ΝΙΚΟΣ Α. ΜΑΝΤΗΣ
Αγρια Ακρόπολη
εκδ. Καστανιώτη
σελ. 222
Η μεγάλη πομπή» (1986) του Αλέξη Πανσέληνου και το «Τι είδε η γυναίκα του Λωτ» (2007) της Ιωάννας Μπουραζοπούλου αποτελούν δύο κλασικές λογοτεχνικές δυστοπίες, δύο μελλοντολογικές περιπέτειες όπου τα θεαματικά επιτεύγματα της επιστήμης οδηγούν σε τερατώδη συστήματα κοινωνικού προσδιορισμού. Η τύχη των πολλών είναι καταδικασμένη για χάρη μιας μειοψηφίας και των εξωφρενικών προνομίων της. Η «Αγρια Ακρόπολη» του νέου συγγραφέα Νίκου Α. Μάντη προσθέτει μια πινελιά σε ένα είδος που προαναγγέλλει όχι την πρόοδο της ανθρωπότητας αλλά μια νέα, ακόμα αγριότερη μεσαιωνική συνθήκη.
Οπως «Η μεγάλη πομπή», η ιστορία του Ν. Α. Μάντη εκτυλίσσεται σε μια κάθετα οργανωμένη μητροπολιτική Αθήνα. (Η μακρά ιστορία και η ανεπανάληπτη λάμψη της αρχαίας πόλης επιτρέπουν να μεταμορφωθεί πειστικά η άδοξη σημερινή βαλκανική πρωτεύουσα σε ένα πολυσχιδές, θεόρατο παγκόσμιο κέντρο.) Βρισκόμαστε στα 2159 μ.Χ. Τη θέση του παλαιού οικονομικού συστήματος έχει καταλάβει μια νεοφανής κοινωνική οργάνωση που συνδυάζει τις καπιταλιστικές σχέσεις με τις απίστευτες πραγματοποιήσεις της βιοτεχνολογίας. Στο ύψιστο σημείο της ζωικής κλίμακας βρίσκονται οι άνθρωποι υψηλής νοημοσύνης μαζί με τους μεγαλοϊδιοκτήτες μετόχους σε ένα σύνολο ιεραρχημένο πυραμιδικά. Αμέσως πιο κάτω, η πολυπληθής μεσαία τάξη των ολιγότερο ευφυών. Και στα βάθη, στ’ ανήλιαγα υπόγεια της γήινης γαλέρας, δισεκατομμύρια άνθρωποι που εργάζονται εξοντωτικά για την ευζωία των πιο πάνω. Το πρώτο μέρος της «Αγριας Ακρόπολης» είναι υποβλητικό. Κάτι ανάμεσα σε ανθρώπους και ζώα, κάτω από ανήκουστους περιορισμούς, διά βίου ανήλικοι, οι εργάτες των χωματερών ζουν μια σύντομη ζωή μες στην αποφορά. Η άνοδος απ’ τις παραγκουπόλεις στους ανώτερους ορόφους είναι αδιανόητη. Πώς θα κατορθώσει ο πρωταγωνιστής, ο νεαρός προικισμένος Μάνο να ξεφύγει από το εφιαλτικό περιβάλλον όπου καταδικάστηκε να ζει; Και τι θα πράξει όταν βρεθεί στην κορυφή, εκεί όπου μέρα νύχτα λάμπει, φτιαγμένος από στερεοποιημένο φως, ο Νέος Παρθενώνας;
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου είναι κάπως αμήχανο: ο κατάλογος πληροφοριών αναφορικά με τη νέα παγκόσμια οργάνωση μέσα από το αρχείο μιας λογισμικής μνήμης μειώνει την καλλιτεχνική λειτουργικότητα του κειμένου. Εφοδιασμένος με τη νέα του ταυτότητα, ο Μάνο θα αρχίσει να απολαμβάνει τα προνόμια της ζωής των εκλεκτών όπως επίσης θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε αλλεπάλληλα ηθικά διλήμματα. Πόσο πιο δραστική θα ήταν η ιστορία αν γινόταν μέσα από την παράθεση περιστατικών! Να ένα μυθιστόρημα που θα ήθελες να ήταν πιο ογκώδες (να ξέραμε περισσότερα για τη θετή μάνα του ήρωα ή να είχαμε παραστεί σε μια του συνάντηση με τον περίφημο παππού Τόρβαλντ!). Παρ’ όλα αυτά η «Αγρια Ακρόπολη» αποτελεί συμβολή χάρη σε μια απ’ τις κεντρικές ιδέες της. Στις ιστορικές μαζικές εξοντώσεις, στη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, στο Ολοκαύτωμα, στην αποικιοκρατία, στη δουλεία, οι θύτες θεώρησαν κοινωνικά περιττώματα ανθρώπους από άλλες θρησκείες, τόπους και φυλές – Εβραίους, μαύρους, Προτεστάντες… Το εύρημα της «Αγριας Ακρόπολης» καθιστά φανερό ότι υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα περιθώρια βαρβαρότητας. Γιατί η συμπονετική ταύτιση είναι ανύπαρκτη καθώς οι άνθρωποι του μυθιστορήματος δεν ανήκουν απλώς σε άλλη θρησκεία, χρώμα ή φυλή αλλά, χάρη στις κατακτήσεις της γενετικής, ανήκουν σε διαφορετικά στάδια της εξελικτικής αλυσίδας: Οι κυρίαρχοι νοήμονες είναι Homo Sapiens και οι υπανάπτυκτοι δούλοι, κλωνοποιημένοι Νεάντερταλ, οιονεί πίθηκοι υποχρεωμένοι να υπηρετούν υπάκουα, να διώκονται απηνώς και να υφίστανται αιματηρές γενετικές δοκιμασίες. Και η συνθήκη αυτή εμφανίζεται ανέλπιδη – καθώς ο συμπαθητικός Μάνο θα ενταχθεί πλήρως στο σύστημα, ενώ οι λογής εχθροί του συστήματος θα αποδειχθούν νήπιοι και γελοίοι.