«Η ευφορία που νιώθουμε είναι επικίνδυνη. Δημιουργεί μια εικόνα καταθλιπτικών, βαρετών ανθρώπων που τείνουν να εθελοτυφλούν». Αυτά γράφει ο Μαρσέλ Φράτζσερ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών της Γερμανίας, στο νέο του βιβλίο «Η γερμανική ψευδαίσθηση». Το κεντρικό μήνυμα του βιβλίου είναι ότι, παρά την οικονομική ισχύ της, η χώρα πάσχει από ορισμένες αδυναμίες. Ο υπουργός Οικονομίας, Σίγκμαρ Γκάμπριελ, είπε στην παρουσίαση του βιβλίου πως η ανάγνωσή του θα πρέπει να είναι «υποχρεωτική». Ο κ. Γκάμπριελ –επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας με καγκελάριο την Αγκελα Μέρκελτη από τους Χριστιανοδημοκράτες– έχει ήδη αναθέσει στον κ. Φράτζσερ να ηγηθεί σε επιτροπή με αποστολή την εύρεση τρόπων για την ενίσχυση των επενδύσεων από τις γερμανικές εταιρείες και την κυβέρνηση.
Το γεφύρωμα του «επενδυτικού χάσματος» στη Γερμανία έχει αναδειχθεί σε μείζον ζήτημα. Στις 20 Σεπτεμβρίου, η κ. Μέρκελ αφιέρωσε την εβδομαδιαία ομιλία της στην ανάγκη αύξησης των επενδύσεων. Η ανάπτυξη επιτυγχάνεται μόνον όταν ο κόσμος επενδύει είτε στον ιδιωτικό είτε στον δημόσιο τομέα, αναλαμβάνοντας, παραδείγματος χάριν, την αναβάθμιση δικτύων ηλεκτροδότησης, πληροφορικής ή των οδικών δικτύων. Η υιοθέτηση μιας τέτοιας ρητορικής είναι μεγάλη επιτυχία για τον κ. Φράτζσερ.
Η καθιερωμένη εικόνα για τη γερμανική οικονομία συναθροίζεται στις ακόλουθες λέξεις: ένας τριπλός θρίαμβος χάρις στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, στην υπεροχή στις εξαγωγές λόγω της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών και σε έναν λίγο έως πολύ ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.
Ορθώς οι Γερμανοί είναι περήφανοι γι’ αυτά τα επιτεύγματα, αλλά δεν θα πρέπει να εθελοτυφλούν στα προβλήματά τους, υποστηρίζει ο κ. Φράτζσερ.
Το θαύμα της απασχόλησης οφείλεται στο μεγαλύτερο μέρος από τη δημιουργία θέσεων εργασίας είτε μερικής απασχόλησης είτε αβέβαιης προοπτικής. Δεν έχει σημειωθεί, σχεδόν, καμία μεταβολή στις συνολικές ώρες εργασίας ακόμη και εάν έχει μειωθεί ο αριθμός των ανέργων (ξεκινώντας από 5 εκατομμύρια άτομα και πλέον το 2005 σε λιγότερο από τρία εκατομμύρια, φέτος). Η επιτυχία της Γερμανίας στις εξαγωγές δεν προέρχεται από την ισχυρή άνοδο στην παραγωγικότητα, αλλά από τη διατήρηση των μισθών σε χαμηλά επίπεδα. Ο κ. Φράτζσερ κρίνει πως οι Γερμανοί έχουν δημιουργήσει τρεις ψευδαισθήσεις από την ιστορία της γερμανικής επιτυχίας. Πρώτον, ότι η Γερμανία «αποταμιεύει πολλά αλλά με κακό τρόπο», υποστηρίζει ο ίδιος. Μεταφέρουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, όπου εισπράττουν ταπεινές αποδόσεις. Θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν υψηλότερες αποδόσεις εάν επένδυαν στην εγχώρια αγορά. Ενώ η Γερμανία επένδυε στις αρχές του 1990 το 23% του ΑΕΠ της, το αντίστοιχο ποσοστό έχει μειωθεί στο 17% σήμερα. Κυμαίνεται δε σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με άλλες χώρες του πλούσιου κόσμου. Ακόμη και το ποσοστό των δημόσιων επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι εξαιρετικά χαμηλό.
Τα προαναφερόμενα στοιχεία σημαίνουν ότι οι εισαγωγές κινούνται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα και θα μπορούσαν να είναι υψηλότερες. Οι εκροές κεφαλαίων δημιουργούν μεγάλες ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και οι χαμηλές επενδύσεις είναι εν μέρει υπεύθυνες για την υποτονική αύξηση της παραγωγικότητας. Σε πολλές βιομηχανίες, το μετοχικό κεφάλαιο είναι χαμηλότερο απ’ ό,τι ήταν το 2000. Αυτό σημαίνει πως οι Γερμανοί είναι λιγότερο πλούσιοι απ’ ό,τι ήταν και η οικονομία τους θα είναι λιγότερο ισχυρή στο μέλλον απ’ όσο μπορεί να είναι στην πραγματικότητα.
