Το μυθιστόρημα του Λευτέρη Μαυρόπουλου «Το άλλο μισό μου πορτοκάλι», το διάβασα πέρυσι το καλοκαίρι και ενθουσιάστηκα. Εχοντας την ίδια αφετηρία με τον «Επιτάφιο» του Ρίτσου (τις αιματηρές συγκρούσεις των καπνεργατών με τη χωροφυλακή το 1936 στη Θεσσαλονίκη), το βιβλίο φτάνει ώς το σήμερα. Και αποδίδει το αντάρτικο πόλεων της μεταπολίτευσης, στα δεινά που υπέστησαν οι αριστεροί από την εποχή του Μεταξά. ΄Η ίσως είναι και αυτή μια νόμιμη ερμηνεία του μυθιστορήματος. Γιατί, στην πραγματικότητα, η οργάνωση που εμφανίζεται στις σελίδες του θυμίζει και δεν θυμίζει την ντόπια εκδοχή τρομοκρατίας, από τον «ΕΛΑ» ώς τη «17 Νοέμβρη». Για την ακρίβεια, ο συγγραφέας μιλάει για μια πολυμελή οικογένεια της Μακεδονίας, που μπλέκεται στον φαύλο κύκλο της εκδίκησης, σχεδόν για ένα είδος βεντέτας με πολιτικό μανδύα. Οσο για τον τίτλο, η μητέρα συνήθιζε να ταΐζει τα παιδιά της, λόγω ανέχειας, από μισό πορτοκάλι. Κι εκείνα, όταν αργότερα θα αρχίσουν τα πολιτικά εγκλήματά τους, θα αφήνουν στο στόμα του κάθε θύματος, ως άλλη υπογραφή τους, από μισό πορτοκάλι.
Εννιά μήνες αφότου τελείωσα το βιβλίο, έχω την αίσθηση ότι τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Μπορεί πια η τυφλή βία των ημερών να εξηγηθεί με αναγωγές στο κοινό μας παρελθόν; Και πώς ερμηνεύονται ο μηδενισμός και η καταστροφολαγνεία, που μαίνονται γύρω μας τώρα τελευταία; Ο τίτλος του Μαυρόπουλου σαν κάτι να υπαινίσσεται. Ποιο είναι το άλλο μισό αυτής της νέας μορφής τρομοκρατίας, που τείνει να γίνει όλο και πιο σκοτεινή και άγρια; Τις ταραχές της νεολαίας, τις πυροδοτημένες από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ακολούθησε ένα όργιο τρομοκρατικών ενεργειών: από τους πυροβολισμούς και τις βόμβες ώς τα γκαζάκια και τις επιθέσεις κουκουλοφόρων. Τα σκάνδαλα που είχαν προηγηθεί, από τη Ζίμενς ώς το Βατοπέδιο, προετοίμασαν το κλίμα. Οπως ακριβώς το προετοίμασε και η παγκόσμια οικονομική κρίση, που για την επέλασή της μας βομβάρδιζαν ειδησεογραφικά πριν από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου. Γι’ αυτό, εξάλλου, έσπευσαν και οι ξένοι να δουν στο ελληνικό ξέσπασμα ένα προανάκρουσμα όσων επίκεινται στις δικές τους χώρες. Ο κλειστός, ζοφερός οικονομικά ορίζοντας και η αόρατη αλλά πανταχού παρούσα απειλή της κοινωνικής και ταξικής καταβαράθρωσης. Ιδού το άλλο μισό της τρομοκρατίας.
Ούτε η καταδίκη και η καταγγελία της βίας από το δημόσιο βήμα ούτε η αύξηση της αστυνόμευσης και της καταστολής πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα. Ιδίως η καταστολή θα το επιτείνει, αφού η βία φαίνεται ότι λειτουργεί ομοιοπαθητικά. Εδώ και μήνες οι πρωθυπουργοί και οι τεχνοκράτες της Δύσης υποδεικνύουν την απληστία ως τη βασική αιτία που οδήγησε στο παγκόσμιο οικονομικό κραχ. Πουθενά στον κόσμο, όμως, δεν έγινε το παραμικρό για να αποκαθηλωθούν το χρήμα και το κέρδος, για να πάψουν να αποθεώνονται. Η τυφλή βία και η τρομοκρατία δεν μπορεί παρά να δυναμώνουν και να εντείνονται όσο δεν αλλάζουν προσανατολισμό οι κοινωνίες μας, όσο δεν αναδύονται νέες πνευματικές αξίες, όσο δεν γκρεμίζεται η παντοκρατορία της αγοράς. Εκτός εάν η επερχόμενη οικονομική στενότητα προλειάνει το έδαφος για τους νέους ρομαντικούς. Γι’ αυτούς που θα αυταπατηθούν ή θα ελπίσουν ξανά ότι θα αλλάξουν, θα διορθώσουν, θα σώσουν τον κόσμο.