Στο αρχείο έθεσε τη δικογραφία για την Αττική Οδό η εισαγγελέας Πρωτοδικών κ. Ελένη Τουλουπάκη. Από την έρευνα, που της ανατέθηκε, με αφορμή δημοσιεύματα για μεγάλες υπερβάσεις στο κόστος της κατασκευής, η εισαγγελέας κατέληξε στο πόρισμα ότι από νομική άποψη η σύμβαση για την κατασκευή της Αττικής Οδού εκτελέστηκε σωστά. Οσο για τους όρους της, η εισαγγελέας Πρωτοδικών υπενθυμίζει ότι η σύμβαση κυρώθηκε από τη Βουλή και, άρα, το περιεχόμενό της είναι «εξ ορισμού» σύννομο.
Αυτά από τη μία πλευρά. Γιατί, από την άλλη, η κ. Τουλουπάκη κατά το κοινώς λεγόμενο «έβγαλε λαγό». Οπως επισημαίνει στο πόρισμά της, η σύμβαση είναι «λεόντειος» εις βάρος του Δημοσίου. «Λεόντειος εταιρεία» είναι εκείνη που ο ένας εταίρος παίρνει μόνο κέρδη, ενώ ο άλλος έχει όλο τον κίνδυνο της ζημιάς. Στην Αττική Οδό οι όροι είναι τέτοιοι, ώστε τα έσοδα για όλη τη διάρκεια της παραχώρησης τεκμαίρεται πως θα πλουτίσουν τους κατασκευαστές πέραν πάσης προσδοκίας. Αυτό δεν είναι, βέβαια, θέμα της εισαγγελίας, αλλά της διοίκησης. Πρέπει, όπως υπογραμμίζει η εισαγγελέας, να κινητοποιηθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους· και να παρακολουθήσουν πότε θα αποσβέσουν την επένδυσή τους οι κατασκευαστές, ώστε στη συνέχεια να μειωθούν τα διόδια ή να περιέρχονται τα έσοδα στο Δημόσιο ή να σχηματισθεί κάποιο ειδικό αποθεματικό.
Καίρια η παρατήρηση της προσεκτικής δικαστικού. Ανεπισήμως, άλλωστε, κυβερνητικοί κύκλοι είχαν εγείρει το θέμα. O δρόμος, έλεγαν, χρησιμοποιείται από πολύ περισσότερα αυτοκίνητα σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν. Και άρα έχει πολύ μεγαλύτερα έσοδα, οπότε γρήγορα θα αποσβεσθεί η επένδυση. Θα έπρεπε, ίσως, να μειωθούν τα διόδια. Μόνο που… επισήμως τα διόδια αναπροσαρμόστηκαν και κάθε τόσο συζητείται πιθανή νέα αύξηση.
Το ζήτημα δεν αφορά μόνον την Αττική Οδό. Εγείρεται για όλα τα έργα με αυτοχρηματοδότηση που προγραμματίζονται με βάση το νέο πλαίσιο, που καθιερώνει η κυβέρνηση. Πρωτοβουλία εύστοχη, η παραχώρηση της χρήσης πρέπει, ωστόσο, να προβλέπει φραγμούς. Οτι ένα έργο αποδεικνύεται τόσο εξυπηρετικό, ώστε ο κόσμος αναδέχεται το βάρος των διοδίων και το χρησιμοποιεί περισσότερο απ’ ό,τι προβλεπόταν, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το καθιστά χρυσοφόρο πέραν κάθε λογικής για τους επενδυτές. Γιατί ο κόσμος, όσο και αν εξυπηρετείται, δεν παύει να πληρώνει «αλμυρά» διόδια – και το κράτος να χάνει έσοδα.
Ανάμεσα στα αντίρροπα συμφέροντα πρέπει, όπως και η εισαγγελέας επισημαίνει, να βρεθεί μια εύλογη ισορροπία. Και η επένδυση να αποδώσει κέρδη στους κατασκευαστές. Αλλά και η επιβάρυνση του κοινού (ή η απώλεια του Δημοσίου) να μείνει σε πλαίσια λογικά. Αλλιώς δεν θα έχουμε αυτοχρηματοδότηση, αλλά κερδοσκοπία – όπως με τις «διομολογήσεις» του παρελθόντος.