Συγκρινόμενα με τις σημερινές τεχνολογικές εξελίξεις, τα συστήματα του διαστημοπλοίου Voyager 1 προκαλούν γέλιο: ένα κασετόφωνο 8-track και υπολογιστές με μνήμη 240.000 φορές μικρότερη από αυτήν του πρώτου iPhone που κυκλοφόρησε το 2007 στην αγορά. Οταν το διαστημόπλοιο εγκατέλειψε τη Γη, πριν από 36 χρόνια, η αποστολή του δεν επρόκειτο να ξεπεράσει την τετραετία.
Διέψευσε κάθε προσδοκία
Το Voyager 1 διέψευσε, όμως, κάθε προσδοκία, με τους επιστήμονες να ανακοινώνουν, την Πέμπτη, ότι το μικρό σκάφος έγινε το πρώτο γήινο αντικείμενο που εξέρχεται από το ηλιακό σύστημα.
«Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι αντάξιο της πρώτης προσελήνωσης, αλλά είναι πολύ κοντά σε αυτό. Μιλάμε για επιστημονική φαντασία. Σκεφτείτε τις αποστάσεις. Ξεπερνούν ακόμη και τη φαντασία των επιστημόνων», λέει ο Ντόναλντ Γκέρνετ, καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αϊόβα.
Ακόμη και μεταξύ αστρονόμων, που είναι συνηθισμένοι σε τέτοιους συλλογισμούς, η ιδέα ότι κάτι που κατασκεύασαν μπορεί και συνεχίζει να κινείται πέρα από το ηλιακό σύστημα, προκαλεί αίσθηση. Παρότι πολλά τηλεσκόπια είναι στραμμένα στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος, το Voyager 1 είναι πλέον ικανό να «γευθεί» τις παγωμένες και αχαρτογράφητες αυτές εσχατιές, στέλνοντας αναφορές γι’ αυτά που συναντά. Το σήμα του Voyager 1 απαιτεί 17 ώρες και 22 λεπτά για να φθάσει στη Γη.
Το μικρό διαστημόπλοιο, που απέχει τώρα 18,7 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον πλανήτη μας και κινείται με ταχύτητα 58.000 χλμ. την ώρα, εισήλθε επισήμως στην περιοχή της Ηλιόπαυσης.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν την Πέμπτη, τα στελέχη της ΝΑSΑ ομολόγησαν ότι δεν είναι βέβαιοι για το τι ελπίζουν να εξασφαλίσουν από εδώ και στο εξής από το Voyager 1. Αυτό εξαρτάται από το ποια όργανα του διαστημόπλοιου θα συνεχίσουν να λειτουργούν, καθώς η πηγή ενέργειάς του αρχίζει να εξαντλείται. Το διαστημόπλοιο αναμένεται να συνεχίσει την αποστολή στοιχείων μέχρι περίπου το 2025.
Μια ελπίδα των επιστημόνων αφορά στην καλύτερη μελέτη των γαλαξιακών κοσμικών ακτίνων, φορτισμένων σωματιδίων που φθάνουν από μακρινά σημεία του σύμπαντος. Τα στοιχεία αυτά θα βοηθήσουν στην κατανόηση της μορφής του Διαστήματος σε μεγάλη απόσταση από τη Γη.
Τις ημέρες της «ακμής» του, το Voyager 1 έστειλε στη Γη πρωτοφανείς εικόνες του Δία και του Πλούτωνα. Σταμάτησε, όμως, να στέλνει πίσω φωτογραφίες το 1990, σε μια προσπάθεια να εξοικονομήσει ενέργεια.
Το Voyager 1 και το «δίδυμό» του, το Voyager 2, που κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση και θα εγκαταλείψει και αυτό το ηλιακό σύστημα, θα φθάσουν κάποια στιγμή (σε 40.000 χρόνια) τον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης.
Το μικρό Voyager 1 φέρει πάνω του και χρυσό οπτικοακουστικό δίσκο LP, πάνω στον οποίον η ΝΑSΑ έχει χαράξει όσο περισσότερες πληροφορίες επέτρεπαν τα τεχνολογικά μέσα του 1977. Τις πληροφορίες αυτές είχε επιλέξει επιτροπή ειδικών υπό τον αστρονόμο και συγγραφέα Καρλ Σαγκάν.
Η εμπειρία της ΝΑSΑ με το μη επανδρωμένο διαστημικό πρόγραμμα Pioneer έκανε την ομάδα σχεδιασμού του Voyager 1 να φροντίσει ώστε το μικρό διαστημόπλοιο να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα προστατευμένο από τη διαστημική ακτινοβολία που συναντάται κοντά στον Δία.
Η χρήση καινοτόμων –για την εποχή τους– υλικών, αλλά και το κωνικό σχήμα των Voyager, αποδείχθηκαν εν τέλει αποτελεσματικά.
Φέρει μήνυμα προς εξωγήινους
Ο χρυσός δίσκος, που βρίσκεται προσαρμοσμένος στα Voyager 1 και 2, αποτελεί μήνυμα προς κάθε νοήμονα εξωγήινη μορφή ζωής. Η συλλογή φωτογραφιών και ήχων που εμπεριέχονται στον δίσκο αποτελείται από εικόνες επιστημονικού ενδιαφέροντος, απεικονίσεις του ηλιακού συστήματος και των πλανητών του, της έλικας του DNA και της ανθρώπινης ανατομίας. Στις φωτογραφίες περιλαμβάνονται και εικόνες ζώων, εντόμων, φυτών, αλλά και τοπία. Οι εικόνες της ανθρωπότητας περιλαμβάνουν μεγάλη γκάμα πολιτισμών, με διαφορετικά φαγητά, αρχιτεκτονήματα και πορτρέτα ανθρώπων κάθε φυλής. Πολλές φωτογραφίες έχουν επεξηγηματικές λεζάντες, με τους χημικούς τύπους των θεμάτων τους.
Η μουσική επιλογή αποτελείται από Μπετόβεν, κομμάτι του Κινέζου βιρτουόζου των εγχόρδων Γκουάν Πινγκχού, καθώς και των Μότσαρτ, Στραβίνσκι, Ουίλι Τζόνσον, Τσακ Μπέρι και του Ινδού τραγουδιστή κλασικής μουσικής Κεσρμπάι Κερκάρ. Η συλλογή των ήχων, που επέλεξε η ομάδα του Καρλ Σαγκάν, αποτελείται από ήχους κυματισμού, αέρα, κεραυνών και ζώων, όπως πουλιών και φαλαινών. Στη συλλογή αυτή, οι επιστήμονες της ΝΑSΑ προσέθεσαν ηχογράφηση καλωσορίσματος σε 56 γλώσσες του κόσμου (αρχαίες και σύγχρονες, αλλά και της ουσιαστικά ανύπαρκτης εσπεράντο). Τα αρνητικά σχόλια που είχε προκαλέσει η εικόνα γυμνού άνδρα και γυναίκας στην πλακέτα του Pioneer έκανε τον Σαγκάν να αποφύγει τέτοια απεικόνιση στο Voyager 1, επιλέγοντας να παρουσιάσει μόνο το περίγραμμα του ανθρώπου.