Τα πρώτα χρόνια, οι γείτονές του στο Μικροχώρι Καπανδριτίου έλεγαν «πάμε στο σπίτι του συγγραφέα» και εννοούσαν το σπίτι του συγγραφέα Χρόνη Μίσσιου, ο οποίος εγκαταστάθηκε μόνιμα εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Τα τελευταία χρόνια, οι παλιοί και οι νεότεροι φίλοι του στο Καπανδρίτι έλεγαν «πάμε στο σπίτι του παππού». Και η αλήθεια είναι ότι εκείνο το σπίτι δεν άδειασε ποτέ από κόσμο. Γιατί ο Χρόνης Μίσσιος μπορεί να είχε γυρίσει την πλάτη του στην πολύβουη ζωή της πρωτεύουσας και στους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της, αλλά δεν γύρισε ποτέ την πλάτη του στην ανθρώπινη συναναστροφή.
Χθες γύρω στις 11 το πρωί, έπειτα από μάχη με τον καρκίνο, ολοκληρώθηκε η διαδρομή ζωής για τον Χρόνη Μίσσιο, που ξεκίνησε το 1930 από την Καβάλα. Ηταν μια διαδρομή με συγκρούσεις, με φυλακίσεις, με την καθημερινή απειλή του θανάτου επί 9 μήνες στα χρόνια του Εμφυλίου, με τη διαρκή και ενεργό συμμετοχή στις διάφορες εκφράσεις της Αριστεράς, από τα μετεμφυλιακά χρόνια μέχρι τη μεταπολίτευση. Ηταν μια διαδρομή σκληρή και έντονη, αλλά γεμάτη, με πολλές εντάσεις και άλλες τόσες χαρές, που διήρκεσε 82 ολόκληρα χρόνια.
Τα παιδικά του χρόνια, στα Ποταμούδια Καβάλας, δίπλα στους καπνεργάτες γονείς του δεν ήταν εύκολα. Η οικογένεια μετακινείται προς τη Θεσσαλονίκη και ο νεαρός Χρόνης δουλεύει στο λιμάνι σαν μικροπωλητής. Η εγκύκλιος παιδεία του σταμάτησε στη Β΄ Δημοτικού και μικρό παιδί ακόμα, μέσα στην Κατοχή, οργανώθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό. Μετά τον πόλεμο, κι ενώ εμαίνετο ο Εμφύλιος, το 1947, συνελήφθη, βασανίστηκε φριχτά και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Ακολούθησε τη διαδρομή των εκτοπισμών της Αριστεράς μέχρι το 1973 και εν τω μεταξύ είχε περάσει από τη Μακρόνησο, τον Αη Στράτη, τις φυλακές Αβέρωφ, τις φυλακές Κέρκυρας, τον Κορυδαλλό. Ηταν τα χρόνια που απέκτησε την ουσιαστική του παιδεία… Ηταν όμως και τα χρόνια που είδε από πολύ κοντά τη δογματική όψη της Αριστεράς, στην οποία μετείχε με πάθος και αυταπάρνηση.
Και μετά τη μεταπολίτευση είπε, για την ακρίβεια έγραψε, όσα έζησε και όσα πίστευε – για την Αριστερά, για την κοινωνία, για τους ανθρώπους. Το βιβλίο του «Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» (εκδ. Γράμματα 1985) είναι μέχρι σήμερα διαρκές μπεστ σέλερ. Ηταν το βιβλίο που κάλεσε όλους μας να δούμε απομυθοποιημένες ιδέες και, κυρίως, ανθρώπους που δεν δίσταζαν σε τίποτα προκειμένου να επιβάλουν την εσωκομματική κυριαρχία τους, επαγγελλόμενοι ένα όραμα το οποίο πίστεψαν και ακολούθησαν πολλοί. Και ήταν το πρώτο βιβλίο που περιέγραψε με χιούμορ και τρυφερότητα -ναι!- ζωές που συνετρίβησαν για πολλά χρόνια σε φυλακές, εξορίες και κοινωνική απομόνωση. Ακολούθησαν και άλλα βιβλία: «Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;» (1988), «Τα κεραμίδια στάζουν» (1991), «Το κλειδί είναι κάτω από το γεράνι» (1996), «Ντομάτα με γεύση μπανάνας» (2001). Ολα στις εκδόσεις Γράμματα. Και όλα αποτυπώνουν την αμεσότητα, το χιούμορ, την εξαιρετική ευστροφία του, τις γνώσεις και, βεβαίως, τις αρχές για τη ζωή κα την πολιτική, τις οποίες υπερασπίστηκε σε όλη του τη ζωή χωρίς να λογαριάζει κόστος ή συγκρούσεις. Και ίσως αυτό ακριβώς το στοιχείο να άρεσε στους πολλούς νέους φίλους που είχε κάνει εκεί στο Καπανδρίτι και στους παλιούς που είχε διατηρήσει από τις διαδρομές του.
Σταθερός συμπαραστάτης, από τα χρόνια των Λαμπράκηδων ακόμα, η σύντροφος της ζωής του, φιλόλογος Ρηνιώ Παπατσαρούχα. Μαζί της μοιράστηκε τη φροντίδα των πολλών αδέσποτων σκυλιών που έβρισκαν στέγη στο σπίτι του Καπανδριτίου, τις ανησυχίες του για την πολιτική, για το περιβάλλον, για τη ζωή.
Μοναδικός
«Υπήρξε αυθεντικός ιδεολόγος και δημιουργός, τίμιος αγωνιστής σε ταραγμένα χρόνια, ένας σεμνός άνθρωπος που δίδαξε -πρώτα απ’ όλα- με το παράδειγμα της ζωής του», λέει στο συλλυπητήριο μήνυμά του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. «Με την αμεσότητα της γραφής και την ιδιαίτερη ματιά του άνοιξε για πολλούς από εμάς ένα παράθυρο στον «δύσκολο» κόσμο της νεότερης ελληνικής ιστορίας», επισημαίνει ο αναπληρωτής υπουργός ΠΑΙΘΠΑ, Κώστας Τζαβάρας.
«Ο μοναδικός, αυθεντικός λαϊκός και ανθρώπινος τρόπος γραφής του και το ανοιχτό του πνεύμα τον έκαναν αγαπητό όχι μόνο στον κόσμο της Αριστεράς, αλλά και ευρύτερα», σημειώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. «Στα βιβλία του αποτύπωσε την εποχή του και τη συμμετοχή του στο αριστερό κίνημα με την ίδια ευθύτητα και αντισυμβατικότητα που χαρακτήρισε την πολιτική του διαδρομή», αναφέρει η ανακοίνωση του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη. Και είναι από τις λίγες φορές που οι ανακοινώσεις όλων είναι ουσιαστικές, αληθινές και περιγράφουν εύστοχα το στίγμα του ανθρώπου που αποχαιρετούν.
Τη χαμηλόφωνη, βραχνή φωνή του Χρόνη Μίσσιου θα την ξανακούσουμε από την ερχόμενη εβδομάδα στην ταινία «Αν», όταν ο ήρωας της ταινίας στις μοναχικές του ώρες βρίσκει παρηγοριά στον «Χρόνη Μίσσιο που διαβάζει Χρόνη Μίσσιο».