Ο Μάριο Ντράγκι αξίζει έπαινο για το γεγονός ότι την περασμένη εβδομάδα εξέπληξε τους επενδυτές μειώνοντας και άλλο τα επιτόκια δανεισμού και ανακοινώνοντας ένα σχέδιο που μοιάζει με ποσοτική χαλάρωση – και τα δύο σωστές κινήσεις. Πάρα ταύτα, όσα έχει κάνει η ΕΚΤ δεν επαρκούν. Παρέχει υπερβολικά λίγη νομισματική ενίσχυση και επιδεινώνει το λάθος της, διαφημίζοντας την αδυναμία της να κάνει κάτι διαφορετικό. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτές οι αστοχίες δεν είναι ευθύνη του Ντράγκι. Είναι ενσωματωμένος στον σχεδιασμό της ΕΚΤ.
Είναι τόσο βέβαιο ότι η Ευρωζώνη χρειάζεται περισσότερη νομισματική χαλάρωση; Ναι, αν υπολογίσει κανείς ότι η δημοσιονομική πολιτική της Ε.Ε. δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την επιβράδυνση της οικονομίας και ότι ο πληθωρισμός είναι μόλις στο 0,3% και προβλέπεται ότι το 2016 θα έχει φτάσει το 1,4%, δηλαδή πολύ κάτω από τον στόχο του 2%. Το μόνο ερώτημα, λοιπόν, είναι αν τα νέα μέτρα της ΕΚΤ είναι επαρκή. Οι επιπτώσεις από τη μείωση του βασικού επιτοκίου δανεισμού κατά 0,10% θα είναι αμελητέες. Πολύ σημαντικότερη είναι η εξαγγελία ενός νέου προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων, που θα περιλαμβάνει αγορές τιτλοποιημένων ομολόγων και καλυμμένων ομολογιών και οι οποίες θα οδηγήσουν σε αύξηση του ισολογισμού της ΕΚΤ. Πρόκειται για ρητή ποσοτική χαλάρωση και σηματοδοτεί αλλαγή στάσης από την ΕΚΤ. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρόκειται για ποσοτική χαλάρωση αμερικανικού στυλ, διότι η ΕΚΤ δεν θ’ αγοράσει κρατικά ομόλογα, γεγονός που περιορίζει το μέγεθος του όλου εγχειρήματος. Ακόμη και αν το πρόγραμμα ανέλθει στο ύψος των 500 δισ. ευρώ –ο Ντράγκι δεν αποκάλυψε το μέγεθος και τη χρονική διάρκειά του– δεν είναι πολύ μεγάλο αν συγκριθεί με τα πάνω από 3 τρισ. δολάρια που ήταν το μέγεθος των αντίστοιχων αμερικανικών προγραμμάτων από το 2008 και μετά.
Το πρόβλημα του Ντράγκι είναι, εν μέρει, ότι άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, ιδίως ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, Γενς Βάιντμαν, δεν συμφωνούν ότι χρειάζεται νομισματική χαλάρωση. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι αμφισβητείται η νομιμότητα ενός προγράμματος που να περιλαμβάνει αγορές κρατικών ομολόγων. Ο Ντράγκι συχνά υπονοεί –το έκανε και αυτή τη φορά– ότι αν χρειαστεί, τέτοιου είδους ποσοτική χαλάρωση θα μπορούσε να εφαρμοστεί και ότι εξακολουθεί να αποτελεί επιλογή. Ωστόσο, τον αναγκάζουν να είναι ασαφής, όπως όταν κλήθηκε την Πέμπτη να απαντήσει εάν το πρόγραμμα συνιστά ποσοτική χαλάρωση. Ουσιαστικά απάντησε ότι κατά κάποιο τρόπο είναι το είδος της ποσοτικής χαλάρωσης που μας επιτρέπεται, δηλαδή χωρίς αγορές κρατικών ομολόγων, αλλά μόνο περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών. Αυτού του είδους η αβεβαιότητα είναι επιζήμια, στερεί από την ΕΚΤ ένα εργαλείο που χρειάζεται και περιορίζει την ισχύ των ανακοινώσεων της τράπεζας. Αν η ΕΚΤ είχε μόλις ανακοινώσει ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, θα ήταν καλό να το γνωρίζουμε. Αν οι επενδυτές ήταν βέβαιοι ότι πρόκειται για ποσοτική χαλάρωση και ότι θα ακολουθήσει και άλλη αν χρειαστεί, τότε θα ήταν πιθανότερο να λειτουργήσει η πολιτική της ΕΚΤ. Επειδή λοιπόν αμφισβητούνται οι εξουσίες της ΕΚΤ και ο Ντράγκι δεν μπορεί να διαλύσει από μόνος του τη σύγχυση, θα πρέπει να απαιτήσει να το κάνουν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης.