Η βρετανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι δεν υφίσταται κίνδυνος εμφάνισης επιδημίας ευλογιάς στη χώρα και κατά συνέπεια ο πληθυσμός δεν απειλείται από αυτόν τον παράγοντα.
Ωστόσο, πρόσφατα δημοσιεύθηκε έκθεση 122 σελίδων στην οποία περιγράφονται όλα τα σχέδια που έχουν εκπονηθεί για την αντιμετώπιση αυτής της ανύπαρκτης απειλής. Κάθε διοικητικό διαμέρισμα της Βρετανίας έχει το δικό του Κέντρο Διάγνωσης και Αντιμετώπισης Ευλογιάς, στο οποίο υπάγονται πέντε ομάδες διαχείρισης και αντιμετώπισης κινδύνου. Καθημερινά μία από τις ομάδες αυτές βρίσκεται σε υπηρεσία. Επίσης, σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα και κατάλογοι γιατρών, νοσοκόμων και άλλων επαγγελματιών που μπορούν να τα στελεχώσουν άμεσα. Υπάρχουν εργαστήρια πανέτοιμα να παρασκευάσουν τα απαραίτητα εμβόλια και επιτροπές που θα αναλάβουν τον σχεδιασμό της αντιμετώπισης ασθένειας.
Αυτά τα σχέδια πρέπει να κοστίζουν πολλά εκατομμύρια ευρώ. Απασχολούν χιλιάδες ειδικούς κάθε χρόνο. Οι πιθανότητες, όμως, να εμφανιστούν κρούσματα ευλογιάς δεν υπερβαίνουν τη μία στο εκατομμύριο, αλλά και έτσι δεν είναι δυνατόν να αγνοήσουμε τον κίνδυνο. Αλλωστε Ρωσία και ΗΠΑ αρνούνται πεισματικά να καταστρέψουν τους παθογόνους παράγοντες που διαθέτουν. Καμιά τρομοκρατική ομάδα δεν έχει τις απαιτούμενες ικανότητες για την κλοπή του ιού και τη μετατροπή του σε όπλο που θα θερίσει εκατομμύρια ζωές.
Τα σχέδια, λοιπόν, της βρετανικής κυβέρνησης δεν είναι παρά σπατάλη χρόνου και χρήματος. Κι όμως, ακόμα και αυτή η σπατάλη έχει σημασία και νόημα.
Αλλωστε αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης της κυβέρνησης: να προετοιμάσει τα πάντα ώστε να είναι δυνατή η αντιμετώπιση ακόμα και του πιο απίθανου κινδύνου. Η Βρετανία, όπως και όλα τα πλούσια κράτη, συντηρούν ένα πολύπλοκο δίκτυο υπηρεσιών ώστε ανά πάσα στιγμή να μπορούν να μας προστατεύσουν από τα «απίθανα», ίσως και από κινδύνους που δεν γνωρίζουμε ότι υπάρχουν.
Κίνδυνος
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι αυτό το προστατευτικό δίκτυο είναι γεμάτο κενά. Η βρετανική κυβέρνηση, παραδόξως προσεγγίζει διαφορετικά τους κινδύνους που ίσως παραμονεύουν. Εμφανίζεται υπερβολική στις αντιδράσεις της για κάποιους από αυτούς, όπως είναι η τρομοκρατία, η αναρχία και οι τυχόν επιθέσεις από τα λεγόμενα κράτη ταραξίες, ενώ αδιαφορεί για άλλους.
Ανάμεσα στους κινδύνους για τους οποίους αδιαφορεί η κυβέρνηση είναι και ένας που μοιάζει πολύ ρεαλιστικός: να μείνουμε χωρίς καύσιμα.
Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον θα πάψουν να αυξάνονται και σιγά σιγά θα εξαντληθούν. Σήμερα, όμως, έχουμε στα χέρια μας στατιστικές και απόψεις ειδικών που θα έπρεπε να μας πείθουν ότι βρισκόμαστε προ των πυλών της σταδιακής εξάντλησης των αποθεμάτων πετρελαίου που διαθέτουμε σήμερα. Εξίσου αξιόπιστα στοιχεία, βέβαια, αποδεικνύουν ότι αυτή η στιγμή δεν πλησιάζει ακόμα αυτή η ώρα, ότι υπάρχει αρκετό πετρέλαιο. Τελικά είναι δύσκολο να διαλέξεις ποιον θα πιστέψεις. Τα σημαντικότερα στοιχεία -ποια είναι, δηλαδή, τα πραγματικά πετρελαϊκά αποθέματα των κρατών του ΟΠΕΚ- αποτελούν κρατικό μυστικό, στο οποίο κανείς δεν έχει πρόσβαση.
Η αλήθεια
Ψεύδεται λοιπόν, όποιος ισχυρισθεί με βεβαιότητα ότι τα πετρελαϊκά αποθέματα στερεύουν ή ότι έχουμε ακόμα καιρό μπροστά μας. Δεν υπάρχουν πληροφορίες που να αποδεικνύουν ότι συμβαίνει το ένα ή το άλλο.
Τoν Φεβρουάριο του 2008 ζητήθηκε από την αρμόδια υπηρεσία να ανακοινώσει τα σχέδια που έχει εκπονήσει η βρετανική κυβέρνηση μέχρι στιγμής όσον αφορά το πώς θα αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο να στερέψουν τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου έως το 2020. Η απάντηση ομολογουμένως δημιουργεί εντύπωση. «Η κυβέρνηση -απάντησαν οι αρμόδιοι- δεν έχει λόγο δημιουργίας σχεδίων άμεσης ανάγκης για την περίπτωση που θα στερέψουν τα πετρελαϊκά αποθέματα έως το 2020».
Η κυβέρνηση -όπως τελικά αποδείχθηκε – στηρίζεται στη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας και περιμένει από αυτή να αξιολογήσει τον κίνδυνο. Ομως, η ΔΥΕ αναφέρει στην τελευταία της έκθεση, ότι οι ρυθμοί μείωσης της παραγωγής πετρελαίου από τις υπάρχουσες πετρελαιοπηγές αυξάνονται από 3,7% σε 6,7%. Αυτή τη φορά τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα βασίζονται στην πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 800 -τις μεγαλύτερες- πετρελαιοπηγές.
Η έκθεση, επίσης, αναφέρει ότι αν και η συνολική παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου δεν αναμένεται να προσεγγίσει το μέγιστο των δυνατότητων της πριν από το 2030, η παραγωγή του πετρελαίου που αντλείται από παραδοσιακές πετρελαιοπηγές θα σταθεροποιηθεί στο ανώτατο δυνατό όριο στα τέλη της περιόδου πρόβλεψης και μετά θα σταθεροποιηθεί.
Τα βιοκαύσιμα είναι μία λύση
Μπορεί η βρετανική κυβέρνηση να μην έχει ετοιμάσει σχέδια «άμεσης ανάγκης» που θα της επιτρέψουν να επιλύσει τα προβλήματα λόγω της μείωσης των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου, αλλά ήδη έχει προχωρήσει στην έρευνα για τη δημιουργία βιοκαυσίμων, ιδρύοντας εξειδικευμένο κέντρο. Στόχος του πρότυπου Κέντρου Βιώσιμης Βιοενέργειας είναι αφενός η παραγωγή ενός φθηνού και «πράσινου» καυσίμου που θα αντικαταστήσει μελλοντικά το πετρέλαιο αλλά και η συγκέντρωση των καλύτερων επιστημόνων του κόσμου έτσι ώστε να προαχθεί γενικότερα ο ερευνητικός τομέας για εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Το Κέντρο θα έχει παραρτήματα σε έξι βρετανικά πανεπιστήμια μεταξύ των οποίων αυτό του Κέιμπριτζ και του Γιορκ.
Κανένα εναλλακτικό σχέδιο για την κρίση
Ο διευθυντής του οικονομικού τμήματος της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας επισημαίνει ότι όσον αφορά τα κράτη εκτός ΟΠΕΚ, η παραγωγή πετρελαίου από πετρελαιοπηγές θα σταθεροποιηθεί σε τρία ή τέσσερα χρόνια και στη συνέχεια θα αρχίσει να μειώνεται. Παγκοσμίως, εφόσον βέβαια ο ΟΠΕΚ προχωρήσει στις απαραίτητες επενδύσεις, η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου μπορεί να εξακολουθήσει να αυξάνεται αλλά περίπου το 2020 θα σταθεροποιηθεί. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, θα πρέπει να γίνει μία παγκόμια ενεργειακή επανάσταση. Και, επί του παρόντος, τίποτα δεν προμηνύει ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο. Και πάλι η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει λάβει καμία μέριμνα γιατί απλούστατα δεν πιστεύει ότι το πετρέλαιο θα τελειώσει…
Η έκθεση του Ρόμπερτ Χιρς -την οποία ζήτησε το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ- υποδεικνύει ότι οι συνέπειες που έχει συνήθως η προσέγγιση του μέγιστου ορίου άντλησης πετρελαίου καταλαμβάνει τις κυβερνήσεις εξαπίνης.
«Το οικονομικό, κοινωνικό, και πολιτικό κόστος αυτής της κατάστασης θα είναι πρωτόγνωρο» εξηγεί ο Χιρς, ο οποίος υποστηρίζει ότι για να αποφευχθεί η παγκόσμια οικονομική κατάρρευση θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή ένα ειδικό πρόγραμμα εξισορρόπησης, τουλάχιστον, μια εικοσαετία πριν από αυτό το χρονικό σημείο. Αν έχει δίκιο ο Χιρς και η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας, τότε έχουμε ήδη καθυστερήσει μία ολοκληρη δεκαετία. Κι όμως, οι Βρετανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι επαίρονται για την απουσία ενός τέτοιου προγράμματος, ακριβώς σαν τους Βίκινγκς που ορμούσαν στα πεδία των μαχών χωρίς πανοπλία για να δείξουν πόσο τολμηροί ήταν.
Μοναδικός λόγος γι’ αυτό που γίνεται είναι ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν μπορεί να εντάξει στη δική της θεώρηση του κόσμου, το ενδεχόμενο να μην διαθέτουμε αρκετό πετρέλαιο. Η κυβέρνηση επιθυμεί και επιδιώκει να μας προστατεύσει από τον τυχόν παρανοϊκό εγκληματία που θα θελήσει να μας ψεκάσει με θανατηφόρους ιούς. H έλλειψη ενεργειακών πόρων, προφανώς, κάτι τόσο πιο απλό και καθημερινό δεν την ενδιαφέρει.