Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσπαθεί να εξωθήσει το ευρώ σε υποχώρηση, καθώς επιρρίπτει στην υψηλή ισοτιμία του εν μέρει την ευθύνη για τον κίνδυνο αποπληθωρισμού που απειλεί την Ευρωζώνη. Από τον Νοέμβριο έχει μειώσει το επιτόκιο του ευρώ από το 0,5% στο 0,25% και αν το μειώσει περαιτέρω θα έχει μηδενικά επιτόκια, όπως η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Federal Reserve) και η Τράπεζα της Ιαπωνίας. Με τόση ρευστότητα που έχουν διοχετεύσει οι κεντρικές τράπεζες στον κόσμο, τα επιτόκια αυτά είναι συμβολικά. Σε περίπτωση νέας μείωσής τους όμως η Ευρωζώνη δεν θα είναι πλέον ελκυστική στους επενδυτές και αυτό θα είναι εις βάρος του ευρώ.
Προς το παρόν η ΕΚΤ δεν πληρώνει κανένα επιτόκιο σε όσες τράπεζες καταθέτουν κεφάλαιά τους στα ταμεία της. Αν αρχίσει να τις χρεώνει, θα τις εξωθήσει να δανείζουν και να επενδύουν αλλού. Κάτι τέτοιο θα αποθάρρυνε τους ξένους επενδυτές, καθώς θα συμπίεζε προς τα κάτω τα κέρδη τους, κάτι που και πάλι θα απέβαινε εις βάρος του ευρώ. Ο διοικητής της Τράπεζας της Αυστρίας, Εβαλντ Νοβότνι, υποστηρίζει αυτήν την προσέγγιση. Ο πρόεδρος της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, και ο ομόλογός του της Φινλανδίας, Ερκι Λικάνεν, όλοι τους μέλη του Δ.Σ. της ΕΚΤ, αρχίζουν να το σκέφτονται.
Η αμερικανική Fed, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Τράπεζα της Ιαπωνίας έχουν προχωρήσει σε εκτεταμένες αγορές ομολόγων των χωρών τους. Αυτό το είδος ποσοτικής χαλάρωσης όμως θα είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί στην Ευρωζώνη. Στην Ευρωζώνη η χρηματοδότηση επιχειρήσεων προέρχεται από τις τράπεζες και όχι από τις αγορές ομολόγων όπως στις ΗΠΑ, όπου η ποσοτική χαλάρωση διοχετεύεται άμεσα στην οικονομία. Επίσης, η ΕΚΤ πρέπει να εξετάσει 18 αγορές ομολόγων, όσες είναι οι χώρες της Ευρωζώνης. Θα μπορούσε, πάντως, να αγοράσει τίτλους συνδεδεμένους με στεγαστικά δάνεια, δάνεια μικρών επιχειρήσεων, αγοράς αυτοκινήτων, ομόλογα επιχειρήσεων και κρατικά ομόλογα.
Οι αγορές μακροπρόθεσμων τίτλων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποχώρηση τις αποδόσεις των τίτλων αυτών και να τους καταστήσουν λιγότερο ελκυστικούς για τους ξένους επενδυτές. Κάτι τέτοιο θα διευκόλυνε τις προσπάθειες της ΕΚΤ να οδηγήσει το ευρώ σε υποχώρηση. Τα χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια θα ενθάρρυναν τον δανεισμό και την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη. Ομως η ΕΚΤ δεν έχει επιχειρήσει ακόμη ανοικτά την ποσοτική χαλάρωση, ενώ έμμεσα την έχει εφαρμόσει στο παρελθόν. Στα τέλη του 2010 και του 2011 δάνεισε ένα τρισ. ευρώ σε 800 ευρωπαϊκές τράπεζες για τρία χρόνια. Οι τράπεζες αυτές χρησιμοποίησαν τα χρήματα για να αγοράσουν ομόλογα των χωρών τους. Οι ισπανικές τράπεζες αγόρασαν ισπανικά ομόλογα, οι ιταλικές ιταλικά και πάει λέγοντας. Τις σκοτεινές εκείνες ημέρες δεν υπήρχαν και πολλοί άλλοι ενδιαφερόμενοι να αγοράσουν.
Ο κ. Ντράγκι έχει αποσπάσει επαίνους για τη δήλωσή του τον Ιούλιο του 2012, ότι θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να σώσει το ευρώ, αλλά ήταν πολύ πιο καθοριστικά τα τριετή δάνεια που είχε χορηγήσει η ΕΚΤ στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν αποπληρωθεί τα περισσότερα από τα δάνεια αυτά. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να επανενεργοποιήσει αυτό το είδος ποσοτικής χαλάρωσης «ενθαρρύνοντας» τις ευρωπαϊκές τράπεζες να προχωρήσουν σε νέο δανεισμό. Χρειάζεται, πάντως, να κάνει κάτι πολύ περισσότερο από δηλώσεις αν θέλει να μειώσει την ισοτιμία του ευρώ και να δώσει ώθηση στον πληθωρισμό. Ισως έχει έρθει επιτέλους η ώρα να υποτιμηθεί το ευρώ έναντι του δολαρίου.
