ΜΑΔΡΙΤΗ. «Αποφάσισα να θέσω τέλος στην βασιλεία μου και να παραιτηθώ από τον θρόνο της Ισπανίας. Ο γιος μου Φίλιππος, ο κληρονόμος του στέμματος, ενσαρκώνει τη σταθερότητα η οποία χαρακτηρίζει τον θεσμό της μοναρχίας». Με τα λόγια αυτά, ο 76χρονος Χουάν Κάρλος ανακοίνωσε χθες την αποχώρησή του από τον θρόνο τον οποίο κατείχε τα τελευταία 39 χρόνια.
Το τέλος εποχής έγινε δεκτό με συγκίνηση από τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, αλλά και με εκκλήσεις για επίλυση του πολιτειακού με δημοψήφισμα από τις αριστερές και αποσχιστικές δυνάμεις. Η αποχώρηση του Χουάν Κάρλος προς όφελος του δημοφιλέστερου Φιλίππου έχει στόχο να ανανεώσει τον θεσμό της μοναρχίας, του οποίου το γόητρο έχει υποστεί ισχυρά πλήγματα τα τελευταία χρόνια.
Σε διάγγελμά του προς τον ισπανικό λαό, χθες το μεσημέρι, ο Χουάν Κάρλος είπε ότι δρομολόγησε τη διαδικασία της παραίτησής του τον Ιανουάριο, όταν έκλεισε τα 76 του χρόνια. Η αποσταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού στην Ισπανία, με την κατάρρευση του δικομματισμού, όπως αποτυπώθηκε στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, ενδέχεται να έπαιξε ρόλο στην επίσπευση των διαδικασιών.
Ως το τέλος της παρούσας κοινοβουλευτικής περιόδου, το 2015, το Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού Ραχόι έχει την απόλυτη πλειοψηφία στην ισπανική Βουλή, η οποία θα κληθεί να επικυρώσει διά νόμου την κληρονομική διαδοχή. Ο δεύτερος πυλώνας του ισπανικού δικομματισμού, το σοσιαλιστικό PSOE, είναι επίσης φιλομοναρχικό, αν και υφίσταται έντονες αντιμοναρχικές πιέσεις από τη βάση.
Ο παραιτηθείς (λόγω εκλογικής ήττας) ηγέτης του PSOE, Αλφρέδο Πέρες Ρουμπαλκάμπα, έπλεξε χθες το εγκώμιο του Χουάν Κάρλος, τον οποίο χαρακτήρισε «βασιλιά όλων των Ισπανών» και «αφοσιωμένο στην άσκηση των καθηκόντων που προέβλεπε το Σύνταγμα». Παράλληλα, ο συντηρητικός πρώην πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ ερμήνευσε την παραίτηση του Χουάν Κάρλος ως «σαφή έκφραση της θέλησής του να κάνει σε κάθε περίπτωση αυτό που εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα της Ισπανίας και του δημοκρατικού της συστήματος.
Στην Καταλωνία
Η επικείμενη στέψη του Φιλίππου, που γνωρίζει την καταλανική γλώσσα και ταξιδεύει συχνά στην Καταλωνία, δεν ήταν αρκετή προκειμένου να αντιστρέψει το κλίμα στην αυτόνομη επαρχία. Ο πρωθυπουργός της Καταλωνίας, Αρτούρ Μας, είπε ότι «αλλάζει ο βασιλιάς, όχι η πολιτική διαδικασία της Καταλωνίας», υπενθυμίζοντας το «ραντεβού με το μέλλον», στις 9 Νοεμβρίου. Πρόκειται για την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος για την απόσχιση της επαρχίας, την ισχύ του οποίου δεν αναγνωρίζει η κεντρική κυβέρνηση.
Δημοψήφισμα ζήτησε και ο επικεφαλής της Ηνωμένης Αριστεράς, Κάγιο Λάρα, αλλά επί του πολιτειακού. «Είναι αδιανόητο στον 21ο αιώνα να μιλάμε για κληρονομικό δικαίωμα», είπε ο Λάρα, ενώ το κίνημα των Αγακτισμένων καλούσε χθες το βράδυ σε διαδηλώσεις με αίτημα το δημοψήφισμα.
«Ακούμε συνεχώς τους τελευταίους μήνες ότι υπάρχει ανάγκη για βαθιά αλλαγή. Υπάρχει η εντύπωση ότι οι ευρωεκλογές ήταν σημείο καμπής και θεωρώ ότι η απόφαση ελήφθη σε αυτό το πλαίσιο», δήλωσε ο Ραφαέλ Ρούμπιο, συνταγματολόγος στο πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενήργησε τον Ιανουάριο η εταιρεία Sigma Dos, το 62% των Ισπανών τασσόταν υπέρ της παραίτησης του βασιλιά. Ενα χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό αυτό κυμαινόταν στο 45%. Αντιθέτως, η δημοτικότητα του Φιλίππου υπολογίζεται στο 66%.