Κύριε διευθυντά
Δύο επιστολές αναγνωστών σας μέσα σε μία εβδομάδα έβαλαν στόχο τους δικαστικούς λειτουργούς. Στις 31/8/2014 ο κ. Βασίλης Χαρίσης, αρχιτέκτονας, με τίτλο «Μισθοί δικαστών» και στις 5/9/2014 ο κ. Παναγιώτης Κατσαρός, πρώην βουλευτής, με τον τίτλο «Δικαστικοί λειτουργοί και αναδρομικά». Ο πρώτος διερωτάται πώς είναι δυνατόν συμβούλιο δικαστών να δικάζει θέμα δικαστών. Προφανώς, δεν είναι καλά ενημερωμένος. Δεν είναι συμβούλιο δικαστών, αλλά δικαστήριο, που προβλέπεται από το άρθρο 88 παρ. 2 του Συντάγματος και τον Ν. 3038/2002. Δεν αποτελείται μόνο από δικαστές, αλλά η πλειοψηφία της σύνθεσής του είναι καθηγητές πανεπιστημίου και δικηγόροι.
Ο δεύτερος επιστολογράφος, πρώην βουλευτής, καταφέρεται με ανοίκειο τρόπο κατά των συναδέλφων του, όπως «…μεθόδευση της καταλήστευσης του Δημοσίου με ψευδείς και ανυπόστατες αγωγές επινόησαν ορισμένοι κοινοβουλευτικοί εγκέφαλοι εν ενεργεία και συνταξιούχοι, οι οποίοι από το έτος 1989 κατέθεσαν αγωγές απύθμενου θράσους και νοσηρού νομικισμού…». Παρότι στο θέμα αυτό νομιμοποιούνται να απαντήσουν οι βουλευτές και η Eνωση Συνταξιούχων Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, γνωρίζω στον θητεύσαντα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο ότι δεν προσήκουν οι χαρακτηρισμοί αυτοί σε αυτόν που ασκεί το εκ του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος δικαίωμα της παροχής έννομης προστασίας από τα δικαστήρια, οποιοσδήποτε και αν είναι και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Το πρώην μέλος του νομοθετικού σώματος βρίσκεται μακριά από την πραγματικότητα αν νομίζει ότι υπεύθυνες της χρεοκοπίας της χώρας είναι οι συνδικαλιστικές ενώσεις των βουλευτών και των δικαστών.
Ως μέλος των συντεχνιών αυτών καθιστώ γνωστόν στους αναγνώστες της «Καθημερινής» ότι οι δικαστικοί λειτουργοί υπέμεναν με καρτερία την οικονομική κρίση που έπληξε τη χώρα μας, δεν ζήτησαν καμιά αύξηση και μάλιστα, όπως αναφέρει, «αναδρομικά», αλλά προστασία από τον καταιγισμό των περικοπών. Oσον αφορά τις συντάξεις στις οποίες αναφέρεται και ψέγει την πρόσφατη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αναφέρω όλως συνοπτικά τις μειώσεις της τελευταίας τετραετίας: α) νόμοι 3833 και 3845/2010, μείωση επιδόματος πάγιας αποζημίωσης και κατάργηση επιδομάτων (δώρων) εορτών και αδείας, ποσοστό 13,5%, β) εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) Ν. 3865/2010 από 1/8/2010 ποσοστό 10%, Ν. 4002/2010 από 1/8/2011 ποσοστό 4%, ενόλω ΕΑΣ (10+4=) 14%, γ) Ν. 4024/2011 από 1/11/2011 για ποσό πάνω από 1.200 ευρώ ποσοστό 20%, δ) Ν. 4051/2012 για ποσό πάνω από 1.300 ευρώ από 1/1/2012 ποσοστό 12%, ε) Ν. 4093/2012 (νέο μισθολόγιο) μείωση στον βασικό μισθό του πρωτοδίκη ποσοστό 14% και στ) Ν. 4111/2013 μείωση αναδρομικά από 1/8/2012 ποσοστό 20%.
Με την απόφαση 88/2013 του δικαστηρίου του άρθρου 88 παρ. 2 του Συντάγματος για τους εν ενεργεία δικαστικούς λειτουργούς και τη σύμφωνη απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τους συνταξιούχους, κατά της οποίας καταφέρεται ο πρώην βουλευτής, κηρύχθηκε αντισυνταγματική και μη εφαρμόσιμη κατ’ άρθρον 93 παρ. 4 του Συντάγματος μόνο η τελευταία αναδρομική μείωση, ενώ παραμένουν οι λοιπές σε ισχύ. Το Ειδικό Δικαστήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο, κρίνοντας ότι είναι παράνομες οι αναδρομικές περικοπές των μισθών και συντάξεων των δικαστικών λειτουργών (και των ενστόλων σωμάτων), δεν αύξησαν τις αποδοχές αυτών, αλλά εφήρμοσαν τις συνταγματικές επιταγές ενός κράτους δικαίου και τις διατάξεις της ΕΣΔΑ (άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, βλ. ως προς την προστασία της σύνταξης από 20/6/2002 απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΕΔΚΑ 2002 σελ. 896).
Kων/νος Bαλμαντωνης – Επίτιμος Αρεοπαγίτης, Πρόεδρος της Eνωσης Συνταξιούχων Δικαστικών Λειτουργών και Λειτουργών – Μελών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
Δανία του Νότου…
Κύριε διευθυντά
Eχει μείνει παροιμιώδης η φράση του Γιώργου Παπανδρέου, που πίστευε ότι έτσι θα έκανε την Ελλάδα… Δυστυχώς η φράση έμεινε όνειρο απατηλό για τους ψηφοφόρους του.
Το ωραίο ρεπορτάζ του Σπύρου Παπαγεωργίου στην «Καθημερινή» στις 6 Σεπτεμβρίου με τίτλο «Το ποδηλατικό θαύμα της Κοπεγχάγης» δείχνει την τεράστια διαφορά σε έναν μόνο από τους πολλούς τομείς που συνθέτουν την καθημερινότητα των Δανών σε αντίθεση με την πραγματικότητα που βιώνουν οι Eλληνες.
Σε πρόσφατο ταξίδι στη Δανία, μπορέσαμε να πάρουμε μία γεύση αυτής της πραγματικότητας που περιγράφει το ανωτέρω άρθρο. Δείχνει μία κουλτούρα των κατοίκων της Κοπεγχάγης που για μας είναι πραγματικά απίστευτη. Χιλιάδες ποδήλατα, πυκνοί ποδηλατόδρομοι, απόλυτη προτεραιότητα στους ποδηλάτες, ένας τρόπος ζωής και μετακίνησης, εικόνες θαυμαστές. Eνα σύνολο που αντανακλά την υψηλή καλλιέργεια, οικολογική συμπεριφορά των κατοίκων της, που καθιστούν την πρωτεύουσα της Δανίας πόλη πρότυπο. Καθαρή, ήρεμη, γαλήνια, πραγματικά ανθρώπινη. Με δεκάδες αξιοθαύμαστα μουσεία, πολύ πράσινο, σεβασμό στο περιβάλλον, ευγένεια των κατοίκων της.
Είναι γνωστή επίσης η πρωτιά της Δανίας σε ανεμογεννήτριες. Χιλιάδες σε όλη τη χώρα και πολλές μέσα στη θάλασσα. Αναρωτιέται κανείς, δεν υπάρχουν εκεί ευαίσθητοι οικολόγοι όπως εδώ, που εμπόδισαν την εγκατάστασή τους, μήπως και φοβηθούν τα ελληνικά πτηνά; Oσο για το τεράστιο και πολυπλόκαμο οδικό δίκτυο, μόνο θαυμασμό μπορεί κάποιος να εκφράσει και εντυπωσιασμό για τις δεκάδες γέφυρες που συνδέουν τα νησιά μεταξύ τους. Φυσικά καμία σχέση με την ντροπιαστική εικόνα των δικών μας δρόμων. Αναφορικά με το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, η διαφορά με τα καθ’ ημάς είναι τεράστια. Το μέγεθος, η κτιριακή υποδομή, ο όγκος των διακινούμενων επιβατών, 20 εκατομμύρια τον χρόνο, συνθέτουν ένα σύνολο, που δείχνει τον δυναμισμό και της τουριστικής τους βιομηχανίας. Και να σημειωθεί ότι το καροτσάκι μεταφοράς εκεί είναι δωρεάν. Επίσης, μια εικόνα των πανεπιστημίων από φίλο Eλληνα, που θα εργαστεί για δύο χρόνια στην Κοπεγχάγη, δείχνει την άβυσσο που μας χωρίζει από την ελληνική κακομοιριά. Ευταξία, καθαριότης, σοβαρότης, αξιολόγηση διαρκής, είναι στοιχεία που κάνουν τους Δανούς να διαπρέπουν και στην ανώτατη εκπαίδευση.
Τέλος, η εντυπωσιακή εικόνα ηλεκτρικών αυτοκινήτων να φορτίζονται στον δρόμο από παροχές ηλεκτρισμού του δήμου, δίνει άλλη μία διάσταση της πρωτοπορίας της χώρας. Είναι λυπηρές όλες αυτές οι συγκρίσεις για την πατρίδα μας και μακάρι επιτέλους οι πολιτικοί όλου του φάσματος να βάλουν στα προγράμματά τους παραδείγματα τέτοιων χωρών που προοδεύουν, διότι από πειραματισμούς και τρίτους δρόμους καταντήσαμε στον πάτο.
Δημητριος Γεωργαντας – Χειρουργός – Μαρούσι
Aνοια και ικανότητα για δικαιοπραξία
Κύριε διευθυντά
Ηπροοδευτική αύξηση του μέσου όρου ζωής έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων, οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι σε κίνδυνο να εκδηλώσουν άνοια, αφού αυτή συσχετίζεται στενά με την ηλικία. Η συχνότητά της είναι περίπου 5% σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και φθάνει σε ποσοστό 20% – 40% σε άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών και 50% – 60% στις ηλικίες 95 ετών και άνω. Τα άτομα με άνοια (νόσος του Alzheimer ή άλλου τύπου) παρουσιάζουν διαταραχές στη μνήμη, την κρίση, τη βούληση, τον προσανατολισμό και άλλες νοητικές λειτουργίες και επιπλέον είναι ευάλωτα σε εξωτερική επίδραση (υποβολή) από άτομα με τα οποία βρίσκονται σε σχέση εξάρτησης, με αποτέλεσμα να έχουν απολέσει τη δικαιοπρακτική τους ικανότητα. Οι δικαιοπραξίες (διαθήκες, μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων, εξουσιοδοτήσεις κ.ά.) από άτομα γεροντικής ηλικίας συχνά αμφισβητούνται και προσβάλλονται μετά θάνατο με το επιχείρημα ότι έπασχαν από άνοια και τούτο οδηγεί σε μακρόχρονες δικαστικές περιπέτειες και σε ενδοοικογενειακές διαμάχες. Η αναδρομική αξιολόγηση από ειδικούς (ψυχιάτρους, νευρολόγους) συχνά είναι δυσχερής και η δικαστική απόφαση θα βασιστεί σε μαρτυρικές καταθέσεις αμφίβολης αξιοπιστίας. Οι ψυχιατρικές πραγματογνωμοσύνες, εκθέσεις και γνωμοδοτήσεις δεν είναι πάντοτε σε θέση να οδηγήσουν σε ασφαλή εκτίμηση, αν και όχι σπάνια καταλήγουν σε αντίθετα συμπεράσματα. Ο συμβολαιογράφος, στον οποίο ανατίθεται η ευθύνη για τον έλεγχο της δικαιοπρακτικής ικανότητος και οι παριστάμενοι στα συμβόλαια δικηγόροι και μάρτυρες είναι αναρμόδιοι να ασκήσουν ιατρικό έργο, ενώ το περιβάλλον του συμβολαιογραφείου δεν είναι κατάλληλο για να προβαίνουν σε ψυχιατρική εκτίμηση και να διερευνούν την ψυχοδιανοητική κατάσταση του διαθέτη, πολύ περισσότερο διότι ο ανοϊκός ασθενής μπορεί να φαίνεται φυσιολογικός, να διατηρεί δηλ. τη συναισθηματική του έκφραση και στοιχειώδη κοινωνικότητα, ενώ παρουσιάζει σοβαρές διαταραχές των νοητικών λειτουργιών. Είναι αναγκαίο να ασχοληθεί η Πολιτεία με το πρόβλημα της δικαιοπρακτικής ικανότητος στα άτομα προχωρημένης ηλικίας και να θεσπίσει προληπτικά μέτρα για αποφυγή άσκοπων δικαστικών περιπετειών και επισφαλών αποφάσεων. Ενδεικτικά, θα μπορούσαν να προταθούν προηγούμενη αξιολόγηση της ψυχοδιανοητικής κατάστασης και σύνταξη πρακτικού από επιτροπή 2 ή 3 ειδικών σε άτομα ηλικίας άνω των 75(;) ετών και παράλληλη βιντεοσκόπηση της εξέτασης ή προηγούμενη αξιολόγηση από ειδικό ψυχίατρο και βιντεοσκόπηση στη διάρκεια της δικαιοπραξίας.
Βασιλειος Αλεβιζος – Ψυχίατρος – Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών