Τα ελληνικά πανεπιστήμια σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρή απαξίωση, με μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης και περικοπή των αμοιβών του εκπαιδευτικού προσωπικού, ενώ παράλληλα πρέπει να απαντήσουν στις σύγχρονες προκλήσεις. Η απαξίωση αυτή δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία τους και ταυτόχρονα ανατρέπει την κλίμακα αξιών στην κοινωνία. Αποθαρρύνει τους νέους από την προσπάθεια να κατακτήσουν τη γνώση και ωθεί Ελληνες καθηγητές να μεταναστεύσουν.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το πρώτο πανεπιστημιακό Ιδρυμα της χώρας, αντιμετωπίζει ειδικότερα διοικητικά, οικονομικά και ακαδημαϊκά ζητήματα. Η εκλογή του πρύτανη, αποτελεί ευκαιρία να τα θέσουμε και να τα αντιμετωπίσουμε με σύμπνοια, μαζί με το Συμβούλιο, τη Σύγκλητο, τους Κοσμήτορες, τους Προέδρους, καθώς και με το εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό και τους φοιτητές.
Πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ενισχύσουμε τη διοίκηση με αξιοκρατική στελέχωση προκειμένου να αυξηθεί η αποδοτικότητα, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις. Χρειάζεται να πληρωθεί η θέση του γενικού γραμματέα και να προχωρήσουμε στην αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών, με απόλυτη προσήλωση στη νομιμότητα, με βάση τον Οργανισμό και τον Εσωτερικό Κανονισμό.
Είναι αναγκαίο να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες που προσφέρει ο ΕΛΚΕ. Απαιτείται να εξετασθεί σοβαρά η δημιουργία ΝΠΙΔ, όπως προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να αυξηθούν αποτελεσματικότητα και διαφάνεια. Ετσι, θα γίνει εφικτή και η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Ιδρύματος με επαγγελματικό τρόπο.
Πρέπει να διεκδικήσουμε αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης και να αναζητήσουμε πόρους από το νέο ΕΣΠΑ για συμπλήρωση και συντήρηση του κτιριακού και εργαστηριακού εξοπλισμού του πανεπιστημίου μας, στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού. Ταυτόχρονα, πρέπει να εφαρμόσουμε απολύτως διαφανή διαχείριση και να εξοικονομήσουμε πόρους, ώστε να καλύπτονται με προτεραιότητα κρίσιμες λειτουργίες του πανεπιστημίου, όπως η καθαριότητα και η φύλαξη, που σήμερα αποτελούν ζητούμενα.
Για την αύξηση των πόρων του Ιδρύματός μας, χωρίς να κινδυνεύσει η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση, πρέπει να επιδιώξουμε, μαζί με την αξιοποίηση της περιουσίας, ενίσχυση της έρευνας και των χορηγιών, καθώς και παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ομως, και για αυτό, χρειάζεται να ενισχύσουμε την επιστημονική αριστεία και τη διοικητική επάρκεια του πανεπιστημίου μας.
Η δημόσια και δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση γίνεται αδιαπραγμάτευτη, όταν είναι υψηλής ποιότητας και παρέχεται με υπευθυνότητα και σοβαρότητα. Η πληρέστερη ένταξη των φοιτητών στο πανεπιστημιακό περιβάλλον, η συμμετοχή στα μαθήματα, η βελτίωση σίτισης/στέγασης, κ.α μπορούν να συμβάλουν στον παραπάνω στόχο.
Η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ακαδημαϊκή ευθύνη και την αξιολόγηση. Τα προγράμματα των σπουδών πρέπει να προσαρμόζονται στα διεθνή πρότυπα. Να συνδέονται περισσότερο με τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Φαινόμενα αδιαφορίας, ανομίας και βίας που οδηγούν σε πανεπιστήμια με κλειστές σχολές και κέντρα ασυδοσίας, πρέπει να αντιμετωπίζονται με αποφασιστικότητα και προσήλωση στη νομιμότητα.
Οι αξιολογήσεις των Τμημάτων έδειξαν ένα επίπεδο γενικά υψηλό, που μπορεί να βελτιωθεί, αν υπάρξει ενθάρρυνση της καινοτομίας, καλύτερη οργάνωση και χρηματοδότηση. Στα παραπάνω θα συμβάλει η στενότερη σύνδεση του Ιδρύματός μας με Ελληνες καθηγητές σε όλο τον κόσμο, καθώς και η ευρύτερη συνεργασία με πανεπιστήμια του εξωτερικού σε κοινά προγράμματα.
Είναι προφανές ότι όλα τα παραπάνω ζητήματα δεν αντιμετωπίζονται εύκολα. Ομως, υπάρχουν σημαντικές δυνάμεις μέσα στο πανεπιστήμιό μας, που θέλουν να δώσουμε όλοι μαζί μια νέα ώθηση στο Ιδρυμά μας. Να δημιουργήσουμε το πανεπιστήμιο που ονειρευόμαστε: ανοικτό στην κοινωνία, με στόχο την αριστεία στην εκπαίδευση και την έρευνα στην Ελλάδα και τον κόσμο.
* Ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας είναι καθηγητής της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, υποψήφιος πρύτανης.