Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε πως θα διεξαγάγει μια εκ βάθρων έρευνα των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, πριν αναλάβει την εποπτεία τους στην Ευρωζώνη μέσα στους τελευταίους μήνες του 2014. Ενας στόχος αυτής της «άσκησης» είναι ο προσδιορισμός των επισφαλών δανείων που δημιουργούν προβλήματα στις τράπεζες της Ευρωζώνης, σταματώντας τη ροή νέων πιστώσεων προς την αγορά. Αυτό είναι σημαντικό καθώς περιοχές της Ευρωζώνης δεν πλήττονται μόνο από την κρίση του δημοσίου χρέους αλλά και του ιδιωτικού, του οποίου μεγάλο μέρος βαρύνει τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Από την απαρχή της κρίσης του ευρώ, σκληρά προγράμματα λιτότητας στοχεύουν στην επίλυση του προβλήματος των υπέρογκων δημόσιων χρεών. Η εκ Γερμανίας ορμώμενη πολιτική δεν είναι σωστά επικεντρωμένη. Τα υψηλά ιδιωτικά χρέη είναι περισσότερο επικίνδυνα για την ανάπτυξη απ’ ό,τι τα υψηλά δημόσια, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες του ΔΝΤ.
Οι τρομακτικές επιπτώσεις των υψηλών ιδιωτικών χρεών καθίστανται οφθαλμοφανείς όταν εκρήγνυνται οι «φούσκες» που δημιουργούνται από τις χορηγήσεις αφειδούς δανεισμού. Τα νοικοκυριά, τα οποία έχουν υπερδανεισθεί συγκριτικά με το εισόδημά τους, μειώνουν την καταναλωτική δαπάνη τους, που αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι του ΑΕΠ. Οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις αποφεύγουν να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις και επικεντρώνονται στην αποπληρωμή των υφιστάμενων δανείων τους. Με τα επισφαλή δάνεια να τις βαρύνουν, οι τράπεζες διστάζουν να χορηγήσουν νέα. Ολες αυτές οι αρνητικές τάσεις δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, εντείνοντας την επιβράδυνση των αναπτυξιακών ρυθμών.
Ο προσδιορισμός του σημείου στο οποίο ο δανεισμός καθίσταται υπερβολικός δεν εξαρτάται από κάποια επιστημονική μέθοδο ακριβείας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποιεί ως ορόσημο για τον ιδιωτικό δανεισμό το 160% του ΑΕΠ, καθορίζοντας ως ιδιωτικό δανεισμό το σύνολο των οφειλών δανεισμού –συμπεριλαμβανομένου του ομολογιακού– των επιχειρήσεων, πλην αυτών του χρηματοπιστωτικού κλάδου, και των νοικοκυριών. Το στοιχείο, σε αυτά τα επίπεδα, ίσως φαίνεται συντηρητικό, όμως αντιστοιχεί στον μέσο όρο του ιδιωτικού δανεισμού στις ΗΠΑ και στο σύνολο της Ευρωζώνης.
Ενα ποσοστό που θα λειτουργούσε ως πιο ρεαλιστικός κώδωνας κινδύνου ίσως ήταν το 200% του ΑΕΠ. Αν το υιοθετούσαμε, τότε οκτώ από τις 17 χώρες που συμμετέχουν στο ενιαίο νόμισμα θα κατατάσσονταν στην κατηγορία «ευάλωτες.» Από αυτές τις οκτώ, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο δεν θα ήταν τόσο «ευάλωτες» όσο θα έπρεπε να κριθούν βάσει των στοιχείων, καθώς ο εκεί εταιρικός δανεισμός εμφανίζεται διογκωμένος λόγω της παρουσίας μεγάλου αριθμού πολυεθνικών επιχειρήσεων και συμπεριλαμβάνει μεγάλο μέρος του δανεισμού που λαμβάνει χώρα ενδοεταιρικά. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για την Ολλανδία, όπου ο ιδιωτικός δανεισμός υπερβαίνει το 220% του ΑΕΠ της χώρας. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι σε τέσσερις χώρες που χρειάστηκε να υποστηριχθούν οικονομικά, τα ιδιωτικά χρέη είναι πολύ υψηλά και συγκεκριμένα στην Κύπρο και την Ιρλανδία υπερβαίνουν το 300% του ΑΕΠ, στην Πορτογαλία ανέρχονται στο 255% και στην Ισπανία στο 215%.
Δυστυχώς, στην Ευρωζώνη δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος για την ελάφρυνση των ιδιωτικών χρεών από τότε που ξεκίνησε η κρίση.