«Ο Πάνος κατέβαινε με το αυτοκίνητό του την εθνική οδό από την Αθήνα προς την Πάτρα. Στο 145ο χιλιόμετρο, από απέναντι ερχόταν ένα παλιό Χόντα. Ο οδηγός του έχασε τον έλεγχο και μπήκε στη λωρίδα του Πάνου. Τα αυτοκίνητα συγκρούσθηκαν και το Χόντα τον χτύπησε με τέτοια ταχύτητα, που μετά εκτινάχθηκε σ’ ένα πάρκινγκ, 200 μέτρα πιο κάτω. Ο γιος μου από το χτύπημα πετάχτηκε στο αντίθετο ρεύμα, αλλά μπόρεσε και το μάζεψε το αυτοκίνητο, το σταμάτησε πριν βγει από τον δρόμο. Και όπως το φρέναρε κάθετα στο οδόστρωμα, ήρθε μια μηχανή με τρελή ταχύτητα και έπεσε πάνω του. Και τον σκότωσε».
Αυτή είναι η μέρα που η Βάσω Μυλωνά δεν θα ξεχάσει ποτέ – η μέρα που το παιδί της έφυγε για τη σχολή του στην Πάτρα και δεν γύρισε ποτέ. Ο γιος της ήταν ο Πάνος Μυλωνάς, που στα 22 του ήταν ο νεότερος διαπιστευμένος δημοσιογράφος στο WRC, που έκανε μαθήματα οδικής ασφάλειας στους φίλους του, που από παιδί έφτιαχνε μινιατούρες αυτοκινητάκια και πήρε δίπλωμα οδήγησης τη μέρα των γενεθλίων του γιατί δεν άντεχε να περιμένει ούτε μια ώρα παραπάνω πριν πιάσει το τιμόνι.
«Μακάρι να αρκούσε το να προσέχεις εσύ πώς οδηγείς», λέει στην «Κ» με σταθερή φωνή η κυρία Μυλωνά. Από τη μέρα που έχασε τον γιο της, αφιέρωσε τη ζωή της στο να κάνει τους άλλους να προσέχουν, «για να γυρίσει ο επόμενος σπίτι του». Είναι η γυναίκα που έστησε από το τίποτα το «Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς» (ΙΟΑΣ) και τώρα πλέον, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, την καλούν σε παγκόσμια συνέδρια οδικής ασφάλειας και διοργανώνει καμπάνιες και ημερίδες με μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ξεγελάσεις τη λύπη σου – ο πιο τίμιος είναι να αποδεχθείς αυτό που συνέβη και να κάνεις ό,τι μπορείς για να μη συμβεί ξανά, ούτε στους άλλους ούτε σε σένα. «Δεν ήταν εύκολο να συνεχίσω να ζω μετά από αυτό που συνέβη», λέει η μητέρα του Πάνου. «Θυμάμαι που μίλησα με μια ψυχίατρο τότε, μια πολύ συγκροτημένη γυναίκα. Με άκουσε προσεκτικά, και ύστερα μου είπε κάτι που το θυμάμαι ακόμα. Της έλεγα, «δεν αντέχεται αυτό, καλύτερα να μη ζούσα». Και μου απάντησε: «Δηλαδή αυτά τα 22 χρόνια που ζήσατε μαζί με τον Πάνο, και ήταν υπέροχα, προτιμούσατε να μην τα ζήσετε ποτέ; Να τα διαγράψετε;». Η κ. Μυλωνά ψάχνοντας να βρει έναν τρόπο για να συνεχίσει τη δική της ζωή, κατέληξε να βοηθάει τους άλλους, όπως θα έκανε ο γιος της αν δεν είχε υπάρξει το δυστύχημα. «Πια τίποτε άλλο δεν μου φαίνεται τόσο σημαντικό όσο αυτό», λέει. «Και δεν μιλάω μόνο για το αν θα φτιαχτούν οι δρόμοι. Γιατί για να μη ζήσει καμία άλλη μάνα αυτό που έζησα εγώ, το πιο σημαντικό είναι να διορθωθεί η νοοτροπία των οδηγών». Δυστυχώς, υπάρχουν και μερικά πράγματα που δεν διορθώνονται. «Θυμάμαι τη στιγμή που με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν πως είχε ατύχημα ο Πάνος», λέει η κ. Μυλωνά. «Φύγαμε δρομέως με τον άνδρα μου για το νοσοκομείο του Ρίο. Οταν φθάσαμε, κάποιος μας είπε να καθίσουμε, κι εγώ τον ρώτησα «πώς είναι ο Πάνος;», αλλά δεν απάντησε. Οπως καθόμασταν σε δύο καρέκλες και περιμέναμε, ήρθε μια νοσοκόμα. Μου είπε «να σας δώσω τα ρούχα του γιου σας». Μου έφερε μια μαύρη σακούλα, τυλιγμένη με έναν λευκό επίδεσμο. Πάνω έγραφε το όνομα του παιδιού μου. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα. Αυτήν τη στιγμή τη βλέπω ακόμη στον ύπνο μου»…
Το κείμενο διαμαρτυρίας για την κατάσταση στους δρόμους
Το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) συστάθηκε το Μάιο του 2005, ένα χρόνο μετά το δυστύχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του ο Πάνος Μυλωνάς. «Δεν το ξεκίνησα εγώ στην πραγματικότητα», λέει η μητέρα του. «Οταν χάθηκε ο Πάνος, οι συμφοιτητές του στο Τμήμα Μηχανολόγων στο Πολυτεχνείο της Πάτρας έγραψαν ένα κείμενο διαμαρτυρίας για την τραγική κατάσταση στους δρόμους και άρχισαν να μαζεύουν υπογραφές. Οταν είδα πως 3.500 άνθρωποι υπέγραψαν το κείμενό τους, σκέφτηκα πως κάτι πρέπει να κάνουμε. Ετσι ξεκίνησε η ιδέα του Ινστιτούτου». Το σκεπτικό για την ίδρυσή του ήταν πως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που έχει τα υψηλότερα ποσοστά σε τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη κι αυτά αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου, ένας φορέας, που όχι μόνο θα παίρνει δικές του πρωτοβουλίες, αλλά θα προσπαθεί να κινητοποιήσει και όλους τους συναρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά.
Σήμερα, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, το ΙΟΑΣ είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών, ενώ διοργανώνει ημερίδες και καμπάνιες για την οδική ασφάλεια, και έχει εκδώσει οδηγό με απλές συμβουλές που μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες – διανεμήθηκε σε 400.000 οικογένειες ανά την Ελλάδα. Προς το παρόν, η υποστήριξη που δέχεται ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, είναι από τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα που αποτελούν ιδρυτικά μέλη του και από κάποιους επιχειρηματικούς φορείς. Τα μέλη του ΙΟΑΣ δουλεύουν εθελοντικά για τους σκοπούς του, αλλά όπως λέει στην «Κ» η κυρία Μυλωνά, «για να κάνουμε τη διαφορά, χρειαζόμαστε περισσότερη υποστήριξη». Και ελπίζει πως τώρα, που πλέον το Ινστιτούτο έχει δείξει τι μπορεί να κάνει, το κράτος και κυρίως τα υπουργεία θα ευαισθητοποιηθούν περισσότερο σε σχέση με τη δράση του.