Ο νεαρός Βασίλης ήταν παιδί ακόμα όταν έγινε η εισβολή στην Κύπρο. Οι άνθρωποι που τον θυμούνται, λένε πως αυτό το γεγονός ήταν που τα άλλαξε όλα – πως αν δεν είχε σκοτωθεί τότε ο πατέρας του, αν από τότε δεν αναγκαζόταν να φοράει μαύρα, και δεν είχε μείνει σχεδόν χωρίς κανένα φίλο, ίσως να μη στρεφόταν ποτέ στη θεολογία. Κι ίσως να μη γινόταν ποτέ ο άνθρωπος για τον οποίο συζητά όλη η Ελλάδα τις τελευταίες εβδομάδες: ο ηγούμενος Εφραίμ της μονής Βατοπεδίου.
«Εφραίμ» στα εβραϊκά σημαίνει «παραγωγικός», «αποτελεσματικός».
Με τον γέροντα Ιωσήφ
Ο νεαρός Εφραίμ, το νέο του όνομα το δικαίωσε από νωρίς. Αν ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Νίκος Κουτσού μπόρεσε να γίνει απλώς ένας εθνικιστής πολιτικός και να ιδρύσει το κόμμα των «Νέων Οριζόντων» στην Κύπρο, ο Εφραίμ απ’ τη Θεολογική Σχολή της Αθήνας βρέθηκε να υπηρετεί κατηχητής στην ενορία των Τριών Ιεραρχών στην Καισαριανή, κι από εκεί πήγε πρώτη φορά στο Αγιον Ορος. Ο γέροντας Ιωσήφ που γνώρισε εκεί, και λίγο καιρό μετά θα τον οδηγούσε πίσω στην Κύπρο και συγκεκριμένα στην Πάφο, έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του.
Η ιστορία, λένε, γράφεται με περίεργο τρόπο. Ο τότε μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος, ήταν ο πρώτος που παρατήρησε την παράξενη συμπεριφορά του γέροντα Ιωσήφ. Οταν οι καταγγελίες είδαν το φως της δημοσιότητας, στη Μεγαλόνησο ξέσπασε σάλος. Ο μητροπολίτης ενεφάνισε μοναχές έτοιμες να μιλήσουν για τις «ύποπτες» επισκέψεις του Ιωσήφ στο γυναικείο μοναστήρι τους. Ηταν θέμα χρόνου το να φύγει η ομάδα του Ιωσήφ απ’ την Κύπρο – και θέμα ισορροπιών το πού θα καταλήξει.
Εγκατάσταση στο Βατοπέδι
Το Βατοπέδι εκείνη την εποχή, ήταν σε άθλια κατάσταση: μια μονή ρημαγμένη με πέντε γερασμένους μοναχούς και χωρίς ηγούμενο. Για την ομάδα του Ιωσήφ, η εγκατάσταση εκεί έμοιαζε ιδανική λύση, εξ ου και ο τότε διοικητής του Αγίου Ορους, ο αλευροβιομήχανος Κ. Λούλης από τον Βόλο, την υποστήριξε με τέτοια επιμονή που στο τέλος τα κατάφερε: το 1990, ο Εφραίμ έγινε ηγούμενος της Μονής Βατοπεδίου. Από την αρχή ακόμα, το δεξί του χέρι ήταν ο Αρσένιος. Ο νεαρός μοναχός που μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν φοιτητής Νομικής στη Θράκη και οργανωμένος στην ΚΝΕ, είχε άπειρες επαναστατικές ιδέες για να εφαρμόσει στο μοναστήρι. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν η οικονομική υποστήριξη των Κυπρίων επιχειρηματιών τα πρώτα χρόνια (γιατί το Βατοπέδι ήταν η πρώτη μονή με Κύπριο ηγούμενο), και οι ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις τα επόμενα – εξ ου και όταν επεσκέφθη ο κ. Κ. Καραμανλής το Βατοπέδιο, ο ηγούμενος Εφραίμ αντί για το κλασικό ανάθεμα κατά των Ευρωπαίων, «αποθέωσε» τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον πρεσβύτερο επειδή έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ!
Αλλά βέβαια, το βασικό «ατού» της Μονής ήταν τα κειμήλιά της. Ο ηγούμενος Εφραίμ ακόμη και σήμερα ποτέ δεν αμελεί να επιδεικνύει στους διακεκριμένους επισκέπτες του το κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο και το καλάμι στο οποίο κατά την παράδοση είχε στερεωθεί ο σπόγγος με το ξίδι που πότισε τον Ιησού. Ομως, το «διασημότερο» όλων των κειμηλίων είναι η Τιμία Ζώνη της Παναγίας.
Τα ταξίδια της Ζώνης
Αν μέχρι την εποχή του Εφραίμ το μόνο ταξίδι που έκανε η Ζώνη ήταν για να ξορκίσει το κακό το 1871, όταν στην Κωνσταντινούπολη είχε ξεσπάσει επιδημία χολέρας, απ’ το 1995 και μετά, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Εφραίμ έχει κατά καιρούς πάει τη Ζώνη στο υπουργείο Δημοσίας Τάξεως όπου περίμενε τη θεία χάρη ο κ. Στ. Παπαθεμελής, αλλά και στο εργοστάσιο του κ. Λούλη, ενώ το 1995 την έβγαλε επισήμως σε περιοδεία ανά την Αθήνα με στάσεις στο σπίτι του ασθενούς Ανδρέα Παπανδρέου, στην οικία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στις βίλες γνωστών επιχειρηματιών, κ.ά. Χορηγός της ιερής αυτής περιοδείας ήταν ο Κύπριος ιδιοκτήτης της αντιπροσωπείας Lada Hellas, στου οποίου το οικόπεδο στη λεωφόρο Καβάλας ο ηγούμενος Εφραίμ κάθε τρίμηνο στήνει και μια λατρευτικού χαρακτήρος ομιλία. Εξ ου και στο πίσω μέρος της αντιπροσωπείας εκτός από αυτοκίνητα έχει στηθεί κι ένα μαγαζί με σταυρουδάκια, κομποσκοίνια κ.λπ. προελεύσεως Βατοπεδίου για να αγοράζει το χριστεπώνυμο πλήθος.
Αλλά η «κίνηση ματ» του ηγουμένου φαίνεται πως ήταν η προσέγγιση του ίδιου του πρωθυπουργού. Απ’ όταν γεννήθηκαν τα δίδυμα της οικογένειας Καραμανλή, ο Αρσένιος είχε προνοήσει να τους πάει μια διαβασμένη εικόνα του Μοναστηριού. Κι έτσι, όταν ο πρωθυπουργός αποφάσισε να επισκεφθεί το Αγιον Ορος ομού μετά του κ. Θ. Ρουσόπουλου, του πνευματικού τέκνου του Εφραίμ, έμοιαζε λογικό να μείνει στη Μονή Βατοπεδίου, όσο κι αν αυτό εκνεύρισε τους μοναχούς της Μεγίστης Λαύρας, πρώτης τη τάξει Μονής του Ορους. Σε μια κλασική για το Βατοπέδι, αλλά ασύλληπτη για τον κοινό νου τελετή, ο πρωθυπουργός βρέθηκε υπό το βλέμμα του Εφραίμ να διασχίζει ένα παχύ, γαλάζιο χαλί στρωμένο με δαφνόφυλλα με 100 μοναχούς παραταγμένους στο πλάι, σαν άγημα υποδοχής.
Τεχνολογία και θαύματα
Οπως διαπιστώνουν και οι φίλοι της μονής Βατοπεδίου (που την επισκέπτονταν τα παλαιότερα χρόνια) όταν πίνουν ελληνικό καφέ από ειδικό μηχάνημα με πλαστικά ποτηράκια(!), η εικόνα της έχει πλήρως αλλάξει. Ο Εφραίμ έχει εγκαταστήσει ασύρματο Ιντερνετ, οθόνες που παίζουν τα διεθνή πρακτορεία, ειδικούς ψύκτες για να είναι πάντα το πόσιμο νερό κρύο και το νερό των μπάνιων από χλιαρό έως ζεστό, ακόμη και μηχάνημα φαξ για να δέχεται γραπτώς τις αιτήσεις για επίσκεψη πιστών! Τα θαύματα της Παναγίας, φροντίζει να τα διαλαλεί είτε από τηλεοράσεως, όταν του παίρνουν συνέντευξη, είτε σε ιστορίες σπαρμένες ανά τον κυβερνοχώρο, όπου πιστοί περιγράφουν πώς Την είδαν να περιφέρεται στο Βατοπέδι.
Κι αν τελευταία κανένα θαύμα δεν φαίνεται ικανό να εξαφανίσει το σκάνδαλο των οικοπέδων, ο ηγούμενος Εφραίμ δεν φαίνεται να πτοείται. Ας μην ξεχνάμε πως όταν παλαιότερα ερωτήθη τι δουλειά έχουν οι πολιτικοί, οι πρίγκιπες και οι επιχειρηματίες στη Μονή, απήντησε μετά πάσης φυσικότητας, «γιατί; Είναι κακό να ωφελούνται πνευματικά; Εμείς με τη χάρη του θεού τους βοηθούμε!». Το «…και αυτοί βοηθούν εμάς», προφανώς εννοείται.