Στρατηγικός επενδυτής για τις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες; Παρακαλώ, περιμένετε… Σε δισεπίλυτο ζήτημα για την κυβέρνηση εξελίσσεται το εγχείρημα εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης της δημόσιας αμυντικής τριάδας (ΕΑΣ, ΕΑΒ, ΕΛΒΟ), η οποία παρουσιάζει συνολικό χρέος 2 δισ. ευρώ.
Τον μεγαλύτερο βραχνά για τα υπουργεία Οικονομικών και Αμυνας αποτελεί η περίπτωση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ), καθώς τα συσσωρευμένα χρέη τους ανέρχονται σε 1,2 δισ. ευρώ. Στην πλειονότητά του το χρέος αφορά σε τραπεζικά δάνεια και το υπόλοιπο στην κατάπτωση εγγυήσεων του υπουργείου Οικονομικών για τα ομολογιακά δάνεια των ΕΑΣ. Η κυβέρνηση έπειτα από πολύμηνη καθυστέρηση ξεκίνησε και επισήμως την αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή, ο οποίος θα κατέχει έως και το 65% του μετοχικού κεφαλαίου, καθώς και το management της εταιρείας
Τους προηγούμενους μήνες, ως «μνηστήρες» για την αγορά τμήματος των υποδομών των ΕΑΣ εμφανίστηκαν η αμερικανική εταιρεία ATK, η ισραηλινή IMI και η γερμανική RHEINMETALL. Το ενδιαφέρον των εταιρειών εκδηλώθηκε σε μία χρονική στιγμή κατά την οποία είχε αρχίσει να δρομολογείται από το υπουργείο Αμυνας η προμήθεια πυρομαχικών για τα γερμανικά άρματα Leopard 2 HEL. Τελικώς, στις 27 Σεπτεμβρίου του 2010, το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε την προμήθεια 42.360 βλημάτων αρμάτων, εκ των οποίων 30.360 με διεθνή ανοιχτό διαγωνισμό και 12.000 με διακρατική συμφωνία με τη Γερμανία. Εκτοτε, η εκδήλωση ενδιαφέροντος «πάγωσε» διότι αφ’ ενός διεφάνη η έλλειψη «προίκας» από το ελληνικό Δημόσιο στα ΕΑΣ, αφ’ ετέρου, κανείς υποψήφιος αγοραστής δεν είναι διατεθειμένος να καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για αγορά του πλειοψηφικού μετοχικού πακέτου, αν πρωτίστως δεν ελαφρύνει η εταιρεία από τα οικονομικά και άλλα βάρη του παρελθόντος. Τα ΕΑΣ διαθέτουν συνολικά επτά εργοστάσια και 1.043 εργαζομένους. Οι νέες εργασιακές σχέσεις των εταιρειών πλέον υπάγονται στον νόμο που αφορά στην εξυγίανση του ΟΣΕ και προβλέπουν μεταξύ άλλων κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, κατάρτιση νέου μισθολογίου και κανονισμού προσωπικού, αλλά και υποχρεωτικές μετατάξεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αλλαγές που προκαλούν την αντίδραση των εργαζομένων που βρίσκονται ήδη σε διαβουλεύσεις με το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου.
Η ΕΛΒΟ
Στρατηγικό εταίρο αναζητεί η κυβέρνηση και για την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων. Η ΕΛΒΟ παρουσιάζει τα λιγότερα χρέη -υπολογίζονται σε 70 εκατομμύρια ευρώ- ωστόσο, το μέλλον της εταιρείας παραμένει αβέβαιο, καθώς τα εξοπλιστικά προγράμματα στα οποία θα μπορούσε να συμμετέχει έχουν «κολλήσει» στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Η ΕΑΒ
Τα χρέη της ΕΑΒ ανέρχονται σε περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 300 αποτελούν οφειλές προς την εφορία από την κατασκευή των συστημάτων επικοινωνιών ζώνης μάχης «ΕΡΜΗΣ 1» και «ΕΡΜΗΣ 2». Για τη «ναυαρχίδα» της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας, όπως την χαρακτήρισε πρόσφατα στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας Πάνος Μπεγλίτης, στις προθέσεις του υπουργείου είναι να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας της λόγω της στρατηγικής σημασίας της και του ανεκτέλεστου έργου που έχει αναλάβει μέχρι το 2015. Η πολιτική ηγεσία εκτιμά ότι η ΕΑΒ θα μπορέσει να ορθοποδήσει τον επόμενο χρόνο, ωστόσο, από το υπουργείο Οικονομικών αφήνεται να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που βρεθεί στρατηγικός επενδυτής, η πρότασή του θα εξετασθεί.
Χωρίς σχεδιασμό
Η χώρα μας, παρ’ ότι παγκοσμίως κατέχει δεσπόζουσα θέση στις αμυντικές δαπάνες, δεν έχει αμυντικό βιομηχανικό πυλώνα. Η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού που να συνδέει τους εξοπλισμούς με τις δημόσιες και ιδιωτικές αμυντικές βιομηχανίες, η «φεουδαρχική» νοοτροπία των εκάστοτε υπουργών άμυνας, οι «άσχετες» κομματικές διοικήσεις και οι συντεχνίες που δημιουργήθηκαν αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες που κατέστησαν προβληματικές τις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες. Σε αυτούς προστίθενται η διόγκωση του προσωπικού στο πλαίσιο των πελατειακών σχέσεων, καθώς και η «ανάποδη πυραμίδα» στο οργανόγραμμα των εταιρειών. Το 60% των εργαζομένων είναι διοικητικό προσωπικό και μόλις το 40% αποτελεί το τεχνικό προσωπικό των εταιρειών.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ΕΑΣ. Από το 2004 έως το 2010 μίσθωναν εξειδικευμένους τεχνίτες για να υλοποιήσουν τα εξοπλιστικά προγράμματα που είχαν αναλάβει, παρ’ ότι μέχρι πριν από οκτώ μήνες απασχολούσαν περισσότερους από 1.500 εργαζομένους. Οι κρατικές αμυντικές βιομηχανίες, ενδεχομένως με εξαίρεση την ΕΑΒ, τις δεκαετίες που πέρασαν δεν κατάφεραν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με τις προμήθειες του υπουργείου Αμυνας. Η συμμετοχή τους στα εξοπλιστικά προγράμματα ήταν πάντοτε εξασφαλισμένη. Παρ’ όλα αυτά, δεν κατάφεραν ποτέ να αποκομίσουν την ανάλογη τεχνογνωσία και τεχνολογία που θα τους επέτρεπε να αναπτύξουν εξαγωγική δραστηριότητα. Οι εξαγωγές των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ η μείωση των εξοπλιστικών δαπανών και οι αυξημένες λειτουργικές δαπάνες τις οδήγησαν σε αδιέξοδο.
Νομικοί σύμβουλοι από το παρελθόν…
Στις 13 Ιανουαρίου η Διυπουργική Επιτροπή Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων αποφάσισε τη διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης της συμμετοχής του Δημοσίου στα ΕΑΣ. Για τον σκοπό αυτό ανέθεσε το έργο σε χρηματοοικονομικούς και νομικούς συμβούλους. Τον ρόλο ως χρηματοοικονομικός σύμβουλος ανέλαβε η εταιρεία KPMG Σύμβουλοι Α. Ε., ενώ το έργο των νομικών συμβουλών ανατέθηκε στη Δικηγορική Εταιρεία «Φορτσάκης, Διακόπουλος, Μυλωνογιάννης & Συνεργάτες».
Ο Δημήτρης Διακόπουλος είναι ο δικηγόρος που μεταξύ άλλων είχε διατελέσει νομικός σύμβουλος και μέλος του Δ. Σ. της περιβόητης εταιρείας Drumilan International Hellas, γνωστής από την εμπλοκή της στη σκανδαλώδη υπόθεση προμήθειας των ρωσικών πυραύλων TOR M1, επί υπουργίας Ακη Τσοχατζόπουλου. Υπενθυμίζεται ότι η Drumilan είχε αναλάβει τη διαχείριση των αντισταθμιστικών ωφελημάτων από την αγορά των TOR, τα οποία ουδέποτε εκτελέστηκαν, με αποτέλεσμα να ζημιώσουν το ελληνικό Δημόσιο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Η υπόθεση εκκρεμεί στη Δικαιοσύνη για τα μη πολιτικά πρόσωπα. Για τα πολιτικά πρόσωπα τα ενδεχόμενα αδικήματα παραγράφηκαν.