Ενας βαθύς αναστεναγμός ανακούφισης ήταν η αρχική αντίδραση των βρετανικών και ευρωπαϊκών αγορών, καθώς επιβεβαιώνονταν οι δημοσκοπήσεις που προέβλεπαν ότι οι Σκωτσέζοι τελικά θα ψηφίσουν την παραμονή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αρχικά η στερλίνα ενισχύθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών έναντι του ευρώ και στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο εβδομάδων έναντι του αμερικανικού δολαρίου. Καθώς, όμως, προχωρούσε η ημέρα οι επενδυτές άρχισαν να εξετάζουν προσεκτικότερα τις συνέπειες που θα έχει για την οικονομία και τη στερλίνα η υπόσχεση του Βρετανού πρωθυπουργού κ. Ντέιβιντ Κάμερον για παραχώρηση περισσότερων δημοσιονομικών εξουσιών στη Σκωτία, με αποτέλεσμα να περιοριστούν τα κέρδη του βρετανικού νομίσματος.
Αρχικά η στερλίνα ενισχύθηκε στο 1,6525 έναντι του δολαρίου στις ασιατικές αγορές και αργότερα όταν άνοιξαν οι ευρωπαϊκές αγορές υποχώρησε στο 1,6385 σημειώνοντας πτώση 0,1% με μεγάλο όγκο συναλλαγών. Ομοίως, η ισοτιμία της λίρας έναντι του ευρώ βρέθηκε στις 78,10 πένες ανά ευρώ, υψηλό δύο ετών, και στη συνέχεια υποχωρούσε στις 78,52 πένες ανά ευρώ, ενώ έναντι του γιεν η ισοτιμία είχε φτάσει νωρίς το πρωί ακόμη και στο υψηλότερο σημείο των έξι τελευταίων ετών (180,70).
«Είμαι χαρούμενος σήμερα. Η όρεξη για ανάληψη ρίσκου επέστρεψε, όλοι είναι χαρούμενοι σήμερα» είπε στο Reuters o Γκέιρ Λόντε, από την εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Hermes στο Λονδίνο. Η ευφορία επεκτάθηκε με τον πανευρωπαϊκό δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης Euro STOXX 50 να ενισχύεται κατά 0,7%, τον γερμανικό DAX και τον γαλλικό CAC 40 να ανεβαίνουν κατά 0,6% έκαστος προτού υποχωρήσουν στο 0,21% και στο -0,20% προς το κλείσιμο της συνεδρίασης. Το χρηματιστήριο της Μαδρίτης ενισχύθηκε στην αρχή κατά 1,3% προτού περιορίσει τα κέρδη του στο 0,25%.
Λεπτές ισορροπίες
Μπορεί το Ηνωμένο Βασίλειο να μη διασπάστηκε χθες, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η συνέχεια δεν κρύβει κινδύνους, αλλά και ευκαιρίες, για τους επενδυτές. «Ο πρωθυπουργός μπορεί να χρειαστεί να πληρώσει υψηλό τίμημα για την υπόσχεσή του να παραχωρήσει περισσότερες τοπικές εξουσίες στη Σκωτία» λέει ο κ. Ρόμπερτ Γουντ, οικονομολόγος της Berenberg Bank. Ο λόγος είναι ότι η υπόσχεση του ο κ. Κάμερον για περισσότερες εξουσίες στη Σκωτία, διατήρηση επ’ αόριστον της υψηλότερης χρηματοδότησης, παραχωρήσεις στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και στη δυνατότητα επιβολής φόρων και δανεισμού, άνοιξε το κουτί της Πανδώρας και πλέον ανάλογα αιτήματα μπορεί να προέλθουν και από άλλες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου όπως η Αγγλία, η Βόρειος Ιρλανδία και η Ουαλλία.
Ωστόσο, κατά τον κ. Γουντ «θα πρέπει να υπάρξει σημαντική άνοδος της πολιτικής αβεβαιότητας ώστε να πληγεί σοβαρά η οικονομία, πράγμα που δεν περιμένουμε. Η παραχώρηση περισσότερων εξουσιών, εφόσον εφαρμοστεί σωστά, θα μπορούσε να επιφέρει κέρδη, ενώ ένα αγγλικό κοινοβούλιο θα μπορούσε να είναι πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις». Σε κάθε περίπτωση, παρά το «Οχι» των Σκωτσέζων, το Ηνωμένο Βασίλειο θ’ αλλάξει σημαντικά, συμφωνούν όλοι οι αναλυτές, οικονομικοί και πολιτικοί. Αβεβαιότητα θα εξακολουθήσει να υπάρχει τόσο για τη θέση της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για θέση του τελευταίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι ισπανικοί φόβοι και το ενδεχόμενο Brexit
Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας θα έχει επιπτώσεις και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως την Ισπανία, ενώ δεν είναι σαφές πώς θα επηρεάσει και το πιθανό βρετανικό δημοψήφισμα το 2017 με ερώτημα την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η διενέργεια του δημοψηφίσματος στη Σκωτία θα ενισχύσει το αίτημα των Καταλανών για διενέργεια παρόμοιου δημοψηφίσματος, αίτημα που σε αντίθεση με τη βρετανική κυβέρνηση δεν αποδέχεται η ισπανική κυβέρνηση.
Η αξία των δεκαετών ισπανικών ομολόγων αυξήθηκε σημαντικά χθες, καθώς οι επενδυτές θεώρησαν ότι το «Οχι» των Σκωτσέζων περιορίζει τις πιθανότητες να υπάρξει ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας από την Ισπανία. Η απόδοση των ισπανικών δεκαετών ομολόγων υποχώρησε αρχικά από το 2,3080% την Πέμπτη το βράδυ στο 2,1860% νωρίς το πρωί της Παρασκευής για να αυξηθεί λίγο αργά το απόγευμα στο 2,2180%. Η πτώση των αποδόσεων στα ισπανικά ομόλογα συμπαρέσυρε και τα υπόλοιπα της λεγόμενης περιφέρειας με το ελληνικό κρατικό ομόλογο να υποχωρεί από το 5,8410% την Πέμπτη στο 5,7790% την Παρασκευή.
Η απόδοση του αντίστοιχης διάρκειας ιταλικού ομολόγου υποχώρησε από το 2,4340% την Πέμπτη στο 2,3840% την Παρασκευή. «Τα πάθη που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος στη Σκωτία ενδέχεται να έχουν ενισχύσει το αντιευρωπαϊκό κόμμα της ανεξαρτησίας (UKIP) και το αίτημα για διενέργεια δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι στην Ε.Ε. Ωστόσο, σε σχέση με την ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας, το σαφές “Οχι” περιορίζει τον κίνδυνο ενός Brexit» πιστεύει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, κ. Χόγκερ Σμίντινγκ.
Επιπλέον η παραμονή των γενικά πιο φιλοευρωπαϊστών Σκωτσέζων στο Ηνωμένο Βασίλειο ενισχύει το στρατόπεδο του «Ναι» στην περίπτωση που διεξαχθεί το δημοψήφισμα το 2017. Οπως και να έχει η αποτίμηση του ιστορικού δημοψηφίσματος και των συνεπειών του τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη δεν θα ολοκληρωθεί σε δύο ημέρες. Θα παραμείνει ζήτημα εν εξελίξει για πολύ καιρό, ενδεχομένως μέχρι τις βρετανικές βουλευτικές εκλογές τον Μάιο του 2015.