Ακούω έναν εκπρόσωπο της Ακροαριστεράς, εννέα η ώρα το πρωί, με ύφος παρεξηγημένο και θιγμένο. Δεν είναι ύφος μαχητή, ουτοπικού οραματιστή. Δεν είναι ύφος που καλεί σε αντίσταση τους εργάτες και τους αγρότες. Είναι το ύφος όσων ξύπνησαν στο κέντρο της πόλης χωρίς σαφή λόγο να σηκωθούν απ’ το κρεβάτι. Κι εγώ που θα ευχόμουν όπως όλοι να ξεφυτρώσει μια ισχυρή αντιπρόταση, αναρωτιέμαι πώς, με ένα τέτοιο προσβεβλημένο ύφος πρωί πρωί, μπορείς να είσαι αξιόμαχος ενάντια στο ευδιάθετο τέρας. Το τέρας για λίγη μόνο πίστη, δοσμένη έστω με μισή καρδιά, υπόσχεται πολλά: υγεία και σφρίγος για μια ζωή, λάμψη και μόρφωση, κοινωνικές δεξιότητες, προσωπικότητα ενδιαφέρουσα, ισχύ και πάνω από όλα πράξεις, πράξεις. Και ο νέος διαχωρισμός γίνεται ανάμεσα στους πράσσοντες και στους μη πράσσοντες.
Το νέο κοινό των ρητόρων με το θιγμένο ύφος δεν είναι πια όσοι δεν είχαν ποτέ αστική ταυτότητα. Είναι αυτοί που είχαν και τείνουν να την απολέσουν. Δεν είναι οι αντίπαλοι των αστών, είναι αστοί που διολισθαίνουν από την αστικότητα, παρ’ ότι σπούδασαν, έζησαν στο κέντρο των πόλεων και είναι οι νόμιμοι κληρονόμοι της αστικής τάξης.
Πώς να μη μνησικακείς ενάντια στην Ευρώπη που επέτρεψε να αποκλειστείς πριν καν εισέλθεις και που θεωρεί ανώνυμο σύμπτωμα του υπερπληθυσμού την περιττή σου ύπαρξη, το γεγονός πως διατηρείσαι σε μια κατάσταση κατεψυγμένης νεανικότητας; Πόσο εφικτό είναι το ζωντανό αίσθημα του ανήκειν μέσα σε μια καθημερινότητα αποκλεισμού;
Κι όμως, ποιο brand θα ήταν εξυπνότερο για τη γηράσκουσα και πτωχεύουσα ήπειρο απ’ αυτό της κοινής, βαθιάς και διάχυτης κουλτούρας; Η Ενωση όμως δεν φρόντισε ποτέ για ένα κοινό μάθημα Ιστορίας και Ιστορίας του Πολιτισμού σε όλα τα σχολεία της. Δεν φρόντισε ποτέ να αποκτήσει ο μέσος της πολίτης, απ’ τον Βορρά ώς τον Νότο, μια αίσθηση εμπειρική της ευρωπαϊκότητας. Οι διανοούμενοι και οι γλωσσομαθείς ξέρουν πόσο από καταβολής του ευρωπαϊκού πολιτισμού η σκέψη, η τέχνη, τα έθιμα, οι μύθοι και οι γλώσσες μαρτυρούσαν αλάνθαστα για την ενότητα, την ώρα που η πολιτική μονίμως δίχαζε τους ανθρώπους. Υστερα από τόσα χρόνια πολιτικής ένωσης, οι μόνοι που αισθάνονται απαρασάλευτα Ευρωπαίοι είναι οι ίδιοι που το αισθάνονταν και πριν από 100 χρόνια. Οφείλει κάθε Ευρωπαίος πολίτης να διατηρεί με νύχια και με δόντια την ευρωπαϊκή του συνείδηση βλέποντας τις «Τρωάδες» και διαβάζοντας το «Μαγικό Βουνό»; Η Ευρώπη του χρήματος δεν του έμαθε ποτέ να το κάνει.
Ετσι οι νέοι και υποχρεωτικά νεάζοντες, που ζουν στα σπίτια με μόνη κοινωνική διέξοδο τα social media, τη νυχτερινή ζωή και τις εναλλακτικές δουλειές τρίτης τάξεως, θα συνεχίσουν δικαίως να σαγηνεύονται από τους ρήτορες με το θιγμένο ύφος του loser. Και αυτή η αδρανής δύναμη των αγνοηθέντων είναι που κάνει την ευρωπαϊκή τέχνη άναρθρη και παράλυτη, που απαξιώνει τις ανθρωπιστικές επιστήμες και ζεύει όλο και βαθύτερα τους προνομιούχους της εργασίας στον σιωπηλό ζυγό της υπερεκμετάλλευσης. Αυτή η αδρανής δύναμη είναι ο πραγματικός κίνδυνος για την ούτως ή άλλως ισχνή ζωτικότητα της Ευρώπης.
* Η κ. Λένια Ζαφειροπούλου είναι λυρική τραγουδίστρια, ποιήτρια και μεταφράστρια.