Ωστε αυτή είναι;» αναρωτιούνται πολλοί απ’ όσους επισκέπτονται τη Στοά Εμπόρων, η οποία από τις 9 Μαΐου έχει παραδοθεί στα χέρια νέων καλλιτεχνών, φωτογράφων και άλλων δημιουργικών ανθρώπων της πόλης, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ιχνη Εμπορίου». Τι είναι τα «Ιχνη Εμπορίου»; Μια προσπάθεια δύο αρχιτεκτόνων -της Μάρθας Γιαννακοπούλου και του Χάρη Μπίσκου- να δώσουν ξανά ζωή, μέσα από συλλογικές καλλιτεχνικές δράσεις, σ’ αυτόν τον γοητευτικό χώρο της πόλης ο οποίος παρέμενε ανενεργός τα τελευταία 20 χρόνια. «Ηταν ένα φάντασμα, μια νεκρή ζώνη. Στόχος μας είναι να προβάλουμε ανεκμετάλλευτα κτίρια του κέντρου, προσφέροντας ταυτόχρονα έδαφος σε νέες συλλογικότητες για πειραματισμό», λένε οι διοργανωτές.
Η στοά, που ενώνει τη Βουλής με την οδό Λέκκα, σχεδιάστηκε από τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη (Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη) και τον Λεωνίδα Μπόνη (Μετοχικό Ταμείο Στρατού, θέατρο Rex). Ανήκει στο Ταμείο Ασφάλισης Εμπόρων, που το 2006 μεταφέρθηκε σε ένα νεόδμητο κτίριο στην οδό Ακαδημίας. Εκτοτε η στοά έχει κατεβασμένα τα ρολά, με αποτέλεσμα να περνά απαρατήρητη, κι ας είναι σε πολύ κεντρικό σημείο. «Η Στοά Εμπόρων είναι μία από τις 170 στοές της Αθήνας», σημειώνουν οι αρχιτέκτονες Βικτώρια Δεληγιάννη και Γεωργία Μαυράκου, οι οποίες έδωσαν μια σχετική διάλεξη στο πλαίσιο της διοργάνωσης. Παρατήρησαν από την έρευνά τους ότι «τα περάσματα μέσα από τα οικοδομικά τετράγωνα δημιουργούν ένα κρυφό δίκτυο που ευνοεί τον αστικό περίπατο».
Στα «Ιχνη Εμπορίου», που εντάσσονται στο πρόγραμμα «Εργο Αθήνα» του Δήμου Αθηναίων (χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση), συμμετέχουν 12 ομάδες, η καθεμία από τις οποίες έχει εγκατασταθεί σε ένα από τα παλιά καταστήματα της στοάς. Εκεί όπου κάποτε ήταν το πρατήριο σιγαρέττων, σήμερα κάνει μαθήματα πλεξίματος η ομάδα «Full me Fool me». Σ’ ένα παλιό φωτογραφείο η «Φωτοbooth» προσπαθεί να αναβιώσει την ιδέα του μηχανήματος που έβγαζε αυτόματες φωτογραφίες. Δίπλα του έχει στηθεί ένα εργαστήρι μεταξοτυπίας που πειραματίζεται με την gothic, μια μπασταρδεμένη γραμματοσειρά ελληνικής επινοήσεως η οποία χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τα ενοικιαστήρια. Μια άλλη ομάδα φτιάχνει ένα μεγάλο ψηφιδωτό από ανακυκλωμένα κομμάτια ξύλου. Το «Playroom» πραγματοποιεί εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά, ενώ η «Αρχιτεκτονική χωρίς Σύνορα» κατασκευάζει ένα χάρτη της Αθήνας καμωμένο από ύφασμα. «Κάνουμε μια έρευνα για το εμπόριο υφάσματος, που δίνει ένα ιδιαίτερο στίγμα στην περιοχή», λέει η Μαρία Μαυρίκου.
Με τη συμμετοχή του κοινού, οι ομάδες αυτές θα δημιουργήσουν μια εγκατάσταση ή ένα μεγάλο έργο που θα ολοκληρωθεί με τα εγκαίνια του προγράμματος. Την ίδια ημέρα η ομάδα εικαστικού φωτισμού Beforelight θα στήσει κατά μήκος της στοάς μια εγκατάσταση από παλιές πινακίδες (είχε κάνει το ίδιο, με φωτιστικά, στην οδό Πιττάκη). Στις 15 Ιουνίου όμως, που τελειώνει η έκθεση, τα φώτα θα κλείσουν και η στοά θα μείνει πάλι σκοτεινή, χωρίς ζωή. Σε τι αποσκοπεί λοιπόν αυτή η πρωτοβουλία; Τα «Ιχνη Εμπορίου», που ήταν σύμφωνα με τους διοργανωτές μια επέμβαση χαμηλού κόστους, περνούν κατ’ αρχάς ένα θετικό μήνυμα προς την κοινωνία και δευτερευόντως έχουν συμβολική αξία. Ακόμη και να μη μας αρέσει το εικαστικό αποτέλεσμα, αυτή η σειρά δράσεων καταφέρνει να μας βάζει σε σκέψεις. Να σκεφτούμε: 1) Για τα κτίρια του Δημοσίου που μένουν ανεκμετάλλευτα 2) Οτι μόνο μέσα από τη συλλογική εργασία μπορούμε να ξεπεράσουμε τους σκοπέλους της κρίσης 3) Για την παρακμή του τοπικού εμπορίου. «Το όραμά μας είναι να συνεχιστούν τα συμμετοχικά εργαστήρια στο χώρο, ώστε να δημιουργηθούν δεσμοί με την τοπική κοινότητα. Η ανταπόκριση του κοινού υπήρξε μέχρι στιγμής μεγάλη. Και δεν έρχονται μόνο νέοι, αλλά και πολλοί άνθρωποι που εργάζονται στην περιοχή. Με τέτοιου είδους πρωτοβουλίες πιστεύουμε ότι επιστρέφουμε κάτι στη γειτονιά», καταλήγει ο Χάρης Μπίσκος.
info: Τα ανοιχτά εργαστήρια συνεχίζονται έως τις 3 Ιουνίου. Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιούνται στις 5/6 (20.00). Τα «Ιχνη Εμπορίου» διαρκούν έως τις 15 Ιουνίου.