Πλάι στα κάδρα με τις κιτρινισμένες φωτογραφίες του εναγκαλισμού του Πατριάρχη Αθηναγόρα και του Πάπα Παύλου ΣΤ΄, οι ένθερμοι οπαδοί της υπέρβασης του ιστορικού σχίσματος ορθοδοξίας και ρωμαιοκαθολικισμού μπορούν πλέον να τοποθετήσουν ένα ακόμη ιστορικό ενσταντανέ. Ο Πάπας Φραγκίσκος και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αντάλλαξαν χθες ασπασμό ειρήνης, αφού προσευχήθηκαν γονατιστοί, ο ένας δίπλα στον άλλο, στον ναό της Αναστάσεως στους Αγίους Τόπους.
Η χειρονομία του Φραγκίσκου να ασπαστεί το χέρι του Πατριάρχη μετά την ομιλία του τελευταίου ήταν μία μόνο από τις κινήσεις του Πάπα που τράβηξαν την προσοχή στη διάρκεια του τριήμερου ταξιδιού του στη Μέση Ανατολή.
Νωρίτερα ο Φραγκίσκος είχε υποχρεώσει το αυτοκίνητο που τον μετέφερε στη Βηθλεέμ να σταματήσει απρογραμμάτιστα στο τείχος που έχει υψώσει το Ισραήλ στη Δυτική Οχθη. Υπό το βλέμμα των ανήσυχων Παλαιστινίων σωματοφυλάκων του, ο Πάπας έγειρε το κεφάλι του πάνω στο γεμάτο γκράφιτι τείχος, καθώς τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης έδειχναν μια σπάνια εικόνα του οκτάμετρου φράγματος που ορίζει την καθημερινότητα της Δυτικής Οχθης.
Η κίνηση αυτή, καθώς και η απόφαση του Πάπα να μεταβεί στα παλαιστινιακά εδάφη απευθείας από την Ιορδανία, χωρίς να περάσει από το Ισραήλ, εξελήφθησαν ως στήριξη από την πλευρά του Ποντίφικα της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους, στο οποίο άλλωστε αναφέρθηκε ρητά.
Ενώ το ταξίδι του Πάπα είχε, θεωρητικά, θρησκευτικό χαρακτήρα, ήταν εμφανής η προσπάθειά του να θέσει την πίστη στην υπηρεσία εξεύρεσης λύσης στο Μεσανατολικό. O Φραγκίσκος ζήτησε από τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς και από τον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες να μεταβούν στο Βατικανό για να «προσευχηθούν από καρδιάς» για την ειρήνη. «Το να οικοδομήσουμε την ειρήνη είναι δύσκολο, αλλά η ζωή χωρίς αυτήν είναι βασανιστήριο», είπε ο Ποντίφικας. «Στον τόπο που γεννήθηκε ο πρίγκιπας της ειρήνης, σας προσκαλώ, πρόεδρε Μαχμούντ Αμπάς, μαζί με τον πρόεδρο Σιμόν Πέρες, να έρθετε μαζί μου σε μία προσευχή από καρδιάς για το δώρο της ειρήνης» είπε ο Ποντίφικας σε υπαίθρια λειτουργία στη Βηθλεέμ.
Και οι δύο δέχθηκαν – αν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου, υπό τις παρούσες συνθήκες δεν φαίνεται διατεθειμένος να δώσει εντολή στον πρόεδρο Πέρες για επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών με τους Παλαιστινίους.
Θερμή υποδοχή
Οταν το ελικόπτερο του Ποντίφικα προσγειώθηκε κοντά στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, τον υποδέχθηκαν εβραίοι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι μαθητές, χαρίζοντάς του φρούτα και ένα καλάθι με χώμα των Αγίων Τόπων. Είχε προηγηθεί η επίσημη τελετή υποδοχής του στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ από τον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες. Κατά την ομιλία του στο αεροδρόμιο ο Πάπας αναφέρθηκε στη φονική επίθεση του Σαββάτου στο εβραϊκό μουσείο των Βρυξελλών, από την οποία έχασαν τη ζωή τους τέσσερα άτομα.
«Ας προάγουμε μια παιδεία στην οποία δεν θα χωράει αντισημιτισμός σε καμία από τις μορφές του ή εκφράσεις εχθρότητας, διάκρισης ή μισαλλοδοξίας προς άτομα ή λαούς», είπε ο Φραγκίσκος. «Ενα ιδιαίτερα συγκινητικό σκέλος του ταξιδιού μου θα είναι η επίσκεψη στο μνημείο Γεντ Βασέμ για τα έξι εκατομμύρια Εβραίους που έπεσαν θύματα της Σοά (του ολοκαυτώματος)» είπε. «Προσεύχομαι στον Θεό να μην υπάρξει ποτέ ξανά τέτοιο έγκλημα, στα θύματα του οποίου συγκαταλέγονταν και χριστιανοί και άλλοι».
Το ζήτημα των χριστιανών που πέφτουν θύματα των πολέμων και των πολιτικών ανακατατάξεων στη Μέση Ανατολή απασχόλησε τον 77χρονο Ποντίφικα κατά τη συνάντησή του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. «Η συνάντηση είναι μια σημαντική ευκαιρία για να δει ο κόσμος μια ενιαία προσέγγιση -πέρα από τις δογματικές ταυτότητες και διαφορές- για τα βάσανα των χριστιανών σε τόσα μέρη και ειδικά στις περιοχές όπου πρωτοεμφανίστηκε η χριστιανοσύνη», είχε δηλώσει πριν από τη συνάντηση με τον Πάπα ο Οικουμενικός Πατριάρχης. «Επιπλέον, είναι μια ευκαιρία να μιλήσουμε για την αντιμετώπιση της αδικίας σε βάρος των πιο αδύναμων και για τις ανησυχητικές συνέπειες της οικολογικής κρίσης».
Κοινή διακήρυξη
Στην κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν οι δύο ιεράρχες, αναφέρεται ότι ο στόχος είναι να υπάρξει «πλήρης κοινωνία» μεταξύ ορθόδοξης και ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Επίσης επισημαίνεται η σημασία της συνέχισης του θεολογικού διαλόγου. «Η αδελφική μας συνάντηση σήμερα είναι ένα νέο και απαραίτητο βήμα στο ταξίδι προς την ενότητα στην κοινωνία εν τη διαφορά», αναφέρει η διακήρυξη που υπογράφηκε παρουσία εκπροσώπων 13 ορθοδόξων και καθολικών εκκλησιών στην Ιερουσαλήμ.
Σε μια αναφορά στο σχίσμα του 1054 και στις προσπάθειες για την υπέρβασή του, το λογότυπο του ταξιδιού του Πάπα ήταν μια φωτογραφία των αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα, που συμβολίζουν την ανατολική και τη δυτική εκκλησία, οι οποίοι αγκαλιάζονται σε βάρκα με κατάρτι στο σχήμα του σταυρού.