Απεβίωσε σε ηλικία 90 ετών, έπειτα από χρόνια πάθηση, ο τελευταίος κομμουνιστής ηγέτης της Πολωνίας, Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι, μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες πολιτικές προσωπικότητες του ανατολικού μπλοκ κατά την τελευταία δεκαετία του Ψυχρού Πολέμου.
Ο λιγομίλητος, αινιγματικός στρατηγός, που φορούσε μονίμως γυαλιά ηλίου σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, υπήρξε διαβόητος για την κήρυξη στρατιωτικού νόμου τον Δεκέμβριο του 1981, με στόχο την καταστολή του εργατικού συνδικάτου «Αλληλεγγύη», το οποίο, υπό την ηγεσία του Λεχ Βαλέσα, απειλούσε να ανατρέψει το κομμουνιστικό καθεστώς. Ωστόσο, ήταν ο ίδιος ο Γιαρουζέλσκι εκείνος που άνοιξε τον δρόμο, το 1989, για την πραγματοποίηση των πρώτων σχετικά ελεύθερων εκλογών σε χώρα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, οι οποίες θα έφερναν την «Αλληλεγγύη» στην εξουσία και τον Λεχ Βαλέσα στην προεδρία.
«Ο στρατιωτικός νόμος ήταν κακή εξέλιξη, αλλά πολύ λιγότερο κακή από ό,τι θα ακολουθούσε αν δεν είχαμε κηρύξει τον στρατιωτικό νόμο», είχε δηλώσει ο Γιαρουζέλσκι το 2008, όταν είχε βρεθεί στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Αλλά και ο ίδιος ο Βαλέσα συμφιλιώθηκε εν μέρει με τον παλαιό του εχθρό και δήλωσε ότι «θα τον κρίνει ο Θεός».
Ο Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι ήταν γόνος αγροτικής οικογένειας η οποία εκτοπίστηκε στη Σιβηρία όταν σοβιετικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ανατολική Πολωνία ύστερα από το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ και τον διαμελισμό της χώρας μεταξύ Σοβιετικής Ενωσης και ναζιστικής Γερμανίας. Το δριμύτατο ψύχος της Σιβηρίας προκάλεσε μόνιμη βλάβη στην όρασή του, γεγονός που τον ανάγκασε να φοράει πάντα τα μαύρα προστατευτικά γυαλιά του. Στη συνέχεια, όμως, ο Γιαρουζέλσκι εντάχθηκε στον υπό σοβιετική καθοδήγηση πολωνικό στρατό που βοήθησε τη Μόσχα στον πόλεμο κατά των ναζί και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εγκαθίδρυση κομμουνιστικού καθεστώτος μετά τη συμφωνία της Γιάλτας. Αρχηγός του γενικού επιτελείου από το 1965, έγινε υπουργός Αμυνας το 1968, αξίωμα που διατήρησε μέχρι την αναρρίχησή του στην πρωθυπουργία, ύστερα από την επιβολή του στρατιωτικού νόμου.
Θερμά λόγια για τον εκλιπόντα είχε ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. «Υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Αν και αντιμετώπισε μια δύσκολη μοίρα, προσέφερε πολλές υπηρεσίες στην Πολωνία», δήλωσε ο εμπνευστής της Περεστρόικα, για να προσθέσει: «Ηταν στρατιώτης, πολέμησε μαζί μας τον φασισμό και έμεινε πιστός στη σοσιαλιστική επιλογή μέχρι τέλους».
