Η Ελλάδα έχει προσφύγει δύο φορές στην Ευρώπη για δάνειο, το 1985 και το 1991, στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Η χώρα μας επιδίωξε να στηρίξει το ισοζύγιο πληρωμών της, ακολουθώντας τον δρόμο που είχε χαράξει η Γαλλία του Φρανσουά Μιτεράν, με υπουργό Οικονομικών τον Ζ. Ντελόρ, τον Μάιο 1983.
Τα δάνεια δεν δόθηκαν εν λευκώ, είχαν σκληρούς όρους. Πρώτη φορά ζητήσαμε δάνειο στις 9 Δεκεμβρίου 1985, στο πλαίσιο του σταθεροποιητικού προγράμματος 1985-87. Η κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, με τον κ. Κ. Σημίτη «επιστρατευμένο» στη θέση του υπουργού Οικονομίας ζήτησε δάνειο 1,75 δισ. ECU. Εγκρίθηκε να μας δοθεί σε δύο δόσεις – η πρώτη άμεσα και η δεύτερη τον Ιανουάριο 1987, εφόσον εκπληρώναμε τους όρους του.
Αντιγράφουμε από τους όρους που μας έθεσε το Συμβούλιο της ΕΟΚ:
«Μείωση του ετήσιου ποσοστού ανόδου των τιμών σε 15% στο τέλος του 1986 και κάτω του 10% στα μέσα του 1987. Πολύ σημαντική επιβράδυνση της ανόδου του κόστους εργασίας (σ.σ.: με κατάργηση της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής μισθών). Μείωση των καθαρών δανειακών αναγκών του Δημοσίου κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 1986 και το 1987. Σημαντική μείωση της πιστωτικής επέκτασης σε 17% το 1986 και 11% το 1987, από 25% που ήταν το 1985. Μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σταθεροποίηση, σε απόλυτη αξία, του εξωτερικού δημοσίου χρέους».
Οι όροι εκπληρώθηκαν, έτσι πήραμε και τη δεύτερη δόση του δανείου.
Δεύτερη φορά προσφύγαμε στην ΕΟΚ για δάνειο, στις 4 Μαρτίου 1991. Η κυβέρνηση του κ. Κ. Μητσοτάκη, με υπουργό Οικονομίας τον κ. Τ. Χριστοδούλου, ζήτησε δάνειο 2,2 δισ. ECU. To Συμβούλιο της ΕΟΚ αποφάσισε να μας το χορηγήσει σε τρεις δόσεις – η πρώτη άμεσα, η δεύτερη τον Φεβρουάριο 1992 και η τρίτη τον Φεβρουάριο 1993, εφόσον θα εκπληρώναμε τους όρους που μας τέθηκαν. Λόγω της γενικής διάλυσης και της μεγάλης κυβερνητικής αβεβαιότητας, αυτή τη φορά οι όροι ήταν αυστηρότεροι. Μεταξύ αυτών, αντιγράφουμε:
«Οι καθαρές δανειακές ανάγκες της κεντρικής διοίκησης, ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν θα υπερβούν το 10,4% το 1991, το 5% το 1992 και το 1,5% το 1993. Οι καθαρές δανειακές ανάγκες των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΚΟ) ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν θα υπερβούν το 2,2% το 1991 και το 1,5% τα έτη 1991 και 1992 αντίστοιχα.
«Η απασχόληση σε κεντρική διοίκηση, ΟΤΑ και ΔΕΚΟ (συνολικά 525.000 υπάλληλοι) θα μειωθεί 10% έως το τέλος του 1993.
«Η Ελλάδα υποχρεούται να προσφύγει σε ξένους ειδικούς για να της βελτιώσουν τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό της. Αν δεν συλληφθεί η φοροδιαφυγή, να επιβληθούν νέοι φόροι. Ούτως ή άλλως, να αυξηθεί η φορολογία των αγροτών.
«Μειώνονται οι κρατικές επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις σε 836 δισ. δρχ. το 1991, 780 δισ. και 745 δισ. τα επόμενα δύο χρόνια. Οι αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο περιορίζονται σε 4% τον Ιανουάριο και 4% τον Ιούλιο 1991. Η τραπεζική χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού ως ποσοστό της αύξησης των καταθέσεων, περιορίζεται σταδιακά από το 40% και μηδενίζεται τον Ιούλιο 1993.
«Από τις 30 Ιουνίου 1993 καταργείται η υποχρεωτική χρηματοδότηση του κλάδου της βιοτεχνίας. Το σύνολο των πιστώσεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα δεν θα υπερβεί τα 1.670 δισ. το 1991, τα 1.290 δισ. το 1992 και τα 1.100 δισ. το 1993.
«Εως τον Ιούνιο 1991, η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται να καταρτίσει χρονοδιάγραμμα για:
(α) Την απελευθέρωση των αγορών αγαθών, εργασίας και υπηρεσιών.
(β) Την αναμόρφωση του συστήματος φορολογίας και κοινωνικής ασφάλισης.
(γ) Τη μείωση του μεριδίου του δημόσιου τομέα και
(δ) Την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων. Εντός δύο μηνών καταργούνται οι περιορισμοί στην εξαγωγή τουριστικού συναλλάγματος».
Τότε, δεν εισπράξαμε το σύνολο του δανείου που μας είχε εγκριθεί, γιατί η κυβέρνηση του κ. Κ. Μητσοτάκη δεν μπόρεσε να εφαρμόσει το σύνολο των συμφωνημένων όρων. Με βάση το σημείο 13 της συμφωνίας για το δάνειο, επιβλήθηκε η πολιτική της «σκληρής δραχμής». Η τότε αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ, κατήγγειλε δριμύτατα την πολιτική της «σκληρής δραχμής». Οταν όμως έγινε κυβέρνηση, το 1993, την πολιτική της «σκληρής δραχμής» εφάρμοσε με συνέπεια. Και επειδή την εφάρμοζε, δεχόταν δριμύτατη κριτική από τον κ. Μ. Εβερτ, αρχηγό της Ν.Δ…