψεις σε λύκεια της χώρας, οι οποίες έφεραν μεγάλη αναστάτωση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ως το τέλος της περασμένης εβδομάδας περίπου 400 σχολεία ήταν υπό κατάληψη. Ομως όλα δείχνουν ότι οι αντιδράσεις θα συντηρηθούν ως την επέτειο του Πολυτεχνείου, τόσο σε επίπεδο μαθητών όσο και σε επίπεδο φοιτητών, οι οποίοι περιορίζονται σε συλλαλητήρια και ενημερωτικές εκστρατείες για να διακηρύξουν τα αιτήματα της αύξησης της χρηματοδότησης, της μη εφαρμογής του νέου νόμου – πλαισίου, της μη αναγνώρισης των πτυχίων των κολεγίων.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο Πέτρος Κυπουρόπουλος, εκπρόσωπος του 15ου Λυκείου Πειραιά στον Συντονιστικό Αγώνα Σχολείων Αθήνας, δεν θα υπάρξει νέα συνεδρίαση του συντονιστικού για να διαμορφωθεί πρόταση προς τα σχολεία, τα οποία θα αποφασίσουν από μόνα τους από αύριο εάν θα συνεχίσουν την κατάληψη. «Εξαρτάται από τις αντοχές των παιδιών. Εμείς πάντως θα επιχειρήσουμε να δώσουμε ένα μήνυμα με τα αιτήματά μας κατά τις εκδηλώσεις εορτασμού της επετείου του Πολυτεχνείου», μας λέει ο 17χρονος Πέτρος.
Από την πλευρά τους, οι φοιτητές κρατούν ακόμη χαμηλούς τους τόνους. Τα συλλαλητήρια που έχουν οργανωθεί έως τώρα έχουν δώσει ένα στίγμα κινητοποιήσεων και αύριο φοιτητές θα πραγματοποιήσουν παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Αθήνα (στο Εθνικό Ιδρυμα Νεότητας) και σε μεγάλες πόλεις (σε νομαρχίες και δήμους) για τα προβλήματα της στέγασης των φοιτητών. Την Τρίτη και Τετάρτη έχουν προγραμματιστεί συνελεύσεις φοιτητικών συλλόγων, όμως διαφαίνεται ότι θα διανύσουμε μία «ήσυχη» ακαδημαϊκή χρονιά. «Δεν καταθέτει κάποια παράταξη πρόταση για καταλήψεις», ανέφερε στην «Κ» ο εκπρόσωπος της «Πανσπουδαστικής» κ. Μπάμπης Καββασίας, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι οι καταλήψεις δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στους φοιτητές, οι οποίοι δεν επιθυμούν να μπουν στην ταλαιπωρία της προηγούμενης ακαδημαϊκής χρονιάς.
Μια εξόφθαλμη αδικία στα Χανιά
Ανάστατη είναι η σχολική κοινότητα του 2ου Δημοτικού Κουνουπιδιανών Χανίων, από την επικείμενη αλλαγή στη διεύθυνση του σχολείου, καθώς ο νυν 55χρονος διευθυντής κ. Γεώργιος Παχυλάκης (εξαιρετικά αγαπητός σε μαθητές και γονείς) δεν επελέγη για καμία από τις 5 επιλογές σχολείων που έκανε, παρότι υποψήφιος.
«Ο κ. Παχυλάκης έχει τα χαρακτηριστικά ενός διευθυντού «προτύπου». Οι συνάδελφοί του μιλούν με τα καλύτερα λόγια για τον κ. Παχυλάκη ως δάσκαλο αλλά και ως άνθρωπο, το ίδιο και τα παιδιά μας, τα οποία τον λατρεύουν. Το σχολείο μας λειτουργεί σε ολοκαίνουργο κτίριο. Ολοι παρακολουθήσαμε τον αγώνα του για να στηθεί σωστά. Μας δέχεται πάντοτε με το χαμόγελο παρά τον φόρτο εργασίας του. Κάθε απόγευμα βρίσκεται στο σχολείο για να τακτοποιεί υπηρεσιακές εκκρεμότητες, έτσι ώστε τις πρωινές ώρες να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στα παιδιά μας» λέει σε επιστολή του το Δ.Σ. του συλλόγου γονέων προς τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων.
Τα αίτια της απομάκρυνσης
Και προσθέτουν ευθέως: «Διερωτώμεθα για τα αίτια που οδήγησαν στην απομάκρυνσή του παρότι είχε θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για τη θέση. Στοιχειώδης ανάλυση των αποτελεσμάτων της κατάταξης των υποψήφιων καταδεικνύει εξόφθαλμες πρακτικές από την επιτροπή αξιολόγησης.
Η βαθμολογία της συνέντευξης είναι κατοπτρικώς αντίθετη με τα αντικειμενικά μόρια των υποψηφίων σε βαθμό στατιστικά απίθανο! Οσο περισσότερα τυπικά προσόντα έχει κάποιος, τόσο μικρότερο βαθμό έχει στη συνέντευξη και το αντίστροφο…».