Εχουμε… περίεργη σχέση -και αντιδράσεις!- με τις απαγορεύσεις ως λαός, κατάλοιπο ίσως του… εθνοπερήφανου «του Ελληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει…»! Μια ακατανόητη ροπή στο να κάνουμε αυτό που απαγορεύεται, ακόμη κι αν υπό φυσιολογικές συνθήκες και χωρίς απαγορεύσεις δεν θα το κάναμε ποτέ. H τάση αυτή ίσως να είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία («θέλγει» το απαγορευμένο, έχει μια μυσταγωγική «ομορφιά»), αλλά ομολογουμένως οι Ελληνες το… παρακάνουμε. Με… ενδιαφέρον διαπιστώσαμε προχθές και την αντίθετη διάθεση: να ζητάμε την… πιστή εφαρμογή των απαγορεύσεων – αλλά να εφαρμοστεί στους άλλους! Σε κεντρικό «καφέ» στον πεζόδρομο της Κοραή, δύο ώριμες κυρίες κάλεσαν τον σερβιτόρο να παρέμβει και να ζητήσει από ένα νεαρό ζευγάρι που απολάμβανε το «φρέντο» του σε μια γωνιά… συνοδεία τσιγάρων, να σταματήσουν το κάπνισμα, ή να σεβαστούν την επιγραφή που απαγόρευε το κάπνισμα εντός του καταστήματος και αν επιμείνουν στην «απόλαυση» της νικοτίνης, να ακολουθήσουν την υπόδειξη «οι καπνίζοντες να καθήσουν στα τραπεζάκια έξω»!
Από τα σχετικώς λίγα καταστήματα που είχαν λάβει υπ’ όψιν τους τις νέες αντικαπνιστικές διατάξεις, μετά την 1/12/02, το συγκεκριμένο «καφέ» είχε μεν φροντίσει να αναρτήσει τις σχετικές πινακίδες, είχε όμως… λησμονήσει (ενδεχομένως ο ιδιοκτήτης του να είναι φανατικός αντικαπνιστής!) να φροντίσει στον χώρο να υπάρχει και «τμήμα για καπνίζοντες, όπως προβλέπει η σχετική διάταξη. Το να «κάθονται στα τραπεζάκια έξω» οι καπνίζοντες, μπορεί να έχει λογική για την… οκτάμηνη ελληνική καλοκαιρινή περίοδο – αλλά Δεκέμβρη μήνα, με τσουχτερό κρύο και… βροχή, το να «προτρέπεις» έναν καπνιστή να απολαύσει τον καφέ και το τσιγάρο του «έξω» (έστω και κάτω από τέντες…) δεν είναι «σεβασμός» του νόμου, αλλά… ποινή! Την οποία και επέλεξε το συγκεκριμένο ζευγαράκι καπνιστών – αφού πέταξαν ένα… ελληνοπρεπέστατο «άμα μας ξαναδείς στο μαγαζί, γράψε μας!» προς το γκαρσόνι που τους μετέφερε τη «νομότυπη» απαίτηση των δύο κυριών! Πρώτες μέρες της εφαρμογής των νέων αυτών αντικαπνιστικών διατάξεων, θα δείτε, και τα περιστατικά λογικά και αναμενόμενα – «αύριο», το συγκεκριμένο κατάστημα αλλά και όσα δεν έχουν μεριμνήσει για «ειδικούς χώρους καπνιζόντων» θα φροντίσουν να μη… διώχνουν καπνίζοντες και μη καπνίζοντες πελάτες…
«Θεριακλήδες» στο κάπνισμα οι Ελληνες (τα μεγαλύτερα «φουγάρα» της Ευρώπης…) και συνηθισμένοι επί δεκαετίες στο «δικαίωμά» τους να καπνίζουν όπου και όποτε θέλουν, σίγουρα δύσκολα θα προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Είναι και το «πάθος» με το οποίο οι μη καπνίζοντες απαιτούν (γιατί… επιτέλους μπορούν!) τον σεβασμό των νέων ρυθμίσεων που προκαλεί αντιδράσεις, είναι και η ολιγωρία των καταστημάτων (μιλάμε κυρίως για καφέ, εστιατόρια, μπαρ, κέντρα διασκέδασης κ.λπ.) να φροντίσουν να διαμορφώσουν ειδικούς χώρους (αυτό το «50%-50%», είναι ίσως λίγο υπερβολικό, αν σκεφθεί κανείς την πραγματική αναλογία μεταξύ καπνιζόντων και μη καπνιζόντων στην Ελλάδα), με αποτέλεσμα να «επικρατεί» η απαίτηση όσων ενοχλούνται από το παθητικό κάπνισμα, που οπωσδήποτε δυσκολεύει τα πράγματα…
Περνάμε σε τούτη τη φάση μια υποχρεωτική περίοδο προσαρμογής, στην οποία λογικό είναι να εκδηλώνονται υπερβολές – αλλά θα στρώσουμε. Και πρέπει να στρώσουμε -χωρίς να υιοθετήσουμε τις «υστερίες» που υπάρχουν σε άλλες χώρες (ιδίως τις ΗΠΑ!)- με δεδομένο ότι ο καπνός πέραν του ότι αποδεδειγμένα βλάπτει, αναμφίβολα ενοχλεί πολύ αυτούς που δεν έχουν την «κακιά συνήθεια», όπως την αποκαλούν ακόμη και οι… θεριακλήδες! Εχει δίκιο ο υπουργός Υγείας που τόνισε τις προάλλες, με την έναρξη της εφαρμογής του μέτρου, ότι η πολιτεία δεν σκοπεύει (ακόμη, τουλάχιστον…) να προβεί στη λήψη αστυνομικών μέτρων, αλλά θα φροντίσει ώστε οι νέες διατάξεις να «περάσουν» κατά τρόπο σταδιακό. Αρκεί, βεβαίως, «λογική» στάση να επιδείξουν και οι καπνίζοντες (που γνωρίζουν ότι τα περισσότερα τσιγάρα τα ανάβουν είτε από… αμηχανία είτε από συνήθεια και «αυτόματη» λειτουργία των χεριών τους!) και οι μη καπνίζοντες, που επιτέλους τόσα χρόνια υπέφεραν, δεν είναι ανάγκη διαμιάς και «με το μαχαίρι» να απαιτούν από τους «παθιασμένους» να προσαρμοσθούν στη νέα κατάσταση…
Αντιφάσεις…
Θα περίμενε, πάντως, κανείς η Ελλάδα, από τις κυριότερες καπνοπαραγωγούς χώρες, να επιδεικνύει πιο… ήπια στάση σε ό,τι αφορά την εκστρατεία εναντίον του καπνού! Εντάξει, να εναρμονισθεί στις κοινοτικές «οδηγίες» για τις απαγορεύσεις (και τον σεβασμό του δικαιώματος των μη καπνιστών για «καθαρό αέρα»), καθώς επίσης και τον περιορισμό της «διάδοσης» του καπνίσματος μέσω των διαφημίσεων, αλλά με κάποια… αυτοσυγκράτηση και συνυπολογισμό του… ισοζυγίου πληρωμών της! Να τρέχει και να σκοτώνεται από τη μια για επιδοτήσεις και προώθηση των… εξαγωγών καπνού (που περίπου αποτελεί «εθνικό εξαγωγικό προϊόν!) κι από την άλλη να… σπεύδει πρώτη να υπογράψει τη γενικευόμενη απαγόρευση διαφημίσεων τώρα πλέον και στα έντυπα MME, μάλλον «παρανοϊκό» ακούγεται!
Τη στιγμή, μάλιστα, που χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, που δεν εξαρτώνται τόσο πολύ από το εμπόριο του καπνού, εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους γι’ αυτήν τη συγκεκριμένη απαγόρευση στις διαφημίσεις και κατέστησαν σαφές ότι προτίθενται να προσφύγουν σε ευρωπαϊκά όργανα για να την ακυρώσουν, ε, τουλάχιστον η χώρα μας θα μπορούσε να… μείνει λίγο πίσω! Το να σπεύδεις να… πριονίσεις το (οικονομικό) κλαδί πάνω στο οποίο κάθεσαι, αν δεν είναι «τρελό» είναι τουλάχιστον υποκριτικό – αν στο κάτω κάτω της γραφής ως χώρα θέλουμε να μπούμε μπροστά στην παγκόσμια αντικαπνική εκστρατεία, ας… απαγορεύσουμε την παραγωγή καπνού!
Επί της ουσίας, τώρα, δεν ξέρουμε αν και κατά πόσον αυτές οι απαγορεύσεις των διαφημίσεων καπνού (και μιλάμε σε παγκόσμια βάση για μια «βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων!) συμβάλλουν αποφασιστικά στον πραγματικό περιορισμό του καπνίσματος. O ήδη «εξαρτημένος» από την «κακιά συνήθεια» γνωρίζει ήδη το… αυτονόητο, πώς δηλαδή το κάπνισμα «βλάπτει σοβαρά την υγεία» – του το λένε οι γιατροί (ακόμη… και αυτοί που καπνίζουν αρειμανίως!), το αντιλαμβάνεται επί καθημερινής βάσεως και ο ίδιος, με τις δύσπνοιες, τα αγκομαχητά του αν κάνει πέντε βήματα παραπάνω, τους θηριώδεις βήχες, το «βράσιμο» του στήθους του κάθε βράδυ που πέφτει για ύπνο. Τα γνωρίζει τα «κακά», αλλά… εξακολουθεί να καπνίζει. Οσο για τους νέους, υπάρχει μεν το παρήγορο ότι αυτές οι ηλικίες είναι που πρωτοστατούν στην αντικαπνική εκστρατεία, αλλά υπάρχει και το… απογορευτικό ότι (στην Ελλάδα, πάντως, αυτά λένε οι στατιστικές…) όλο και μειώνεται η ηλικία έναρξης του καπνίσματος…
«Γράμμα» και ουσία…
Είχαμε σημειώσει σε τούτες τις στήλες, όταν προ μηνών είχε ξεκινήσει (μια ακόμη…) εκστρατεία της Τροχαίας για την τήρηση της διάταξης που υποχρεώνει τους μοτοσικλετιστές να φορούν κράνη, ότι τέτοιες εκστρατείες έχουν νόημα και πρακτικά αποτελέσματα, μόνον αν… συνεχίζονται στο διηνεκές και δεν διαρκούν όσο και… τα θαύματα στην Ελλάδα: «σκάρτες» τρεις μέρες! Με χαρά μας διαπιστώνουμε ότι οι έλεγχοι και τα (τσουχτερά!) πρόστιμα στους παραβάτες από πλευράς Τροχαίας, συνεχίζονται – φοβούμεθα όμως μόνον σε ό,τι αφορά το «γράμμα» του νόμου…
Γιατί ένα ολοένα και αυξανόμενο πλήθος δικυκλιστών φέρει μεν… επί της κεφαλής του κράνος, όταν καβαλάει τη μηχανή του, αλλά το ερώτημα είναι… τι «κράνος»! Με το που ανακοινώθηκε η εκστρατεία και άρχισαν οι έλεγχοι, γέμισε κυριολεκτικά η αγορά από φθηνά, ανεπαρκέστατα για την προστασία των αναβατών «κράνη», κάτι ελαφρότατα πλαστικά και μη ανθεκτικά… καπέλα σε στιλ κράνους, που σε περίπτωση πτώσης του αναβάτη δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να προστατεύσει το κρανίο του, γιατί θα… σπάσει και θα ανοίξει σαν καρπούζι! Το «κόλπο» (ανόητο, γιατί το κράνος το φοράς για να μη σκοτωθείς!) είναι να…«βλέπει» ο τροχονόμος ότι φοράς «κράνος» και να μη σε σταματάει για κλήση…
Οι τροχονόμοι, όμως, ιδίως οι αναβάτες και οι ίδιοι μηχανών της υπηρεσίας τους, δεν είναι δυνατόν να μην ξεχωρίζουν τα κράνη από τις «μαϊμούδες» – και οφείλουν (ας φροντίσει και ο νόμος που θα περιγράφει τις σωστές προδιαγραφές που πρέπει να έχουν τα κράνη!) να δίνουν κλήσεις και στους «πονηρούς»! Αλλιώς, απλώς… αλληλοκοροϊδευόμαστε! Καλό Σαββατοκύριακο!