Γ. Βαρλάμος, ο χαράκτης με το καθαρό λιτό σχέδιο
Η κηδεία του έγινε τη Δευτέρα στο Α΄ Νεκροταφείο.
Της Μαργαρίτας Πουρνάρα
Με ευαίσθητη ματιά, επιδέξια χέρια και καθαρή ψυχή, πορεύτηκε στην
τέχνη ο Γιώργος Βαρλάμος. Ο χαράκτης και ζωγράφος έφυγε την
Παρασκευή από τη ζωή, σε ηλικία 91 ετών. Η κηδεία του έγινε χθες
Δευτέρα στο Α΄ Νεκροταφείο. Γεννημένος στην Πάρο το 1922, με μητέρα
που είχε καταγωγή από τον Πύργο της Τήνου που μας έδωσε πολλούς
μαρμαρογλύπτες, ο Βαρλάμος έδειξε την κλίση του από νωρίς. Σπούδασε
στην ΑΣΚΤ με μεγάλους δασκάλους όπως ο Ουμβέρτος Αργυρός, ο
Κωνσταντίνος Παρθένης και ο Γιάννης Κεφαλληνός, ο οποίος τον μύησε
στα μυστικά της χαρακτικής. Συνέχισε με υποτροφία τις σπουδές του
στο Παρίσι όπου ειδικεύτηκε στην τέχνη του βιβλίου και στη χάραξη
γραμματοσήμων. Η μαθητεία του δίπλα στον Κεφαλληνό τον επηρέασε
πολύ. Συμμετείχε στη δημιουργία του σημαντικού λευκώματος «Δέκα
Λευκαί Λήκυθοι του Μουσείου Αθηνών» (1956) και, έκτοτε, επιμελήθηκε
και εικονογράφησε πάνω από 200 βιβλία.
Ο Βαρλάμος αφιερώθηκε στη ζωγραφική, μα κυρίως στη χαρακτική και
ήταν από τους λίγους Ελληνες καλλιτέχνες, ο οποίος διακρίθηκε σε
όλες τις μορφές της, με ιδιαίτερη προτίμηση στην ξυλογραφία.
Θεματολογικά, ορισμένα από τα ωραιότερα έργα του είναι αφιερωμένα
στα άνθη, τα οποία αποτύπωνε με πολύ μεγάλη λεπταισθησία.
Οι τεχνοτροπικές του επιλογές βασίστηκαν αρχικά στην αφομοίωση
στοιχείων από την αισθητική της γενιάς του ’30 και στην κατάκτηση
ενός υψηλού βαθμού δεξιοτεχνίας στην απόδοση του ορατού κόσμου. Με
τον καιρό διαμόρφωσε το προσωπικό του εικαστικό ιδίωμα, με κύρια
χαρακτηριστικά το καθαρό σχέδιο και τη λιτότητα των συνθέσεων, που
αναδεικνύουν την ομορφιά της φύσης και των ανθρώπων, στην πιο
διαχρονική τους διάσταση.
Ο Βαρλάμος θεωρούσε ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως βήμα για
την επιμόρφωση του λαού και σε όλη του τη ζωή είχε πολιτική δράση.
Από τα βιβλία που εικονογράφησε, ξεχωρίζει η τρίτομη γαλλική
μετάφραση των τραγωδιών του Σοφοκλή, με 50 ακουαρέλες και μερικά
πολύ δημοφιλή λευκώματα, όπως τα «Μετέωρα» ή τα «Αγριολούλουδα». Το
πιο πρόσφατο βιβλίο του, με τίτλο «Χαρακτική» (2010, Σύγχρονη
Εποχή), αφιερωμένο στον δάσκαλό του, τον Κεφαλληνό, είναι ένα
περιεκτικό λεύκωμα που αναφέρεται στις αρχές της χαρακτικής και της
καλλιτεχνικής τυπογραφίας και στον κοινωνικό τους ρόλο.
Συμμετείχε στις Μπιενάλε του Sao Paulo (1958), της Αλεξάνδρειας
(1963) και σε άλλες διεθνείς εκθέσεις (Μόσχα, Βελιγράδι, Λειψία,
Παρίσι, Λουγκάνο κ.ά.). Τιμήθηκε κατά καιρούς με βραβεία και
επαίνους. Το 1995 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο
της καλλιτεχνικής του προσφοράς.