Μαζί με όλα τα αρνητικά της κρίσης, ήρθαν και μερικά θετικά: η ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων από νέους φορείς, οργανισμούς, ομάδες. Tedx Athens, Tedx Academy, Intelligence Squared Greece, Open Coffee είναι μόνον μερικοί από τους νέους φορείς που διοργανώνουν τέτοιες δράσεις γνωρίζοντας μεγάλη ανταπόκριση.
Βεβαίως, το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) έχει να επιδείξει ανάλογο έργο, ενώ εδώ και χρόνια «τρέχουν» οι ανοιχτές διαλέξεις στο Megaron Plus και πιο πρόσφατα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το Ιδρυμα Θεοχαράκη. Το καινούργιο όμως είναι η ίδια η κρίση ως πηγή έμπνευσης και προβληματισμού και ο «εξωθεσμικός» χαρακτήρας που έχουν οι νέες ομάδες στον χώρο.
Η αξία της αντιλογίας
Το ζωντανό debate φόρουμ Intelligence Squared Greece είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε από τον επιχειρηματία Ερρίκο Αρώνε. Στις αρχές της κρίσης, το 2009, αισθάνθηκε απογοητευμένος με το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου στα ΜΜΕ, «ειδικά στην τηλεόραση. Τότε έμαθα για την ύπαρξη της Intelligence Squared, έκανα τη σχετική έρευνα και με κέρδισε το μοντέλο της συζήτησης: δεν μπορείς να διακόψεις τον άλλο, συμμετέχει το κοινό με ερωτήσεις και ψηφοφορία, η θεματολογία είναι προκλητική. Είδα αυτό το κενό στην Ελλάδα: έναν οργανισμό που να προκαλεί τη δημόσια συζήτηση».
Εως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πέντε αντιλογίες και με δεδομένη την ανταπόκριση του κόσμου, τα σχέδια για το μέλλον είναι πολλά. «Θα γίνουν άλλες οκτώ αντιλογίες έως τον Ιούνιο, ενώ θα τις διανθίσουμε και με ομιλίες από μεγάλες προσωπικότητες, κυρίως απ’ το εξωτερικό. Επίσης, θα υποστηρίξουμε τη δραστηριότητα των ρητορικών ομίλων κυρίως των δημόσιων πανεπιστημίων. Η φιλοδοξία μας είναι να διοργανώσουμε ένα πανελλήνιο φοιτητικό debate».
Οπως η Ακαδημία του Πλάτωνος
Η ιδέα για το TEDxAcademy στην Αθήνα, γεννήθηκε στη Νίκη Συροπούλου, στο Long Beach της Καλιφόρνιας, τον Φεβρουάριο του 2010. «Σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν μια πλατφόρμα ανταλλαγής ιδεών αλλά και πρακτικών ώστε να βοηθήσουν την Ελλάδα να βγει από την κρίση».
Η Ν. Συροπούλου επέλεξε το όνομα TEDxAcademy, διότι «στην ουσία, η Ελλάδα είχε ανακαλύψει την Ακαδημία (του Πλάτωνα) πριν από 3.000 χρόνια. Η Ακαδημία είναι μια έννοια πέρα και από την Ελλάδα και μπορεί να ξαναβάλει τη χώρα στον παγκόσμιο χάρτη».
Οι δύο βασικές εκδηλώσεις γίνονται στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς. «Το κοινό μας είναι 400 άτομα. Πέρα των 17 ομιλητών περίπου ανά εκδήλωση, περιλαμβάνει παράλληλες δράσεις, καθώς και διάδραση με το κοινό. Θέλουμε να δώσουμε έμπνευση, όραμα, αισιοδοξία. Χρεοκοπημένος δεν είναι όποιος δεν έχει χρήματα αλλά όποιος δεν έχει όραμα για το μέλλον».
Ο μέχρι τώρα απολογισμός είναι εξαιρετικά θετικός. «Εχουμε πάνω από 160.000 θεατές που έχουν δει τα videos στην ιστοσελίδα του TEDxAcademy. Το πιο σημαντικό είναι η κινητοποίηση του κόσμου να βοηθήσει σε εθελοντική βάση: ομάδα εθελοντών στην οργανωτική ομάδα, 10 σύμβουλοι, 50 εθελοντές κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και μεταφραστές των ομιλιών. Σαφές μήνυμα ότι ο κόσμος νοιάζεται να πάει η Ελλάδα μπροστά».
Φέτος, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Rising Stars»: υλοποίηση επιχειρηματικών ιδεών αλλά και βοήθεια επιχειρήσεων σε λειτουργία να βρουν υποστήριξη και επενδυτές. Το πρόγραμμα λειτουργεί σε συνεργασία με επιχειρηματίες, στελέχη, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις στην Ελλάδα και παγκόσμια».
Μια ιδέα, όλοι μαζί
Το TedxAthens ξεκίνησε από φοιτητές πριν από δύο χρόνια. Οπως μας είπε ο Φιλήμων Παπαπολύζος, υπεύθυνος επικοινωνίας του φορέα, «ο Δημήτρης Καλαβρός μετέφερε το Tedx στην Ελλάδα. Ηταν 22 χρόνων και έδινε το τελευταίο του μάθημα στη Νομική (μαζί σπουδάζαμε στο Κεντ), όταν πληροφορήθηκε μέσω facebook ότι το αμερικανικό Tedx θα δεχόταν αιτήσεις για αντίστοιχες διοργανώσεις σε άλλες χώρες».
Το Τed ξεκίνησε ως συνέδριο το 1984 στην Αμερική επικεντρωμένο σε τρεις τομείς: Technology, Εntertainment, Design. Μετά το 2001 και την ανάληψη της επιμέλειάς του από τον Κρις Αντερσον, τον διευθυντή του Wired, ανοίχτηκε σε άλλους τομείς. «Το πρώτο μας event το 2009 είχε 150 άτομα κοινό και 4 ομιλητές. Φέτος είχαμε 1.200 άτομα με 23 ομιλίες και περφόρμανς. Μέσω της ιστοσελίδας του Σκάι το παρακολούθησαν άλλα 3.000 άτομα όμως». Στις εισηγήσεις αυτές (που δεν διαρκούν πάνω από 18 λεπτά), οι ομιλητές μοιράζονται με το κοινό μια δημιουργική τους ιδέα. Η ομάδα των εθελοντών – διοργανωτών έχει μεγαλώσει αλλά είναι όλοι κάτω των τριάντα και γεμάτοι σχέδια: φέτος ξεκίνησαν το Tedx Challenge, ένα πρότζεκτ για τη βελτίωση της εκπαίδευσης. «Θέλουμε να αλλάξει λίγο η νοοτροπία, να εμπνευστούμε από κάτι όλοι μαζί».
Εν αρχή ην ο καφές
Το Open Coffee γεννήθηκε πριν μας χτυπήσει η κρίση, το 2007, επίσης από νέους ανθρώπους που ακόμα ασχολούνταν με τις σπουδές τους. Εδώ, ο πυρήνας είναι η ανταλλαγή ιδεών στην τεχνολογία και το επιχειρείν. Σύμφωνα με τον Γιώργο Τζιραλή, έναν από τους διοργανωτές, είναι μια ανοιχτή κοινότητα με δωρεάν συμμετοχή, όπου άνθρωποι «με κοντινά ενδιαφέροντα ανταλλάσσουν ιδέες, οράματα, βρίσκουν πιθανούς συνεργάτες, κυρίως έναν κοινό τόπο. Αντί να λέμε, «τίποτα δεν συμβαίνει εδώ», είπαμε να κάνουμε κάτι. Είμαστε άνθρωποι που δεν βρίσκουμε όραμα στις επιλογές που μας δίνονται, οπότε κάτι πρέπει να κάνουμε από μόνοι μας. Πήραμε άλλο μονοπάτι, όχι αυτό της διαμαρτυρίας αλλά της δράσης».
Και εδώ, το αρχικό concept ήταν αγγλικό και open coffee σημαίνει ότι η συνάντηση ξεκινάει με έναν καφέ. «Συναντιόμαστε μια φορά τον μήνα, στο καφέ του Μουσείου Μπενάκη, στις 6 το απόγευμα. Στις 7.30 μεταφερόμαστε στο αμφιθέατρο, όπου γίνονται ομιλίες και συζήτηση». Το Open Coffee έχει επεκταθεί και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας με συνολικά εκατό συναντήσεις έως σήμερα.
Ανεξάρτητο και πολυφωνικό
Το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) είναι «παλαιό» στον χώρο του ανοιχτού, δημόσιου διαλόγου. Σύμφωνα με τον καθηγητή Λουκά Τσούκαλη, πρόεδρο του Δ.Σ., «στα 23 χρόνια της λειτουργίας του, έχει επιδείξει ερευνητικό και εκδοτικό έργο και έχει αναγνωριστεί ως το πιο έγκριτο κέντρο μελέτης και πληροφόρησης για θέματα διεθνών σχέσεων και εξωτερικής πολιτικής στην Ελλάδα, με αναγνωρισιμότητα στο εξωτερικό».
Η ερευνητική δουλειά του ΕΛΙΑΜΕΠ περιλαμβάνει τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων στην Ελλάδα, θέματα μετανάστευσης, κλιματικής αλλαγής και ΜΜΕ. «Παρακολουθούμε συστηματικά τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, την Τουρκία και τις αραβικές χώρες. Συμμετέχουμε, συχνά με πρωταγωνιστικό ρόλο, σε διευρωπαϊκές συνεργασίες σε θέματα αιχμής της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης».
Το ΕΛΙΑΜΕΠ διοργανώνει πολλές συζητήσεις σε θέματα που δεν περιορίζονται στον παραδοσιακό χώρο της εξωτερικής πολιτικής και παρεμβαίνει ενεργά στον δημόσιο διάλογο. «Θα αναφέρω για το 2011 τη σειρά Αντιπαραθέσεις, που καλύπτουν μια ευρεία γκάμα θεμάτων, από την αξιοποίηση του Ελληνικού, τις δυσλειτουργίες της δικαιοσύνης στη χώρα μας, τις δημόσιες συζητήσεις για τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο και την κρίση νομιμοποίησης κράτους και θεσμών στην Ελλάδα, καθώς επίσης και τις ομιλίες των Joschka Fischer, Ahmet Davutoglou και Herman Van Rompuy».
Ο Λ. Τσούκαλης τονίζει ότι «το ΕΛΙΑΜΕΠ είναι ανεξάρτητο και πολυφωνικό. Δεν έχει «γραμμή» ως προς τις απόψεις που εκφράζουν οι συνεργάτες του. Δεν αποτελεί όργανο κανενός κρατικού, κομματικού ή ιδιωτικού φορέα. Προωθεί την ελεύθερη ανταλλαγή ιδεών, την τεκμηριωμένη άποψη και την κριτική σκέψη. Δεν ενθαρρύνει τις υπερβολικές απλουστεύσεις, τη συνωμοτική θεωρία, τη μισαλλοδοξία και τον στείρο εθνικισμό. Η κοινή άποψη/θέση που συνδέει τους συνεργάτες του Ιδρύματος είναι ότι το μέλλον της Ελλάδας συνδέεται άμεσα με την ιδιότητά της ως ισότιμου και ενεργού μέλους σε μια ενωμένη Ευρώπη».