Η «ταπεινή» τέχνη της Ειρήνης Γκόνου
Η γνωστή εικαστικός μας μιλάει για τα νέα της έργα που
παρουσιάζονται σε ένα αθηναϊκό παλαιοπωλείο.
Της Αννας Γριμανη
Aπό παλιά και ταπεινά υλικά δημιουργεί σύγχρονους εικαστικούς
κόσμου. «Talismans» είναι ο τίτλος της νέας της έκθεσης στο
παλαιοπωλείο ΜΑΡΤΙΝΟΣ, με έργα από χειροποίητο χαρτί, φυτικά
μελάνια, καλάμια, ξύλο, φύλλα αλλά και υλικά επιλεγμένα από τη
«συλλογή» του παλαιοπωλείου, όπως υφάσματα και σελίδες χαρτιού. Η
Ειρήνη Γκόνου σπούδασε γλυπτική στην École Nationale Supérieure des
Beaux-Arts και στην École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs
στο Παρίσι, όπου εργάστηκε ως βοηθός στο τμήμα γλυπτικής. Στα
έντεκα χρόνια που έμεινε στη γαλλική πρωτεύουσα «θεμελίωσε» μια
εικαστική διαδρομή, που από το 1980 έως σήμερα, έχει σταθμούς της
τριάντα τρεις ατομικές εκθέσεις – ανάμεσά τους και την «The
sheltering word» στο Columbia University. Ταυτόχρονα, έχει
συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και συναντήσεις τέχνης στην
Ελλάδα και το εξωτερικό (Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ και Βέλγιο) και έχει
συνεργαστεί με εξέχοντες επιμελητές εκθέσεων της διεθνούς
εικαστικής σκηνής.
Ο τίτλος της έκθεσης -Τάλισμαν από την ελληνική λέξη τέλεσμα,
που σημαίνει τελετουργική πράξη- τι σηματοδοτεί;
Το Τάλισμαν είναι ένα είδος φυλαχτού, που συνήθως φέρει γραφές και
σύμβολα με προστατευτικές ιδιότητες. Αυτή η έκθεση είναι λοιπόν μια
εικαστική αναζήτηση αυτών ακριβώς των ιδιοτήτων σε «διάλογο» με το
πολιτισμικό ιδίωμα των νοτίων ακτών της Μεσογείου.
Από πότε σας ενδιαφέρει η συγκεκριμένη θεματογραφία;
Η πρώτη έκθεση που σηματοδοτεί την ενασχόλησή μου με την γραφή και
τα φυλαχτά ήταν το 2005. Η έκθεση-σταθμός, όμως, με την οποία
ολοκλήρωσα το θέμα μου και το τοποθέτησα στην βάση στην οποία
δουλεύω ακόμα ήταν η έκθεση «Αλ-Χαττ, η μαγική γραφή», που έγινε το
2008 στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης και συνεχίστηκε στο Αλατζά Ιμαρέτ
της Θεσσαλονίκη την ίδια χρονιά.
Τι σας συνδέει με τα φυλαχτά;
Αυτό που με συγκίνησε εξ αρχής και συνεχίζει να με συγκινεί είναι η
ανάγκη του ανθρώπου για «κάτι» που θα του προσφέρει ασφάλεια και
σιγουριά. Η σχέση περνάει μέσα από ένα αντικείμενο, που με έναν
ιδιαίτερο τρόπο γίνεται «μαγικό». Και μέσα σ’ όλα αυτά η γραφή
είναι ο φορέας αυτών των μαγικών δυνάμεων. Επίσης πολύ γοητευτικό
σε όλη αυτή την πορεία είναι το ίδιο το ταξίδι που χρειάστηκε να
κάνω μέσα σε διάφορους και διαφορετικούς πολιτισμικούς χώρους, για
να συλλέξω ένα υλικό που διατίθεται μόνο μέσω του πεδίου έρευνας
των ανθρωπολόγων.
Τι σας δίδαξε το Παρίσι;
Μου άνοιξε την πόρτα -όχι το παράθυρο- στον κόσμο. Μου έμαθε να
βλέπω τα πράγματα πρισματικά. Οχι μονόπλευρα. Είχα την τύχη να
δουλεύω δίπλα-δίπλα με ανθρώπους με διαφορετικές κουλτούρες και να
μοιράζομαι μαζί τους ιδέες και τεχνικές. Το Παρίσι μου έμαθε ότι ο
πολιτισμός είναι ένα μεγάλο μωσαϊκό και ότι ο όλες οι τέχνες είναι
μία.
Τι σας γοητεύει στο παρελθόν;
Το παρελθόν για μένα είναι μια γνώση που χάνεται και έχω την
ανάγκη, πριν χαθεί εντελώς, να μάθω κάποια κομμάτια της.
Ποιοι τόποι και εποχές σας εμπνέουν;
Αντλώ έμπνευση από πολλές πλευρές. Η Αφρική είναι ένας χώρος που με
καλύπτει κυρίως για την πολιτισμική της διαφορετικότητα – μαζί με
το αραβικό στοιχείο. Επίσης μου αρέσει πολύ η ελληνιστική εποχή.
Ενα άλλο μεγάλο κομμάτι επιρροής είναι η ίδια η φύση, σαν μάθημα
οικονομίας και επαναφοράς στη ουσία των πραγμάτων.
Στην εποχή μας, η τέχνη ποιο ρόλο διαδραματίζει;
Η δυτική τέχνη βασίζεται στην οικονομική ευμάρεια την οποία θεωρεί
βασικό κεκτημένο, τώρα όμως ευμάρει δεν υπάρχει. Οπότε ίσως είναι
κατάλληλη στιγμή να αναρωτηθούμε για την πορεία της ή και να
αναθεωρήσουμε.
Γιατί γίνατε εικαστική καλλιτέχνης;
Γιατί μόνον έτσι μπορούσα και μπορώ να ερμηνεύω τον κόσμο γύρω μου,
να βρίσκω την ισορροπία μου και να εκφράζομαι.
Info
Ειρήνη Γκόνου, «Talismans», στο Παλαιοπωλείο ΜΑΡΤΙΝΟΣ (Πινδάρου 24,
Κολωνάκι), έως 14/12. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη και
Σάββατο, 10:00 – 15:00 / Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή, 10:00 – 14:00
& 17:00-20:00.